Altının yükselişinin ardındaki nedenler ne?
Altın, haziran ortasından beri fazlasıyla iyi bir performans sergiliyor. ABD Merkez Bankası’nın (FED) eylül ayında 25 baz puan faiz indirimiyle beraber tarihi yüksek seviyelere çıkan altında güvenli liman talebini destekleyen faktörler ve küçük düşüşlerde bile gelen alımlarla ana trendin yükseliş eğiliminde olduğu vurgulanıyor.
Oysa şimdilerde rekorlar kıran altının onsu 2022’nin Ekim ayında bin 635 dolara kadar düşmüştü. Tam pandemi dönemi ve ertesindeki 2021 ve 2022’de başta FED olmak üzere dünya genelindeki merkez bankaları enflasyona karşı agresif faiz artışları yapıyor, dolar değer kazanıyordu (dolar endeksi son 20 yılın zirvesindeydi). Parasal sıkılaştırma politikaları nedeniyle satış baskısındaki altın Şubat 2022’de başlayan Ukrayna savaşına rağmen son zamanların en kötü dönemini yaşıyordu. 2021’i yüzde 4, ertesi yılı da yüzde 1 değer kaybıyla kapatmıştı.
Altın tüm varlık sınırlarını geride bıraktı
2025’te yılbaşından 22 Eylül’e kadar olan dönemde yüzde 42 değer kazanarak bitcoin ve borsalar da dahil olmak üzere tüm varlık sınıflarını geride bıraktı. 22 Eylül’de Aralık vadeli altının onsu 3 bin 753 dolara ulaştı. Bu son bir yılda yüzde 43, on 3 ayda yüzde 11 ve bir aylık dönemde yüzde 10 yükseliş demek. 2022’deki dip noktadan baktığımızda ise yüzde 130 getiriye denk geliyor.
Peki, altının 2025’teki tırmanışının ardında yatan nedenler ne? Daha nisan başında onsu 2 bin 975 dolarda olan altını hızla yükselten üç güç bir araya geldi: Trump döneminin artan gümrük vergileri ve yarattığı küresel kaos, inatçı enflasyon ve giderek daha ılımlı hale gelen FED ve artan fiziki talep... Ticaret gerginlikleri, FED’in zayıflayan ABD ekonomisini desteklemeye çalıştığı bir dönemde enflasyon ateşine körükle gidiyor ve uzmanların “stagflasyon kokteyli” olarak adlandırdığı bir durum yaratıyor.
ABD’de faiz indirimi beklentileri doları zayıflattı ve altını yabancı alıcılar için daha cazip hale getirdi. Dünya çapında faiz oranlarının düşmesi altını elde tutmayı nispeten daha cazip hale getiriyor.
Asya ve gelişmekte olan piyasalardaki merkez bankaları, rezervlerini istikrarlı bir şekilde artırarak dolardan uzaklaşıyor. Dolar endeksi yılbaşındaki 109 seviyesinden Eylül’de 97 seviyesine indi. Dünya çapında birçok ekonominin borç yükü artarken, yatırımcılar mevcut ekonomik düzenin ne kadar dayanabileceğini sorguluyor.
Aynı zamanda, daha az belirgin ama giderek daha önemli bir itici güç ortaya çıktı; altın borsa yatırım fonları (ETF’ler). Bu fonlara girişler, yılların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu durum kendi kendini güçlendiren bir döngü yaratıyor; yatırımcılar ETF birimleri satın aldıkça, sağlayıcılar bunları desteklemek için fiziksel külçe satın almak zorunda kalıyor.
Belirsizlik veya çalkantılı dönemlerde yatırımcılar tarafından tercih edilen altın, fiziksel olarak sahip olunabilen ve depolanabilen bir emtia olduğu için hükümetlere ve finans kurumlarına güvenmeyen yatırımcılar tarafından da tercih ediliyor.
ABD’li efsane yatırımcılardan Ray Dalio’nun uyarısı da altına destek oldu. Dailo, ABD’nin borç yükü sürdürülemez hale geldikçe altın ve diğer somut varlıkların açık ara kazananlar olacağını söyledi. Dünyanın en büyük hedge fonunun kurucusu, ülkenin borcu 37 trilyon doları aşarken ve harcamalarda herhangi bir kısıtlama ufukta görünmüyorken, geçmişteki döviz krizlerinin sinyallerini gördüğünü vurguladı.
Altının rekor yükselişini tetikleyen bir başka neden, 1,46 milyar nüfuslu ve en büyük ikinci altın tüketicisi Hindistan’da her yıl alım çılgınlığı yaratan düğün sezonunun başlaması... Her yıl yaklaşık 10 milyon düğün yapılan Hindistan’da Ekim ayında kutlanacak en yaygın bayramlardan Dussehra ve Diwali öncesinde fiziki altın piyasası oldukça hareketli...
ABD’de tüketicinin ekonomiye güveninin gerilemeye başlaması altın fiyatlarına pozitif yansıyor. Tüketici güveni Ağustos’taki 58,2’den Eylül’de son altı ayın en düşük seviyesi olan 55,4’e geriledi ve bu karamsarlık altın için önemli çünkü tüketicilerdeki gerginlik altın ve gümüş gibi “gerçek” varlıklara olan iştahı artıyor.
Altının onsu 4 bin doları aşabilir
Bazı analistler, altının önümüzdeki yıl ons başına 4 bin ABD dolarına veya üzerine çıkma potansiyeli görüyor. Yatırım bankası Goldman Sachs, altın konusunda önemli bir uyarı yaptı. Bankanın analizine göre, kurumsal yatırımcıların elinde tuttuğu ABD Hazine tahvillerinin sadece yüzde 1’ini altına kaydırması durumunda, fiyatların ons başına 5 bin dolara ulaşabileceğini öngörüyor.
JPMorgan da FED’in faiz indirim döngüsü ve yatırımcı talebinin etkisiyle, bu yılın dördüncü çeyreğinde ons başına 3 bin 800 dolara ulaşılacağını ve gelecek yılın ilk çeyreğinde 4 bin doların aşılacağını öngörüyor. JP Morgan da benzer şekilde, FED’in bağımsızlığının zedelenmesi ve tahvillerden altına kayış gibi “aşırı senaryoda” fiyatların iki çeyrek yıl içinde 5 bin doları aşabileceğini tahmin ediyor.
İsviçreli banka UBS ise, faiz indirimleri ve doların zayıflamasına dikkat çekerek, 2025 yılsonu için altın fiyat hedefini 300 dolarlık artışla ons başına 3 bin 800 dolara, 2026 ortası için ise 200 dolarlık yükselişle ons başına 3 bin 900 dolara çıkardı.
