ABD, Ukrayna ile nadir toprak mineralleri anlaşmasını imzaladı

ABD Hazine Bakanlığı, ABD ile Ukrayna arasında "ekonomik ortaklık" anlaşması imzalandığını duyururken, anlaşmanın bugüne kadarki askeri ve finansal desteği karşılığında ABD'ye Ukrayna'nın doğal kaynaklarına erişim imkanı sağlayacağı belirtildi. Rusya'nın geniş çaplı işgalinden bu yana ABD halkının Ukrayna'nın savunmasına sağladığı önemli mali ve maddi desteğe değinilen açıklamada, "Bu ekonomik ortaklık iki ülkeyi, ortak varlıklarımızın, yeteneklerimizin ve kabiliyetlerimizin Ukrayna'nın ekonomik toparlanmasını hızlandırmasını sağlamak üzere birlikte çalışmak ve yatırım yapmak üzere konumlandırmaktadır" ifadesi kullanıldı.

Kalıcı barış çalışmaları mesajı

Açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump'ın liderliğinde Hazine Bakanlığı ve ABD Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu'nun (DFC), program yönetimini tamamlamak ve bu önemli ortaklığı ilerletmek için Ukrayna ile çalışacağı aktarıldı. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent da konuya ilişkin değerlendirmesinde, Trump'ın Rusya-Ukrayna arasında kalıcı bir barışın sağlanmasına yönelik çabalarına işaret etti.

Söz konusu anlaşmanın, bugüne kadarki askeri ve finansal desteği karşılığında ABD'ye Ukrayna'nın doğal kaynaklarına erişim imkanı sağlayacağı belirtildi.

Bessent, "Bu anlaşma Rusya'ya, Trump yönetiminin uzun vadede özgür, egemen ve müreffeh bir Ukrayna'yı merkeze alan bir barış sürecine bağlı olduğunu açıkça göstermektedir" değerlendirmesinde bulundu. Bessent, Trump'ın ABD ile Ukrayna vatandaşları arasındaki bu ortaklığı, her iki tarafın da Ukrayna'da kalıcı barış ve refaha olan bağlılığını göstermek için tasarladığını belirterek, Rusya'nın savaşını finanse eden ya da buna tedarik sağlayan hiçbir devlet ya da kişinin Ukrayna'nın yeniden inşasından faydalanmasına izin verilmeyeceğini bildirdi.

Trump: Rusya'yı engelleyebilir

ABD Başkanı Trump, News Nation kanalında telefonla katıldığı bir programda, Ukrayna ile imzaladıkları nadir toprak elementleri anlaşmasına ilişkin görüşlerini paylaştı. Trump, doğal kaynaklarını geliştirmek için Ukrayna ile yeni imzalanan ekonomik ortaklığın, Rusya'ya karşı savaşında Kiev için bir "güvenlik garantisi" olarak hizmet edebileceğini söyledi.

ABD Başkanı Trump, Roma'da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'e, "Eğer bir anlaşma yapabilirsek, bunu imzalamanız çok iyi olur çünkü Rusya çok daha büyük ve çok daha güçlü" dediğini anımsattı. "Rusya hızla ilerliyor, büyük ve güçlü bir ülke, bu arada ABD kadar güçlü değil." ifadelerini kullanan Trump, anlaşmanın Rusya'yı "engelleyip engellemeyeceği" sorusuna, "Evet, engelleyebilir" yanıtını verdi. Trump, söz konusu anlaşmanın amacının, bugüne kadar Ukrayna'ya sağladıkları askeri yardımın maliyetini telafi etmek olduğunu belirtti.

Anlaşma hakkında neler biliniyor?

Ukrayna Başbakan Birinci Yardımcısı Yulia Svyrydenko X'te imzalar sonrası "ABD ile birlikte ülkemize küresel yatırım çekecek bir fon oluşturuyoruz" diye yazdı. BBC ve AP'nin haberine göre; Svyrydenko'nun uzun bir yazı dizisinde anlaşmayla ilgili detaylandırdığı birçok değişkeni bulunuyor; işte temel hükümler.

Ukrayna tam mülkiyeti elinde tutuyor

Ukrayna toprakları olarak tanımlanan bölgede hem karada hem de denizde bulunan tüm kaynaklar Ukrayna'nın kontrolü ve mülkiyeti altında kalacaktır. Kiev ayrıca neyin nerede çıkarılacağını belirleme hakkını saklı tutarak, anlaşmada yer alan bir terim olan toprak altının devlet malı olarak kalacağını vurguladı.

