Çinli şirketlerden AB’ye kamu alımı tepkisi: Ticaret ilişkileri zarar görebilir

Çin’in önde gelen iş dünyası kuruluşlarından biri olan Çin Avrupa Birliği Ticaret Odası, Avrupa Birliği’nin (AB) Çinli medikal cihaz üreticilerinin kamu ihalelerine erişimini kısıtlamasına sert tepki gösterdi. Pazartesi günü yapılan açıklamada, alınan kararın Çin-AB ticaret ilişkilerine zarar vereceği vurgulandı.

Ticaret Odası, AB’nin kamu alım pazarına erişimi düzenlemek için yeni bir ticaret aracı kullanmasına ilişkin derin hayal kırıklığı duyduklarını belirtti. Açıklamada, “Çinli işletmelere karşı hedefli uygulama, yalnızca ekonomik ilişkileri karmaşıklaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda AB’nin piyasaya erişimde açıklık, adalet ve ayrım gözetmeme ilkeleriyle de çelişiyor” denildi. Oda üyeleri arasında Bank of China, Cosco Shipping Holdings ve BYD gibi büyük şirketler yer alıyor.

AB ile Çin arasında bu hamlenin zamanlaması da dikkat çekiyor. Pekin’in Avrupa ile ilişkileri yeniden inşa etme çabaları sürerken, kararın ilişkileri daha da zorlaştırabileceği belirtiliyor. Bu gelişme, özellikle Donald Trump’ın tarifeler ve savunma politikaları gibi konularda Avrupa ile gerginlik yaşadığı bir döneme denk geliyor.

Çin Ticaret Bakanı Wang Wentao’nun bu ayın başında Paris’te AB yetkilileriyle bir araya gelmesi bekleniyor. Görüşmelerde AB’nin Çin kamu alım pazarına adil erişim talepleri de gündemde olacak. Öte yandan Avrupa liderleri de gelecek ay Pekin’de Çinli muhataplarıyla bir zirve gerçekleştirmeye hazırlanıyor.

Salı günü Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Jian, konuya ilişkin yaptığı açıklamada AB’ye piyasa kurallarına bağlı kalma çağrısında bulundu. Lin, Çin’in şirketlerinin yasal hak ve çıkarlarını “kararlılıkla koruyacağını” söyledi.

Avrupa Komisyonu’nun aldığı karar, 2022 yılında yürürlüğe giren ve kamu alımlarında karşılıklılık ilkesini temel alan Uluslararası Kamu Alımları Aracı’nın (IPI) ilk kez uygulanması anlamına geliyor. Bu araç, AB’nin kamu ihalelerinde belirli şirketlere puan indirimi uygulamasına veya ihalelerden tamamen men etmesine imkân tanıyor.

AB, Nisan 2024’te Çin’in medikal cihaz alımlarıyla ilgili bir soruşturma başlatmıştı. Ocak 2025’te tamamlanan incelemede Pekin’in yabancı firmalara ayrımcılık yaptığı tespit edildi. Bloomberg’e göre, iki taraf arasında yürütülen istişareler sonuçsuz kaldı.

Çin Ticaret Odası ise kararı eleştirerek, karşılıklılığın tarihsel ve pratik gerçeklikler dikkate alınarak ele alınması gerektiğini belirtti. Açıklamada, “Avrupalı medikal cihaz üreticileri uzun süredir Çin pazarına önemli ölçüde erişim sağlıyor, sağlık sistemimizin modernleşmesine katkı sunuyor ve kayda değer kazançlar elde ediyor. AB’nin bu kararı, dengeli ilişki ve karşılıklı fayda ilkesini zedeliyor” ifadesi yer aldı.