Bağımlılıkların Türkiye’ye faturası: Yıllık 78 milyar dolar

Türkiye Yeşilay Cemiyeti, sigara, alkol, kumar ve uyuşturucu bağımlılıklarının Türkiye ekonomisine etkisini inceleyen kapsamlı bir araştırma raporunu kamuoyuna sundu. “Bağımlılık Ekonomisi: Türkiye’de Sigara, Alkol, Kumar ve Uyuşturucu Bağımlılığının Ekonomik Maliyeti” başlıklı rapor, bağımlılıkların ülke ekonomisine yıllık maliyetinin 78 milyar dolara ulaştığını ortaya koydu.

Sepetçiler Kasrı’nda düzenlenen basın toplantısında açıklanan rapor, Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, Denetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Seyithan Ahmet Ateş ve Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Hüseyin Hayri Nuroğlu’nun katılımıyla kamuoyuyla paylaşıldı.

Dinç: “Bağımlılıklar kalkınma hedeflerini sekteye uğratıyor”

Toplantıda konuşan Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, bağımlılıkların yalnızca bireylerin yaşamını değil, aileleri ve ekonomiyi de etkileyen yıkıcı sonuçlara yol açtığını vurguladı. Dinç, “Bağımlılıkların yalnızca bireylerin hayatlarını değil, ülke geleceğini de tehdit ettiğini görüyoruz. Ekonomimizi derinden sarsan bu tabloya göre Türkiye her yıl 78 milyar dolarlık bir kayba uğruyor” değerlendirmesini yaptı.

Dinç, bağımlılıkla mücadelenin uzun vadeli ve çok aktörlü bir strateji gerektirdiğine dikkat çekerek, “Kasım 2024’te İstanbul’dan başlattığımız Bağımsızlık Seferberliği’ni önce Marmara’da, sonra Ege’de genişleterek ülke geneline yaydık. Özellikle önleme çalışmalarına odaklanmak, ekonomik ve sosyal kayıpların azaltılması açısından kritik öneme sahip” ifadelerini kullandı.

Toplam maliyeti 78 milyar dolar

Yeşilay Denetim Kurulu Başkanı ve Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Seyithan Ahmet Ateş başkanlığında hazırlanan raporda, bağımlılıkların maliyetleri bilimsel verilerle detaylandırıldı. Buna göre yıllık ekonomik kayıplar şöyle sıralandı:

• Kumar: 40 milyar dolar
• Sigara: 24 milyar dolar
• Alkol: 9 milyar dolar
• Uyuşturucu: 5 milyar dolar

Raporda, sigaranın neden olduğu sağlık harcamaları, iş gücü kaybı ve dolaylı sosyal maliyetlerin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yüzde 2,2’sine denk geldiği belirtildi. Özellikle sanal kumar platformlarının hızla yayılması bu alandaki maliyetin büyümesinde etkili oldu.

Çevreye zarar ve yangınların ekonomik yükü

Sigara tüketiminin son 20 yılda yüzde 39 artarak 108 milyar adetten 150 milyar adede yükseldiği belirtilen raporda, çevreye atılan sigara izmaritlerinin yılda 5 bin çöp kamyonunu dolduracak seviyeye ulaştığına dikkat çekildi. Bu izmaritlerin göl ve denizlere karışması sonucu 10 yıla kadar süren su kirliliği ve ekolojik zararlara neden olduğu vurgulandı.

İstanbul ve İzmir itfaiye müdürlüklerinin verilerine göre yangınların önemli bir bölümü sigara izmaritleri ve kibrit kaynaklı. Yalnızca İstanbul’da bir yılda çıkan 27 bin yangının yüzde 40’ının sigara kaynaklı olduğu belirtilirken, bu yangınların ülke ekonomisine doğrudan maliyeti 4 milyar doları aştı.

78 milyar dolarla neler yapılabilir?

Raporda ayrıca bağımlılıklardan kaynaklanan ekonomik kaybın kamu yararına nasıl kullanılabileceği de örneklerle gösterildi. Buna göre 78 milyar dolarlık yıllık maliyetle:

• 154 şehir hastanesi inşa edilebilir,
• 513 bin aileye yeni konut sağlanabilir,
• 18 milyon öğrenciye ücretsiz tablet ve yıllık eğitim desteği verilebilir,
• 15 bin kilometre hızlı tren ağı kurulabilir,
• 40 milyon haneye elektrik tedarik edilebilir,
• 50 bin teknoloji girişimi desteklenebilir,
• 1000 antik kent ve tarihi alan restore edilebilir.

Yeşilay, bu verilerin bağımlılıklarla mücadelenin yalnızca bireysel değil, aynı zamanda ekonomik bir öncelik olarak da ele alınması gerektiğini gösterdiğini vurguladı.