Tesla’nın tam otonom sürüş yazılımı testlerde başarısız
Elon Musk, Tesla’yı otonom sürüşte hem robotaksi pazarında hem de kişisel araçlarda önemli bir oyuncu olarak tanıtmayı sürdürüyor. Tesla yönetim kurulunun Musk'ın için belirlediği dudak uçuklatan 1 trilyon dolarlık ödeme paketi, gelecek on yıl içinde 1 milyon Tesla robotaksiyi yola çıkarmayı ve 10 milyon aktif Tam Otonom Sürüş (FSD) kullanıcısına ulaşmayı içeriyor. Dolayısıyla bu sistemin başarısı, doğrudan Musk’a mali fayda sağlıyor.
Bunun mümkün olup olmayacağı belirsiz olsa da Forbes’un son FSD versiyonu hakkındaki değerlendirmesi hala hatalara açık olduğunu ortaya koydu. Los Angeles’ta 90 dakikalık bir test sürüşünde (2024 Model Y, Donanım 4, FSD 13.2.9), araç bazı standart trafik işaretlerini ve hız sınırlarını görmezden geldi; yanan yaya geçidi levhasına ve yayalara rağmen yavaşlamadı; gereksiz şerit değişiklikleri yaptı ve kalabalık bir otoyol çıkışında kırmızı ışığa yaklaşırken hızlandı. Ayrıca şirketin iki yıl önce tespit edilen endişe verici bir sorunu (yanıp sönen okul servisi dur levhasında durmama) düzelttiğine dair bir işaret yok. O kadar çok kolayca fark edilen problem var ki yazılımın yeni ismiyle Tam Otonom Sürüş (Denetimli) halinde 8 bin dolara satılması veya ayda 99 dolarlık abonelikle sunulması şu soruyu gündeme getiriyor: Mevcut haliyle bu nasıl yasal olabilir?
Yasal boşluk
George Mason Üniversitesi profesörü ve otonom araçlar konusunda Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi’ne (NHTSA) danışmanlık yapmış yapay zeka uzmanı Missy Cummings'e göre cevap basit: Sürüş destek sistemleri düzenlemeye tabi değil, dolayısıyla yasal açıdan bir sorun yok. Cummings, “NHTSA’nın müdahale etme yetkisi var ancak şimdiye kadar yalnızca zayıf sürücü izleme sistemlerinde devreye girdiler" dedi.
İlk Tesla sahibinin (Joshua Brown, Mayıs 2016) ABD’de Autopilot kullanırken hayatını kaybetmesinden bu yana dokuz yıl geçti ama ABD’li düzenleyiciler hala Seviye 2 sürüş destek teknolojileri için (FSD bu kategoriye giriyor) açık kurallar koymadı. Tek şart, sürücünün dikkatini yola vermesi için kabin içi izleme yapılması. Bu boşluk, Musk’a 2020’de tanıtılan FSD’yi asgari insan müdahalesiyle neredeyse otonom sürüş sağlayan bir özellik gibi pazarlama fırsatı veriyor. Ayrıca Musk’ın ödeme paketinde bunun yaygınlaşması büyük bir maddi kazanç anlamına geliyor.
NHTSA, geçen ay Tesla’nın FSD ve Autopilot kazalarını zamanında raporlamamasıyla ilgili soruşturma açtı. Kurum “yeni teknolojileri veya sistemleri önceden onaylamadığını” söyledi. Bunun yerine araç üreticileri, sistemlerin güvenlik standartlarını karşıladığını kendileri beyan ediyor. Bir soruşturma sonucunda sistem güvensiz bulunursa, “NHTSA gerekli tüm adımları atar” denildi.
Musk’ın FSD hakkındaki açıklamaları ise oldukça iddialı: Tesla’nın otonom sürüşü, arabada geçirdiğiniz binlerce yaşam saatinizi daha güvenli ve kaliteli hale getiriyor. Şirket ayrıca yolculuk videolarıyla kusursuzmuş gibi tanıtım yapıyor. Ancak NHTSA’ya verilen bilgiler çok daha temkinli: “Tesla, sistemlerini Seviye 2 kısmi otomasyon (FSD Denetimli dahil) olarak tanımlıyor; bu da sürücünün her an dikkatli ve aktif olması gerektiği anlamına geliyor.”
Tesla’nın teknolojisi üzerindeki incelemeler artıyor. Musk’ın FSD ve Autopilot’u abartılı şekilde tanıttığı iddiasıyla açılan toplu dava, Kaliforniya DMV’nin bu isimlerin yasaklanması için girişimi ve Florida’daki bir federal jürinin Tesla’yı 2019’daki ölümcül bir kazadan kısmen sorumlu bulması (243 milyon dolar tazminat kararı) bunlardan sadece bazıları. Şirket bu karara itiraz ediyor. Ayrıca geçen hafta Kaliforniya’daki iki Autopilot kazası davasında anlaşma sağlandı.
Bir günde üç kaza bildirildi
Tesla, merkezinin bulunduğu Austin’de küçük çaplı bir robotaksi pilot projesi de yürütüyor. Bu hizmette kullanılan FSD versiyonu, müşterilere sunulandan biraz farklı, ancak detayları açıklanmadı. Haziranda başlayan bu hizmette yalnızca belirli Tesla sahipleri düşük bir ücretle faydalanabiliyor. Ancak temmuzda bir günde üç kazanın rapor edilmesi gibi sorunlarla karşılaşıldı.
Waymo ise ABD’nin birçok şehrinde tamamen sürücüsüz robotaksi hizmeti veriyor. Tesla’nın pilot programında ise şimdilik ön koltukta güvenlik sürücüsü bulunuyor. TeslaDeaths.com verilerine göre Autopilot ve FSD kullanımında bugüne kadar 59 ölümcül kaza meydana geldi. Forbes, 28 Ağustos’ta güncellenmiş FSD’yi 2023 Model Y üzerinde test etti. Aracın sahibi, FSD’nin eleştirmeni yazılım geliştiricisi Dan O’Dowd’un kurduğu Dawn Project’ti. O’Dowd, yıllardır FSD’nin kusurlarını gündeme taşıyor, hatta bunun için Super Bowl reklamlarına bile para harcadı. O’Dowd’a göre: Bu sistem beta bile değil. Bu alfa aşamasında. Asla müşterilerin eline verilmemeli. Bu sadece bir prototip, ürün değil.
FSD zaman zaman gerçekten otonom sürüş hissi verebiliyor. Adresi giriyorsunuz ve araç sorunsuz şekilde gidiyor; sinyal veriyor, stop levhalarında ve ışıklarda duruyor, çevresini sanal görüntülerle takip ediyor. Ancak özellikle şehir içi yollarda, hataların sıklığı nedeniyle sürücünün sürekli dikkatli olması ve direksiyon başında hazır bulunması gerekiyor. Bu yüzden dikkatli sürücüler için FSD kullanmak, normal araç sürmekten daha kolay veya rahat değil.
