Çay ocağında çıraklıktan milyarderliğe Turgay Ciner: TMSF ikinci kez kapısında
Turgay Ciner, 1 Mart 1956'da Artvin'in Hopa'da dünyaya geldi. Laz kökenli bir aileden gelen Ciner'in çalışma hayatı lise yıllarına kadar uzanıyor. Öğrenciylen bir yandan da çay ocaklarında çıraklık yapan Ciner, ilk yatırımını ise üniversite yıllarında oto yedek parçacılığına yaptı.
Ticaret hayatından dönüm noktası
Genç yaşta İstanbul'a taşındı ve iş hayatını burada inşa etti. Forbes Türkiye En Zengin Türkler 2025 Listesi'nde 35. sırada olan iş insanı Turgay Ciner ilk büyük ticari hamlesi, 28 yaşındayken kardeşi Tuncer Ciner ile birlikte İstanbul Talimhane'de açtıkları dükkanda Almanya'dan Mercedes ithal etmeye başlamasıyla gerçekleşti. Bu girişim onun ticaret hayatında dönüm noktası oldu.
1988 yılında, Anadolu Endüstri Holding'in ortaklarından Osman Yazıcı ile birlikte Irak'ta anahtar teslim taahhüt projelerine imza attı. 1990 yılına kadar süren bu iş birliği, Ciner'in yurtdışında iş yapma kapasitesini pekiştirdi. Körfez Krizi sonrasında ise Rusya pazarına yönelerek tekstil yatırımları yaptı, Türkiye'de Ceytaş, Mensucat Santral ve Penyelüks gibi önemli firmaları satın alarak sanayide yer edindi.
Havacılık sektörüne girdi
1995 yılında HAVAŞ'ın özelleştirilmesi sürecinde yüzde 60'ını, 1998 yılında ise tamamını satın alarak havacılık sektörüne de adım attı. 1997 yılında İsviçre'nin ulusal havayolu şirketi Swissair ile ortaklık kurarak uluslararası bir iş birliği gerçekleştirdi.
1998'de medyaya adım attı
Ciner'in medya sektörüne girişi 1998 yılında Sabah Grubu'na ortak olmasıyla başladı. Daha sonra Sabah Grubu’nun tamamını 2000 yılında Dinç Bilgin’den satın aldı. 2007 yılında Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), Dinç Bilgin ile Turgay Ciner arasında gizli anlaşma ve protokollerin ortaya çıkması üzerine Sabah Gazetesi ve ATV ile birlikte Ciner’in sahibi olduğu 63 şirkete de el koydu.
2025'te medyadan çekildi
Sabah ve ATV’yi kaybeden Turgay Ciner, medyada kalmaya kararlıydı. Kanal 1 ve Habertürk kanallarını da satın alan Ciner, Nisan 2009’da Habertürk gazetesini çıkardı. 2013 yılında TMSF bünyesindeki Show TV’yi ayrıca Showmax ve Bloomberg HT gibi önemli medya markalarını da portföyüne kattı. Ciner 2018 yılına gelindiğinde Habertürk gazetesini kapattığını açıkladı. Gerekçe, finansal sorunlar olarak gösterildi. Habertürk internet sitesi, Habertürk TV ve Bloomberg HT kanalı ile küçülerek de olsa medyaya bir süre daha devam eden Ciner, medya sektöründeki 22 yıllık yatırımlarını sonlandırmaya karar verdi Ciner Yayın Holding’in tüm hisseleri Can Grubu’na devredildi. Devir işlemi 24 Nisan 2025 itibarıyla resmen tamamlandı.
Yakalama kararı çıkarıldı
Ancak 28 Eylül'de İstanbul'da Can Holding'e yönelik soruşturma kapsamında Turgay Ciner hakkında tutuklamaya yönelik yakalama kararı çıkarıldı. Ciner’in sahibi olduğu Park Holding ile holdinge bağlı AFC İthalat İhracat Turizm, Zeyfa İthalat İhracat ve Silopi Elektrik Üretim şirketlerine, TMSF Başkanlığı yönetiminin kayyım olarak atandığı; soruşturma kapsamında holding ve bağlı şirketlerin yöneticisi olan 12 kişi hakkında da gözaltı kararı verildiği açıklandı.
