Londra fonu Hummingbird’ün ortakları Barend Van den Brande ve Fırat İleri, girişim sermayesi kurallarını yırtıp atan ve aykırı olan girişimcileri destekleyen yaklaşımları sayesinde bu yıl Midas Avrupa Listesi’nde yer aldı. San Francisco merkezli medikal tanı girişimi BillionToOne’ın kurucusu Oğuzhan Atay, 2018’de şirketinin A Serisi yatırım turuna hazırlanırken Hummingbird Ventures’tan gelen mesaj e-posta kutusuna düştü. Londra merkezli fon onun sunumunu dinlemek istiyordu. Bir telefon görüşmesinin ardından, Hummingbird’ün ortakları Barend Van den Brande ve Fırat İleri, orak hücre anemisi ve kistik fibroz gibi yaygın hastalıklar için doğmamış bebeklerde genetik testler üzerinde çalışan Atay ve ekibiyle tanışmak için Kaliforniya’ya uçtu. Aynı gün Hummingbird, Atay’a bir teklif mektubu yazdı ve Mart 2019’da BillionToOne’ın 15 milyon dolarlık A Serisi turuna liderlik etti. Atay, “Bir hafta içinde bizimle ilgili altı ay ya da bir yıl harcayan yatırımcılardan daha fazla bilgi sahibi oldular” dedi.
Lovable’dan Peak Games’a başarılı yatırımlar
BillionToOne kasım ayında Nasdaq’ta halka açıldı ve piyasa değeri 4,4 milyar dolara fırladı. Hummingbird, halka arz sırasında yüzde 16 hisseye sahipti ve bu pay şu anda 745 milyon dolar değerinde. Bu anlaşma İleri’nin, yatırım ortağı ve Hummingbird’ün kurucusu Barend Van den Brande ile birlikte ilk kez Midas Avrupa Listesi’ne girmesini sağladı. Van den Brande, değerlemesi 20 milyar dolara ulaşan kripto cüzdanı Kraken’e yaptığı yatırım sayesinde listeye girdi. Ayrıca 6,6 milyar dolar değer biçilen İsveçli yapay zeka odaklı Lovable’dan, Peak Games gibi Türk mobil oyun geliştiricilerine ve çip üreticisi Etched’a kadar bir dizi başka başarılı anlaşmayı da tamamladılar.
Şirketler değil kurucular benziyor
Biyoteknoloji, kripto, yapay zeka ve oyun geliştiriciliği çok ortak noktaya sahip değil ancak Hummingbird ortakları bu alanlardaki kurucular arasında benzerlik gördüğünü söylüyor. Bu benzerlik ne özgeçmiş ne de teknik uzmanlık: Travma. İleri ve Van den Brande, geçmişte zorlayıcı koşullar yaşamış, içsel bir kazanma güdüsü olan “aykırı” insanları aradıklarını söylüyor. Van den Brande, “Dünyanın en iyi kurucuları hoş ve tertipli bir şekilde gelmez. Bu, çoğu yatırımcının yavaşça geri çekilip ‘burası mayın tarlası’ demesi için iyi bir sebeptir. Biz geri çekilmedik ve hikaye bu” diyor.
Forbes Midas Avrupa Listesi: HummingBird Ventures'ın ortağı Fırat İleri listede
Görünüşte Hummingbird’ün yaklaşımı çok da sıra dışı sayılmaz. Sequoia’dan Doug Leone, İtalya’dan göç ettikten sonra okulda uğradığı zorbalık deneyiminin ona nasıl bir yatırım üstünlüğü kazandırdığından, “sivri” kuruculara odaklanmasına yol açtığından sık sık bahsediyor. Diğer fonlar da azime önem veriyor. Ancak Hummingbird bunu bir adım öteye taşıyor. Hummingbird ile birlikte yatırım yapmış ve adının açıklanmaması kaydıyla konuşan bir melek yatırımcı şöyle dedi: “Fonlar bunu söyler ama genelde gidip Palantir veya McKinsey’de çalışan adamlara yatırım yaparlar. Hummingbird ise gerçekten çocukluk travması yaşamış insanları arıyor.”
Atay, kendi geçmişiyle ilgili sorular karşısında temkinli davransa da Türkiye’nin Karadeniz bölgesindeki küçük bir şehirde orta gelirli bir ailede büyümesine ve ülke çapındaki üniversite giriş sınavında birinci olduğu yoğun akademik rekabete dikkat çekti. Atay Forbes’a, “O zamanlar durumumuzu yoksunluk olarak görmüyordum, her ne kadar okumak istediğim kitapları bile alamayacak durumda olsak da” demişti.
