ABD'de hükümet kapandı: Ekonomi nasıl etkilenecek?
ABD'de 2019'dan bu yana ilk kez, hükümet kapandı. Bu karar, federal hizmetlerin aksamasına ve hükümet çalışanlarının izne çıkarılmasına neden olacak. Kongre, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler anlaşmaya varamayacak gibi göründüğü için son dakika finansman anlaşmasına ulaşamadı.
Bilinmesi gerekenler
• Senato salı günü, hükümetin 21 Kasım'a kadar mevcut bütçeyle çalışmasına izin vererek kapanmayı önleyecek olan 'sürekli karar' olarak bilinen yasayı, bu yılın başlarında üst meclisten geçememesinin ardından yine kabul etmedi.
• Cumhuriyetçilerin desteklediği tasarı, Senato'dan geçmesi için gerekli olan 60 oy barajına ulaşamayan 55'e 45 oyla reddedildi. Demokrat Parti'nin üç üyesi Cumhuriyetçilerle birlikte oy kullandı.
• Oylama, ABD Başkanı Donald Trump'ın salı günü, salı gece yarısı hükümetin kapanmasının “muhtemel” olduğunu, ancak “kaçınılmaz” olmadığını söylemesinin ardından yapıldı.
• Temsilciler Meclisi, Cumhuriyetçi Parti'nin desteklediği öneriyi 217'ye karşı 212 oyla kabul etti, ancak Senato'dan geçmesi için en az yedi Demokrat'ın desteğine ihtiyaç var.
• Cumhuriyetçiler ile Demokratları ayıran en önemli faktör, Demokratların yıl sonunda sona erecek olan uygun fiyatlı sağlık hizmetleri yasası kapsamında federal vergi kredilerinin uzatılmasını talep etmeleri.
• Cumhuriyetçiler, Demokratları hükümetin kapanmasına neden olmakla suçladı ve onların kaçak göçmenlerin kamu sağlık hizmetlerinden yararlanmasını istediklerini iddia etti. Ancak bu yasal olarak mümkün değil.
• Kapanma, Trump'ın pazartesi günü Beyaz Saray'da Demokratik Kongre liderleriyle bir araya gelip anlaşmaya varma konusunda hiçbir ilerleme kaydetmemesinin ardından geldi. Her iki taraf da hükümet kapanmasından birbirlerini sorumlu tutuyor.
• Kongre Bütçe Ofisi, yaklaşık 750 bin çalışanın izinli sayılacağını ve bunun günlük 400 milyon dolarlık ücret kaybına yol açacağını tahmin ediyor. Bu durum ise harcamaları etkileyebilir ve ekonomi üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir.
Piyasalar nasıl etkilendi?
ABD hisse senedi endeks vadeli işlemleri, hükümetin kapanmasının ardından düşüşe geçti. S&P 500 ve Nasdaq 100 endeksleri, ABD senatosunda finansman tasarısının reddedilmesinin ardından yüzde 0,5 düştü. Dolar endeksi dördüncü gününde düşüş yaşarken, altın ons başına 3 bin 875 doların üzerinde rekor seviyeye ulaştı. Çin ve Hong Kong tatil nedeniyle kapalıyken Asya borsaları yüzde 0,2 düşüş yaşadı. Hazine tahvilleri çoğunlukla yatay seyretti ve 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,15 oldu. Vadeli işlemler, Avrupa borsalarının hafif zayıf bir başlangıç yapacağını gösterdi.
Yatırımcıların odak noktası, dünyanın en büyük ekonomisinin görünümünü bulanıklaştıran ve Fed'in faiz indirimleri yolunu ölçmek için kullanılan önemli ekonomik raporların gecikmesine yol açabilecek olan hükümetin kapanması. Bu ek belirsizlik, yapay zeka ve düşük faiz oranlarına ilişkin iyimserliğin etkisiyle nisan ayındaki düşük seviyelerinden toparlanan S&P 500 endeksinin 15 yıldan fazla bir süredir en güçlü eylül ayını kaydetmesiyle ortaya çıktı. FBB Capital Partners'tan Michael Bailey, “Kapanma, Fed'in bir sonraki faiz kararı öncesinde istihdam ve enflasyon verileri konusunda bir bilgi boşluğu yaratırsa durum çirkinleşebilir” dedi.
Ekonomik veriler açıklanamayacak mı?
Yatırımcılar, kapanmanın Çalışma İstatistikleri Bürosu tarafından cuma günü açıklanması beklenen tarım dışı istihdam verilerinin yayınlanmasını geciktireceğinden endişe duyuyorlar. Geçen ayın ekonomik verileri, enflasyonun nispeten kontrol altında olmasına rağmen (yine de Fed'in yüzde 2 hedefinin üzerinde) işgücü piyasasının yavaşladığını gösteriyor.
Vantage Markets piyasa analisti Hebe Chen Bloomberg'e yaptığı açıklamada, “Verileri alamazsak, istihdam raporunu alamazsak, hatta enflasyon raporunu da alamazsak, bunun kesinlikle gerçek bir risk haline geleceğini düşünüyorum. Ve bu riskin, piyasanın şu aşamada henüz fiyatlamadığını söylemeliyim.” dedi.
Arka plan
Son zamanlarda yapılan hükümetin kapanması müzakerelerinde, sağcı Cumhuriyetçilerden oluşan küçük bir koalisyon, yeni harcama planı taleplerine uymazsa oylarını çekmekle tehdit ederken, Demokratlar genellikle hükümetin kapanmasına karşı çıkıyor. Gallup'a göre tarihinin en düşük destek seviyesinde olan Demokratlar, hükümetin kapanması müzakerelerini Trump yönetimine direniş gösterisi olarak kullanmak ve partinin gelecek yıl yapılacak ara seçimler öncesinde imajını yeniden inşa etmesinin önünü açmak için eşsiz bir fırsat yakaladı.
1 milyar dolar
ABD'deki turizm yetkililerine göre hükümet kapanması nedeniyle oluşacak hava ve demiryolu ulaşımındaki aksaklıklar, milli parkların ve müzelerin kapatılması, ekonomiye 1 milyar dolara mal olabilir.