Eşit ortaklık

Fon 50-50 esasına göre oluşturulacak ve hem Ukrayna hem de ABD tarafından ortaklaşa yönetilecektir. Taraflar, karşılıklı kazanç, işbirliği ve saygıya dayalı gerçek bir eşit ortaklığı yansıtacak şekilde, çoğunluk oyuna sahip olmayacaktır.

Ulusal şirketlerin korunması

Anlaşma, şirketlerin yasal kayıtlarının sınıflandırılmasına herhangi bir değişiklik getirmeyecek. Ukrnafta ve Energoatom gibi devlete ait şirketler devlete ait kalmaya devam edecek.

Borç yok

Anlaşmada Ukrayna'nın ABD'ye karşı herhangi bir yükümlülüğünden bahsedilmemekte. Anlaşmanın uygulanması, her iki ülkenin de ortak işbirliği yoluyla ekonomik potansiyellerini arttırmalarına olanak sağlayacak.

AB entegrasyonuna müdahale yok

Anlaşma Ukrayna Anayasası ile uyumludur ve Avrupa entegrasyon rotasını değiştirmemektedir. Belge ulusal mevzuatla uyumludur ve Ukrayna'nın uluslararası yükümlülüklerinin hiçbiriyle çelişmemektedir.

Kiev, anlaşmanın diğer ülkelere Ukrayna'nın güvenilir bir küresel oyuncu olduğu sinyalini vereceğini ve ortaklarıyla işbirliği yapma ve önümüzdeki on yıllar boyunca uzun vadeli anlaşmalar yapma niyetini vurgulayacağını umuyor.

Fon yeni lisanslardan elde edilecek gelirle doldurulacak

Fonun oluşturulmasından sonra bütçeye aktarılacak olan kritik malzemeler ve petrol ve gaz alanındaki projeler için yeni lisanslardan elde edilen fonların yüzde 50'si.

Halihazırda devam eden projelerden elde edilen gelirler veya bütçelenmiş gelirler fona dahil değildir.

ABD'nin Ukrayna'ya daha fazla yatırım çekme yükümlülüğü

Anlaşma aynı zamanda Washington'u Kiev'e daha fazla yatırım ve teknoloji çekmeye yardımcı olmakla yükümlü kılıyor. Fon, Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu (DFC) aracılığıyla ABD hükümeti tarafından doğrudan desteklenecek.

DFC, hem ABD ve AB'deki şirket ve fonlardan hem de Kiev'in Moskova'ya karşı mücadelesini destekleyen diğer ülkelerden yeni yatırım ve teknoloji getirilmesine yardımcı olacak.

Ukrayna sadece sermayenin değil, aynı zamanda inovasyonun da güvence altına alınmasının önemli olduğunu düşündüğünden, teknoloji anlaşmanın önemli bir bileşeni olarak vurgulandı.

Vergi garantileri

Fonun gelirleri ve katkıları ABD veya Ukrayna'da vergilendirilmeyecek, böylece yatırımlar her iki taraf için de mümkün olan en yüksek sonuçları verecektir. Her iki ülke de fona eşit katkıda bulunacak. Svyrydenko, Washington'un doğrudan fonlara ek olarak, örneğin hava savunma sistemleri gibi silahlar şeklinde daha fazla destek sağlamayı seçebileceğini söylüyor.

Kiev de üzerine düşeni yapacak ve gerekli gördüğü takdirde yeni kira ve lisanslardan elde edilen gelirlerden, üzerinde mutabık kalınan yüzde 50'den de fazla şekilde karşılık verecek.

Her iki ülke de anlaşmanın onlarca yıl sürmesi planlanan uzun vadeli bir ortak yatırım olarak tasarlandığını söylüyor.

Ortak fon daha sonra sermayeyi maden ve doğal kaynak projelerinin yanı sıra diğer ilgili altyapılara yatıracak. Belirli yatırım projelerine Ukrayna ve ABD tarafından ortaklaşa karar verilecek. Ancak anlaşma bu tür yatırımların sadece Ukrayna'da yapılmasını öngörüyor.

Hazine Bakanı Scott Bessent, X'te yayınlanan bir videoda "bu ortaklık ABD'nin Ukrayna ile birlikte yatırım yapmasına, Ukrayna'nın büyüme varlıklarını ortaya çıkarmasına, Amerikan yeteneklerini, sermayesini ve Ukrayna'nın yatırım ortamını iyileştirecek ve Ukrayna'nın ekonomik toparlanmasını hızlandıracak yönetim standartlarını harekete geçirmesine olanak tanıyor" dedi.