“Oğuzhan’ın içindeki mücadeleci kişiliği fark edemiyorlardı”
Pandemi vurduğunda Atay’ın azminin kanıtını görene kadar bir yıl bile geçmedi. Pandemi, BillionToOne’ın iş kanallarını kapattı. Bilim insanı kurucuların kalıplarına pek uymayan Atay, durumu fırsata çevirdi. Otoparklarda toplantılar yapmaya başladı ve N95 maskelerini ücretsiz vererek bunalmış doktorların ve kliniklerin takviminde yer açmayı başardı. İleri, “Birçok kişi Oğuzhan’ı yumuşak konuşan bir doktora öğrencisi olarak görüyordu ve içindeki mücadeleci kişiliği fark edemiyordu” dedi. Atay’ın zorluklara rağmen planlarını hayata geçirme becerisine güvendiğini belirtti.
Belçika doğumlu Van den Brande, daha geleneksel yolu takip edip başarısız olduktan sonra bu stratejiye yöneldi. Üniversiteden sonra ABD’de bankacılıkta iş buldu ve ardından 2001’de Belçika’ya dönerek Big Bang Ventures adında küçük bir girişim fonu kurdu. Ancak Hollandalı ve Belçikalı SaaS kurucularına ve üniversite spin-off’larına Amerikan risk sermayesi modeline uygun yatırım yapması, fonun sona ermesiyle sonuçlandı. Van den Brande, Belçika’nın Flaman bölgesinde tanınmış bir politikacının oğlu ve şu anda Brugge ile Londra arasında yaşıyor.
Van den Brande zaten 10 milyon dolarlık fonu zor toplamıştı ve şimdi çoğunluğu Benelüks sanayicilerinden oluşan yatırımcılarına daha da sıkıntılı telefonlar açıyordu. Bu görüşmelerde giderek daha fazla vakti, onların aşmış olduğu zorluklara ve kendi kendine yeten girişimcilerin psikolojik yapısına ayırmaya başladı. 2010’da “aykırı” kuruculara göre uyarlanmış 25 milyon dolarlık yeni fonla Hummingbird’ü yeniden kurdu.
Türkiye önerisi
O dönemde Hummingbird’de yatırım fırsatları araştıran ortak Pamir Gelenbe, Van den Brande’e Türkiye’de gelişmekte olan girişim ekosistemine bakmasını önerdi. İlk yatırımlarından biri kasım 2010’da İstanbul merkezli Peak Games’in 500 bin dolarlık tohum turuna liderlik etmek oldu. Bu yatırım büyük kazanç sağladı: Peak, 2020’de Zynga tarafından 1,8 milyar dolara satın alındı. Gelenbe, bugün kendi kripto fonunu yönetiyor ve Van den Brande’i Kaliforniya merkezli kripto borsası Kraken’e de yönlendiren oydu. Hummingbird, mart 2014’te Kraken’in 5 milyon dolarlık A Serisi turuna liderlik etti. Şirket, kasım ayında küresel genişlemesini finanse etmek için 800 milyon dolar topladığında 20 milyar dolar değerinde idi.
İleri fon’a 2012’de, Londra’da JP Morgan’ın gelişmekte olan pazarlar borç ekibinde çalıştıktan sonra katıldı. KKTC’de büyüyen İleri, 16 yaşında MIT’de okumak için adadan ayrıldı. O sırada kampüs girişimcilik ateşiyle çalkalanıyordu; dönemdaşları Dropbox, Twitch ve Cruise’u kurdu.
ABD’de girişim sermayesine girme girişimleri başarısız olduktan sonra İleri, Van den Brande’in bir Türk startup blogundaki iş ilanını gördü. 2017’de Forbes 30 altı 30 Avrupa listesine girdikten sonra, İleri’nin ilk Hummingbird yatırımlarından biri olan İstanbul merkezli oyun geliştiricisi Gram Games, 2018’de Zynga tarafından 250 milyon doların üzerinde bir bedelle satın alındı. İleri, 2021’de Hummingbird’de yönetici ortak oldu.