El koyma değil kayyım atanması
Bu kararlar sonrasında kamuoyunda Ciner Grubu şirketlerine el konulduğuna ilişkin yanlış bir algı da oluştu. 4 Şubat 2025 tarihinde, Resmi Gazete’de yayımlanan 7539 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 7. Maddesi ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) şirketlere kayyım olarak atanmasına ilişkin düzenleme yürürlüğe girmişti.
Konuyla ilgili TMSF’nin internet sitesinde yer alan açıklamada, “TMSF’nin kayyım olarak atandığı şirketlerin faaliyetlerinin ticari teamüllere uygun olarak basiretli bir tüccar gibi yönetilmesi ve söz konusu şirketlerin milli ekonomiye olan katkısının devam ettirilmesi TMSF’nin birincil amacı ve görevi olduğu gibi hukuki yükümlülüğüdür. Ayrıca, şirketlerde çalışanların mağdur olmamaları ve istihdamın olumsuz etkilenmemesi, TMSF’nin öncelikli hedefleri arasında bulunmaktadır” deniliyor. Ciner Grubu ile ilgili yargı kararı netleştiğinde TMSF’nin kayyım olarak atandığı şirketlerin akıbeti de netleşecek.
Ciner Grubu Londra’da açıklama yaptı
WE Soda'nın internet sitesinde yapılan açıklamada şirketin faaliyetlerinin etkilenmediği belirtilerek "Ciner Grubu’nun, Can Holding ile medya varlıklarının satışı dışında herhangi bir bağlantısı veya ticari ilişkisinin bulunmadığı" ifade edildi.
Savunmanın Londra’dan yapılması aslında adresin de mesajın da Batı’ya dönük olduğunu gösteriyor. Türk kamuoyundan çok, Londra finans çevrelerine ve yabancı yatırımcılara güven telkin edilmek isteniyor. Ancak "Türkiye’de regülatör kurumların onayladığı bir işlem, sonradan nasıl soruşturma konusu olabiliyor?" sorusu şunda cevap bekliyor.
Merkezi Londra’da bulunan WE Soda’dan yapılan açıklamanın tam metni şöyle:
“Bu açıklama, WE Soda yönetimi tarafından paydaşlarını bilgilendirmek amacıyla yapılmıştır. Hissedarı (Turgay Ciner) veya diğer Ciner grubu şirketleri adına değildir.
WE Soda, hissedarı (Turgay Ciner) ile Ciner Grubu bünyesindeki bazı şirketlerle ilgili olarak Türkiye'de devam eden hukuki soruşturmayı not eder.
WE Soda, soruşturma kapsamındaki hususlarda herhangi bir rol oynamamakta olup soruşturmaya katılmamız talep edilmemiştir. İşletmemiz, soruşturmaya dahil olan şirketlerden bağımsız olarak faaliyet göstermekte olup, Türkiye ve küresel operasyonlarımız hiçbir şekilde etkilenmemiştir.
WE Soda ve Ciner Grubu, en yüksek yönetim standartlarına uygun hareket eder. Ciner Grubu medya varlıklarının satış sözleşmesinin, Türkiye Rekabet Kurumu ve diğer ilgili Türk devlet düzenleyici kurumlarından izin alınması koşuluyla Aralık 2024'te imzalandığını hatırlatırız. Üç aylık düzenleyici incelemenin ardından satış, 20 Mart 2025 tarihinde ilgili Türk makamlarından izin alınarak 24 Nisan 2025 tarihinde tamamlanmıştır. İşlem, o tarihte belgelendirildiği ve onaylandığı üzere, yürürlükteki yasal ve düzenleyici standartlara tam olarak uygun şekilde gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Ciner Grubu’nun, söz konusu medya varlıklarının satışı dışında alıcı grupla herhangi bir bağlantısı veya ticari ilişkisinin bulunmadığı da not edilmelidir.”
Kilit şirket Akkan Enerji Madencilik
WE Soda, Ciner Grubu’nun en büyük faaliyeti olan soda külü üretimini çatısı altında toplayan şirket. Türkiye’deki Eti Soda’nın yaklaşık yüzde 74’ü, Kazan Soda’nın yüzde 100’ü ile ABD’deki soda külü faaliyetleri bu şirketin çatısı altında. İngiltere’nin ticaret sicili kayıtlarına göre (Companies House) WE Soda’nın hakim hissedarı Kew Soda. Yine aynı kayıtlara göre Kew Soda’nın hakim hissedarı ise We Industries Holdings. (Bu şirketin Ciner Soda Holdings olan ünvanı 19 Ağustos'ta We Industries Holdings olarak değiştirildi) Companies House kayıtlarına göre We Industries Holdings'in kontrolü merkezi İstanbul Üsküdar'da Ciner Grubu binasında bulunan Akkan Enerji Madencilik Denizcilik ve Gemi İşletmeciliği AŞ ile Turgay Ciner'de. Akkan Enerji Madencilik Denizcilik ve Gemi İşletmeciliği AŞ hisselerinin tamamına yine Turgay Ciner sahip.
