Erdoğan-Trump görüşmesi dünya basınında
ABD Başkanı Donald Trump dün Beyaz Saray’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ağırladı. Erdoğan'ın altı yıl sonra ilk kez Beyaz Saray'a yaptığı ziyaret, iki NATO müttefiki savunma anlaşmaları, bölgesel çatışmalar ve Rusya ve Çin ile rekabet gibi bir dizi konuyu ele alındı. Görüşme sonrasında Trump, Türkiye'nin gelişmiş F-35 savaş uçaklarının satın alımına yeniden izin verebileceğini belirtti. Görüşmenin ayrıntıları birçok gazetenin manşetinde yer aldı. Washington Post’un haberine göre Trump, “çok zeki” olarak nitelendirdiği Cumhurbaşkanı Erdoğan ile uzun süredir sıcak ilişkiler kuruyor. Perşembe günü Oval Ofis'te düzenlenen resepsiyon, ABD’nin eski başkanı Joe Biden dönemindeki dört yıllık soğukluktan sonra Washington ve Ankara'nın ilişkilerini yeniden canlandırması için bir fırsat oldu.
“Değerli bir müttefik”
Trump Cumhurbaşkanı Erdoğan ile gazetecilere yaptığı açıklamada, "Aslında uzun zamandır arkadaşız, hatta dört yıl boyunca sürgündeydim, haksız bir şekilde, seçimlerde hile yapıldığı ortaya çıktı. Biliyorsunuz, o seçimlerde hile yapılmasını herkesten daha iyi bilir. O sert bir adam. İnatçı bir adam. Genelde inatçı insanları sevmem ama onu her zaman sevmişimdir” dedi.
THY 225 uçak satın almak için Boeing'le anlaştı
Samimi görüşmede Trump, Erdoğan'ın Orta Doğu'da ve Türkiye'nin Moskova ile Kiev'in çıkarları arasında denge kurmaya çalıştığı Rusya'nın Ukrayna'daki savaşıyla ilgili konularda değerli bir müttefik olduğunu söyledi. Trump, Erdoğan'ı bir müttefik ve Gazze ve Ukrayna'daki savaşların çözümünde değerli bir arabulucu olarak görüyor. İki lider, Türkiye'nin desteklediği yeni liderAhmed eş-Şara’nın Washington ile ilişkileri normalleştirmeye çalıştığı Suriye konusunda da aynı görüşte.
Gazze ile ilgili de açıklama yapan ABD Başkanı, “Gazze meselesini halletmek istiyoruz. Orta Doğu'nun en güçlü ülkelerinin temsilcileriyle çok verimli bir toplantı yaptık. Ve bence bir anlaşmaya çok yaklaştık. İsrail'e ‘Haydi’ demem gerekecek. Rehineleri geri almak istiyoruz. Onlar da herkes de bu savaşın bitmesini istiyor, bu arada, herkes. Bakalım ne olacak” ifadelerini kullandı.
Birçok yayın organına göre Erdoğan'ın Trump ile önceliği, Pentagon'un F-35 gelişmiş savaş uçağı programına yeniden erişim sağlamak. Türkiye'nin jetleri satın alma izni, Ankara'nın Rusya'nın S-400 hava savunma sistemini satın alma kararı nedeniyle Trump'ın ilk döneminde askıya alınmıştı. Pentagon, Türkiye'nin Rus yapımı karadan havaya füze sistemini kullanmasının, F-35'in yetenekleri hakkındaki hassas verileri Kremlin'e aktarabileceğinden endişe ediyordu.
“Rusya’dan petrol alımını durdurmasını istiyorum”
Bloomberg’ün haberine göre Trump görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan'a Rusya'dan petrol alımını durdurması için baskı yaptı ve Ankara'nın F-35 savaş uçaklarını almasına kapıyı açık bıraktı. Trump Oval Ofis'te yaptığı açıklamada, “Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırılarını sürdürdüğü sürece, Erdoğan'ın Rusya'dan petrol alımını durdurmasını istiyorum” dedi.
Perşembe günkü görüşmelerin ardından Oval Ofis'te düzenlenen ayrı bir toplantıda, gazeteciler Trump'a Erdoğan'dan Rus petrolü alımını durdurma sözü alıp almadığını sordular. Trump cevap vermek istemediğini söyledi ve sonunda Erdoğan'ın kendisinden isterse bunu durduracağını düşündüğünü belirtti. Trump, Rus enerjisinin bir başka alıcısı olan Macaristan'a yöneldi. ABD Başkanı, Rus petrol ithalatını kısıtlama taleplerinin bazı ekonomiler için lojistik açıdan zor olduğunu anladığını belirterek, müttefiki Viktor Orban'ın liderliğindeki Macaristan'ın denize kıyısı olmayan bir ülke olduğunu kaydetti.
Rusya Türkiye'nin en büyük enerji tedarikçisi ve geçen yıl Türkiye'nin petrol ithalatının yüzde 66'sını ve doğal gaz ithalatının yüzde 41'ini karşıladı. Türkiye, son haftalarda ABD'den sıvılaştırılmış doğalgaz satın almak için bir dizi anlaşma yaparak gaz tedarik kaynaklarını çeşitlendirmeye çalışıyor. Bu anlaşmaların en önemlisi, bu hafta ticaret şirketi Mercuria Energy Group Ltd. ile imzalanan 20 yıllık sözleşme.
“Batı ile ilişkilerini yakınlaştırmanın işareti”
ABD başkanı Putin'e karşı giderek artan bir hayal kırıklığı dile getirirken, aynı zamanda kendi müttefiklerine de daha fazla baskı uygulayarak Moskova'dan enerji ithalatını kesmelerini ve Rusya'nın enerjisinin iki büyük alıcısı olan Hindistan ve Çin'e kapsamlı yeni vergiler uygulamalarını istedi.
Wall Street Journal gazetesi de Erdoğan-Trump görüşmesine dair yaptığı haberde, “Trump, Türkiye'ye F-35 satmaya açık ancak Erdoğan'ı Rus petrolü satın aldığı için eleştiriyor” başlığını kullandı. Haberde, “Trump, Türkiye'ye uygulanan yaptırımları kaldırmaya ve NATO müttefikine F-35 uçakları satmaya açık olduğunu belirtti ancak Ankara'yı Rus petrol ve gaz alımını durdurmaya çağırdı. Türkiye kısa süre önce, Batı ile ilişkilerini yakınlaştırmanın bir işareti olarak, Amerikan sıvılaştırılmış doğal gaz satın almak için 20 yıllık, 43 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı” ifadeleri yer aldı.
ABD’li haber ajansı Associated Press (AP) de görüşmeye dair haberiden ABD'nin Ankara'ya gelişmiş savaş uçağı satışına ilişkin kısıtlamalarını yakında kaldırabileceğinin sinyalini verdiği belirtildi. Haberde görüşmenin olumlu geçtiği aktarıldı.
İngiliz haber ajansı Reuters’ın haberinde de Trump ve Erdoğan’ın Suriye konusunda aynı görüşte olduğu ancak İsrail konusunda aynı görüşü paylaşmadıkları belirtildi. İki liderin Trump’ın ilk döneminde inişli çıkışlı bir ilişki yaşadığı ifade edilen haberde, “Trump'ın Beyaz Saray'a dönüşünden bu yana, geçmişte en büyük ikili gerilimin kaynağı olan Suriye konusunda çıkarları uyum sağladı ve şu anda hem ABD hem de Türkiye merkezi hükümeti güçlü bir şekilde destekliyor” denildi.
Gündemi, Forbes Türkiye WhatsApp kanalından takip etmek için tıklayın.