1 milyar doların üzerinde varlık yönetiyorlar
Firma artık 1 milyar doların üzerinde varlık yönetiyor ve Londra merkezinden 14 kişilik ekibiyle kriterlerine uyan kurucuları bulmak için dünyayı tarıyor. Bu yatırımcılarının sektör veya bölgeyle sınırlı olmadan doğru sinyali bulmak için saatler harcaması ve haftada 50 şirkete kadar görüşme yapabilmesi anlamına geliyor. Hummingbird’de yatırım yapmaya başlayıp şu anda New York merkezli Asylum fonunda ortak olan Lola Wajsko, “Çok büyük bir özgürlük var. Latin Amerika’da bir fırsat olduğunu hissetsem, oraya gidebilirim. Ama mesele hacim değil. Standardı asla düşürmemek için zihinsel dayanıklılığa sahip olmak” dedi.
Hummingbird birçok geleneksel risk sermayedarı özelliğinden uzak duruyor. StratEjisi, fonları bölgesel ya da sektörel olarak sınıflandırmak isteyen kurumsal yatırımcılar için tanımlaması zor. İleri, “En iyi yatırımlarımızın bazıları her zaman kural bozucular oldu” dedi. İkili çeşitlendirmeyi de pek umursamıyor. Hummingbird çoğu yıl yalnızca bir avuç yatırım yapıyor. 2015’te bu, bir fonun sermayesinin yüzde 40’ının tek bir girişime yatırılması anlamına geliyordu.
Van den Brande ve İleri, girişim sermayedarlarının ürün veya strateji konusunda girişimcilere rehberlik etmesi gerektiği fikrine de pek sıcak bakmıyor. İleri, “En büyük katma değerin kurucularla dürüst konuşmak ve değeri azaltmamak olduğuna inanıyoruz, ki pazarın yüzde 95’i bunu yapıyor” diye konuştu. Yine de Hummingbird yakın zamanda kurucuların kilit yöneticileri işe almasına yardımcı olmak için bir yetenek ekibi kurarak daha geleneksel VC modellerine küçük bir taviz verdi. Bir diğer Hummingbird tuhaflığı ise, çoğu girişim sermayedarının aksine, fon performansını paylaşmaktan çekinmemeleri. En iyi performans gösteren ikinci fonları 2012’de toplandı ve yatırılan sermayenin 10 katını getirdi.
Bu, Hummingbird’ün ilk fonlarının 2012’de yatırım yapmaya başlayan ABD odaklı girişim fonlarının en iyi yüzde 10’unda yer aldığı anlamına geliyor. Sapphire Ventures fon yatırımları başkanı Beezer Clarkson şöyle dedi: “Hummingbird, Sequoia kadar bilinen bir isim olmayabilir, fakat firmanın önceki fonlarından bildirdiği tarihsel performans, piyasada genelde gördüklerimizle kıyaslandığında tartışmasız şekilde güçlü. Deneyimlerime göre herhangi bir coğrafyada erken aşama bir fonun, ardışık fon dönemlerinde birden fazla 10x üzeri DPI çıktısı vermesi oldukça nadir.”
Hummingbird’ün “olağandışı kaynak yaratma becerisine sahip” kurucular arayışı, başka bir yüksek performans gösteren Midas Listesi üyesi Peter Thiel ve onun zıt görüşlü Founder Fund’ıyla bazı paralellikler taşıyor. Ancak Hummingbird ortakları çok daha agresif bahisler yapıyor ve bunu Silikon Vadisi rakiplerinden daha erken aşamada gerçekleştiriyor. İkili ayrıca Thiel Bursu’nun kendi minyatür versiyonu sayılabilecek Magnificent Grants adlı bir program yürütüyor; bu program 25 yaş altı gençlere iddialı fikirlerini hayata geçirmek için 12 bin dolar ve üzeri hibeler veriyor.
Belki de en geleneksel yanları ofisleri. Hummingbird’ün Londra’daki merkez ofisi artık Golden Square’a bakıyor. Index, Highland Capital ve Horsley Bridge’in Avrupa ofisi gibi Avrupa’nın en köklü girişim sermayesi isimlerine ev sahipliği yapan bir yer. İkili aynı zamanda benzer şekilde alışılmadık bakış açılarına sahip fonlara yatırım yapan 300 milyon dolarlık bir fonu da yönetiyor. Dünyada rakip risk sermayedarlarının ilgilenmediği köşeler ya da sektörler bulmak zorlaşsa da temel tezleri değişmedi. İleri, “Bizim odaklandığımız, diğerlerinden önce olağanüstü kurucuları bulmak” diye ekledi.