Kaynağı belirsiz paranın izi sürülüyor
Soruşturma dosyasında yer alan bilgilere göre Ciner Holding, medya kuruluşlarının satışı için Can Holding ile 575 milyon dolara anlaştı. 350 milyon dolar Can Holding bünyesindeki Doğal Yaşam İnşaat ve Taahhüt Anonim Şirketi'nden Ciner Holding hesaplarına aktarıldı. Para transferi iki işlemle yapıldı. İlk işlemde 300 milyon dolar, ikinci işlemde de 50 milyon dolar gönderildi.
Ciner Grubu'na kayyım kararı borsada satış getirdi
Ancak yapılan çalışmalarda, Doğal Yaşam İnşaat ve Taahhüt Anonim Şirketi'ne bu para kaynağı belirsiz şekilde girdi. Para, banka hesaplarına bavullarla taşınarak elden yatırma şeklinde sokuldu. Medya grubunun satışı için kimliği belirsiz kişiler üzerinden toplanan paraların ortak bir kasada toplandığının değerlendirildiği öğrenildi. Başsavcılık bu paranın kimler tarafından toplandığını mercek altına alırken, kaynağı belirsiz paranın izi sürülmeye başlandı.
Paranın kaynaklarının belirlenmesi için başsavcılık her iki şirketin de detaylı para trafiğini incelemeye aldı. Bunun için BDDK ve MASAK'tan paranın kaynağının tespit edilmesi, uluslararası para trafiğinin ortaya çıkarılması için detaylı rapor istenildi. Muvazaalı satışın arkasındaki üst düzey planlayıcıların da başsavcılığın soruşturmasının ardından ortaya çıkması bekleniyor.
Ciner Holding, ana faaliyet alanı olan madencilikte global liderlik hedefi ile çalışıyor. Soda külü (trona) alanında, We Soda ile küresel bir oyuncu. WE Soda’nın 2024’te uluslararası piyasalarda çıktığı 500 milyon dolarlık, yedi yıl vadeli eurobond ihracına 2,5 milyar dolara yakın talep gelmişti. Ciner, kasım ayında Şişecam Whoming LLC ve Pasific Soda’daki hisselerini de 285,4 milyon dolara Şişecam’a devretti. Ardından yine ABD’de Genesis Alkali’yi 1,4 milyar dolar değerleme üzerinden satın aldı. Böylece soda külü üretimi 9,5 milyon tona çıktı.
Ciner Grubu, madencilik ve enerji dışında cam, deniz taşımacılığı, liman işletmeciliği alanında faaliyet gösteriyor. Turgay Ciner, 2000 yılında Sabah Grubu’nun yüzde 50’sine ortak olarak adım attığı medya sektöründen 2025 yılının başında Ciner Yayın Holding’teki tüm hisselerini satarak çıktı. Ciner Yayın Holding, Habertürk, Show TV ve Bloomberg HT gibi markaları bünyesinde barındırıyordu. Halka açık tek şirketi Park Elektrik’in piyasa değeri sadece 2,5 milyar lira ve 1997’den beri BIST’de işlem görüyor.
