Küresel yenilenebilir enerji yatırımları 2024’te 807 milyar dolara ulaştı
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansının (IRENA), İklim Politikası Girişimi (CPI) ile hazırladığı yeni rapor, küresel enerji dönüşümüne yapılan yatırımların geçen yıl 2,4 trilyon dolara çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığını gösterdi. Bu tutarın yaklaşık üçte biri yenilenebilir enerji teknolojilerine yöneldi ve söz konusu alandaki yatırım 807 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Ancak rapor, yenilenebilir enerji yatırımlarındaki yıllık artış hızının 2024’te yüzde 7,3’e gerilediğini ortaya koydu. Bu oran, bir önceki yıl kaydedilen yüzde 32’lik artışın oldukça altında kaldı.
Güneş yatırımları tüm zamanların zirvesinde
Rapor, yenilenebilir enerji yatırımlarının yüzde 96’sının elektrik sektöründe yoğunlaştığını ortaya koyuyor. Güneş enerjisi yatırımları, geçen yıl 554 milyar dolarla en yüksek seviyesine çıkarken önceki yıla göre yüzde 49 artış kaydedildi.
Yenilenebilir enerji, şebekeler ve batarya depolama yatırımlarının toplamı ise 2024’te fosil yakıt yatırımlarını geride bıraktı. Buna karşın, fosil yakıtlara yönelik küresel harcamaların yeniden artış eğilimine girdiği belirtildi.
Batarya yatırımları iki katına çıktı, güneş paneli yatırımları geriledi
Güneş, rüzgar, batarya ve hidrojen üreten fabrikalara yapılan küresel yatırımlar 2024’te yüzde 21 düşerek 102 milyar dolara indi. Bu gerilemede güneş paneli üretimindeki yatırım azalışı belirleyici oldu.
Batarya fabrikalarına yapılan yatırımlar ise neredeyse iki kat artarak 74 milyar dolara yükseldi. Bu artış, şebekelerde, elektrikli araçlarda ve veri merkezlerinde büyüyen depolama ihtiyacını yansıtıyor.
Finansman dağılımında keskin eşitsizlik
Rapora göre, enerji dönüşümü teknolojilerine yapılan yatırımların yüzde 90’ı gelişmiş ülkeler ile Çin’de yoğunlaşıyor. Gelişmekte olan ve düşük gelirli ülkeler ise zayıf finansal piyasalar, sınırlı mali kapasite, yüksek sermaye maliyetleri ve borç kırılganlıkları nedeniyle dış finansmana bağımlı durumda.
2023 yılında toplam yatırımın neredeyse yarısı borç yoluyla sağlanırken, bunun çoğu piyasa faizleriyle gerçekleşti. Geri kalan kısım öz kaynak yatırımlarından oluştu ve hibe oranı yüzde 1’in altında kaldı.
“Yatırımlar artıyor ama gereken hızın çok gerisinde”
IRENA Genel Direktörü Francesco La Camera, raporun bulgularına ilişkin değerlendirmesinde, “Enerji dönüşümüne yapılan yatırımlar artmaya devam ediyor ancak 2030’a kadar yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarma küresel hedefine ulaşmak için gereken hızda değil,” ifadelerini kullandı.
La Camera, fon akışının hâlâ en gelişmiş ekonomilerde yoğunlaştığını belirterek, COP30’da ‘Bakü’den Belém’e 1,3 trilyon Yol Haritası’nın ilerletileceği dönemde gelişmekte olan ekonomilere finansmanın ölçeklendirilmesinin hayati önem taşıdığını vurguladı.
“Kâr odaklı sermayeye aşırı bağımlılık gelişmekte olan ülkeleri geride bırakıyor”
La Camera, IRENA’nın uzun süredir özel yatırımı harekete geçirmek için kamu fonlarının daha akıllıca kullanılmasını savunduğunu hatırlatarak, “Ancak kâr odaklı sermayeye aşırı bağımlılık, gelişmekte olan ülkelerin geride kalmasına neden oluyor. Özel finansmanın akmadığı yerlerde kamu sektörü, daha güçlü çok taraflı ve ikili işbirliği ile artırılmış iklim finansmanının desteğiyle liderlik etmeli” değerlendirmesini yaptı.
