Danimarkalı ilaç üreticisi Novo Nordisk, insanların başlangıçta diyabet tedavisi için geliştirilen Ozempic iğnesinin bel çevresini inceltmeye yardımcı olabildiğini keşfetmesiyle başlayan kilo verme enjeksiyonu patlamasının ön saflarında yer aldı. Novo, Ozempic’in etken maddesi olan semaglutidi alarak, kilo kaybına özel kullanım için Wegovy adıyla yeniden markaladı. Bu satış rekorları kıran ilaçların başarısı, Novo’nun Avrupa’daki en değerli halka açık şirket haline gelmesine yardımcı oldu.
Ancak daha ucuz taklit ürünlerden ve ezeli rakibi Eli Lilly’den gelen yoğun rekabet ortamında şirketin talihi tersine döndü. Novo, yeni CEO Mike Doustdar liderliğinde avantajını yeniden kazanmak için maliyetleri kısmaya ve fiyatları düşürmeye başladı. Şirket, zayıflamak için ağızdan alınan bir ilacı piyasaya sürme yarışında Lilly’ye karşı erken bir avantaj elde etti; aralık ayında ABD’de Wegovy’nin hap versiyonunu satmak için yasal onayı aldı.
Novo kilo verme pazarındaki liderliğini nasıl kaybetti?
Novo, yemek yedikten sonra salgılanan ve insanlara tokluk hissi veren glukagon benzeri peptid-1 adlı iştah kontrol hormonunu taklit ederek kilo kaybına yol açan, GLP-1 olarak adlandırılan tedavilerde öncüydü. Şirket, Ozempic’i ABD’de 2018’de piyasaya sürdü ve Wegovy 2021’de pazara çıktı. Bu, farklı bir etken madde olan tirzepatide dayalı Lilly’nin eşdeğer GLP-1 ürünlerinden çok daha öncesine denk geliyor. Ancak Lilly daha yavaş hareket etmesine ve obezite iğnesi Zepbound’u 2023’te piyasaya sürmesine rağmen, bu tedavi bire bir karşılaştırmalı bir çalışmada Wegovy’ye kıyasla daha üstün kilo verme sonuçları gösterdi. Bloomberg tarafından derlenen analist yorumlarına göre Zepbound satışlarının yıl sonunda Wegovy’yi az farkla geçmesi bekleniyor.
Taklit ilaçlardan gelen rekabet
Novo, temmuz ayında kar beklentisini düşürmesinin arkasındaki etkenlerden biri olarak GLP-1’lerin taklit versiyonlarından gelen rekabeti gösterdi. Bu tehdit, Novo’nun kilo verme ilaçlarına olan talebi büyük ölçüde hafife alması nedeniyle ortaya çıktı. Üretim tesisleri başlangıçta tüketici talebine ayak uydurmakta zorlandı ve bu da tedarik gecikmelerine yol açtı. Stok sorununun uzaması, bileşik eczaneler için bir fırsat yarattı. Bu şirketler, markalı ya da jenerik ilaçların tabi olduğu aynı sıkı yasal onay süreçlerinden geçmek zorunda olmadan, ilaçların taklit versiyonlarını büyük indirimlerle satıyor. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), markalı ilaçlar stoklarda bulunamadığında bileşik versiyonların üretilmesine izin veriyor.
Novo tedarik sorunlarını çözdü ve FDA, semaglutid kıtlığının Şubat 2025’te sona erdiğini ilan etti. Bir geçiş süresinin ardından, şirketlerin mayıs ayından itibaren taklit üretmesine izin verilmedi. Ancak bileşik üreticiler, ilacın formülasyonunu özelleştirmelerine olanak tanıyan bir yasal boşluktan yararlanıyor. Örneğin dozu biraz ayarlayarak ya da B12 gibi vitaminler ekleyerek. Novo, kasım ayında ABD’de 1 milyondan fazla hastanın daha ucuz GLP-1 tedavisi kopyalarını kullandığını tahmin ediyordu.
Novo taklit ilaç sorununa nasıl yanıt verdi?
Daha ucuz yeni rakiplerden pazar payını geri almak isteyen Novo, nisan ayında tele-sağlık firması Hims & Hers Health ile Wegovy satışlarını artırmak için işbirliği yapmayı denedi. Ancak bu ortaklık uzun sürmedi ve iki aydan kısa bir süre sonra dağıldı.
Novo, ABD’de mart ayında kendi doğrudan hastaya satış işini, NovoCare’i başlattı. Amaç, sağlık sigortaları daha pahalı markalı versiyonları karşılamadığı için cepten ödeme yaparak taklit kilo verme ilaçları satın alan kişileri çekmekti. Bu platform, Ozempic için 998 dolar ve Wegovy için 1.349 dolar olan liste fiyatlarına ciddi indirimler sunuyor. Kasım ayında şirket, NovoCare ve WeightWatchers gibi iş ortakları aracılığıyla nakit ödeyen müşteriler için daha da düşük fiyatlar açıkladı.
Novo’nun kilo verme ilaçları satışları toparlanacak mı?
Wegovy iğnesinin yüksek dozlu bir versiyonu geliştiriliyor ve Novo bunun Zepbound ile aynı kilo verme potansiyelini sunduğunu söylüyor. Ancak şirketin, CagriSema adlı yeni nesil bir obezite tedavisiyle Lilly’yi geride bırakma girişimi şu ana kadar hayal kırıklığı yarattı. Bu deneysel enjeksiyonun kilo verme etkisi, hem Novo’nun hem de analistlerin beklediğinden daha düşük çıktı ve Zepbound ile yaklaşık aynı seviyede kaldı.
Ağızdan alınabilen ilaçlar, hastalar için kendi kendine yapılan enjeksiyonlardan daha kolay olacağı ve üretimlerinin daha ucuz olabileceği için bir sonraki sınır olarak görülüyor. Novo, kilo kaybı için Wegovy’nin ağızdan alınan versiyonu için FDA onayı aldı ve ürünü ABD’de Ocak 2026’da piyasaya sürmeyi planlıyor. Bu, Lilly’nin kendi hapı piyasaya çıkmadan önce Novo’ya birkaç aylık bir nefes alma alanı sağlayabilir. Amerikalı ilaç devi, ağızdan alınan obezite ilacının mart ayına kadar onaylanabileceğini söylüyor.