Ciner'in medya serüveni: Dinç Bilgin batınca Sabah'a ortak olmuştu
Yıl 2000. İzmir'de Yeni Asır'la başlayan yolculuğunu 1985 yılında Sabah gazetesiyle İstanbul'a taşıyan ve 1 milyona ulaşan tirajın ardından Takvim, Fotomaç, Yeni Yüzyıl, Bugün gazeteleri, ATV televizyonu ve Aktüel dergisiyle bir medya imparatorluğu kuran Dinç Bilgin'in hayatı Etibank'ın batışıyla altüst olmuştu. Turgay Ciner, Etibank'a el konulan ve medya grubunda maaşları ödeyemez hale gelen Dinç Bilgin'in Sabah Grubu'na 20 Ekim 2000 tarihinde yüzde 50 ortak olarak girdi. Bu ortaklığın kurulmasından kısa bir süre sonra Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), Dinç Bilgin'in Cavit Çağlar'la yarı yarıya ortak olduğu Etibank'a el koydu. Etibank'ın olası zararına karşı güvence olarak Sabah Grubu'nun yüzde 10’una da rehin koyunca bu sefer devreye 30 Kasım 2000’de Çukurova Holding'in patronu Mehmet Emin Karamehmet, Turkcell ve KVK ortağı Murat Vargı girdi ve Dinç Bilgin'in hisselerini alarak Turgay Ciner'le bir konsorsiyum kurdu. Dinç Bilgin'e bir veda yazısıyla Sabah gazetesine veda etmekten başka seçenek kalmamıştı. Ancak bu ortaklık yürümeyip 2000 Ocak'ta Dinç Bilgin Karamehmet ve Vargı’dan hisselerini geri alınca Turgay Ciner de yönetimde pasif kalmayı seçti.
Ciner 2002 Eylül ayında sürpriz şekilde Sabah Grubu yönetimine geri geldi. Bir yıl sonra da hisseleri TMSF’den 15 yıllığına kiralayarak, grubun tek sahibi oldu.
Aydın Doğan'la büyük rekabet
Ciner gücünü pekiştirince, Hürriyet, Milliyet, Kanal D gibi yayınlarla medyanın diğer devi Doğan Yayın Holding’le gazetelerinin manşetlerine de taşınan bir rekabete girdi. Kendi dağıtım şirketini de kuran Ciner medyadaki gücünü her geçen gün artırdı. MTV adlı yerel TV’yi lisans alıp yayın hayatına başlatan Ciner mali açıdan zorda olan Cumhuriyet gazetesine 2 milyon dolarla yüzde 20 ortak oldu.
TMSF 2005 yılında el koydu
2005 yılında Dinç Bilgin'in hisseleri nedeniyle devreye yeniden TMSF girdi Ciner, aynı yılın mart ayında Dinç Bilgin’e ait hisseleri TMSF'den 435 milyon dolara satın aldı. Turgay Ciner aynı yıl Forbes dergisinin ilk Türkiye lisansörü oldu. Dinç Bilgin, 2007’de, 2002 yılında Ciner ile yaptığı iki gizli sözleşmeyi TMSF’ye sundu. Ciner ve Bilgin'in gizlice ortak olduğu bir sözleşme ortaya çıkınca TMSF Sabah Grubu'na bir kez daha el koydu. TMSF’ye karşı çok sayıda dava açan Ciner, Zincirlikuyu'da bir bina ve 120 milyon dolar karşılığında el sıkışarak çekilirken, Habertürk'le yeni bir medya yolculuğuna çıktı.
Habertürk dönemi
Ciner, Ufuk Güldemir’in kurduğu Habertürk'ü 35 milyon dolara satın alarak Sabah gazetesindeki çekirdek ekibiyle 1 Mart 2009 ‘da Habertürk gazetesini çıkarmaya başladı.
2013’te, Yapı Kredi’ye el koyulmasından sonra zora düşen Çukurova Holding'ten de 400 milyon dolara ShowTV’yi satın aldı. Ciner sadece satın alma yatırımıyla yetinmeyip, sıfırdan bir matbaa kurmak için 200 milyon euro yatırım yaptı. Ancak kendi matbaasında bastığı Habertürk gazetesi Temmuz 2018 basılı yolculuğunu sonlandırdı ve o tarihten bu yana web sitesi olarak okurlarıyla buluşuyor.
Soda işinde de hisse sattı
Medya sektöründen çıkan Ciner Grubu, madencilik ve enerji, cam, deniz taşımacılığı, liman işletmeciliği alanında faaliyet gösteriyor. Ciner, soda külü alanındaki en büyük yatırımlarından olan Süper Lig’de oynayan Kasımpaşa'nın da sahibi. Geçen aralıkta “Park Grubu ana sektörü olarak maden endüstrisi alanında global liderlik hedefine odaklanma doğrultusunda medya yatırımlarını sonlandırmaya karar vermiştir” açıklaması yaparak madenciliğe odaklanacağı sinyali veren Ciner, Kasım ayında Şişecam Whoming LLC ve Pasific Soda’daki hisselerini de 285,4 milyon dolarak Şişecam’a devretmişti.
Gündemi, Forbes Türkiye WhatsApp kanalından takip etmek için tıklayın.
