Servetlerine yakın bakış: ABD’nin TikTok anlaşmasının arkasındaki milyarderler
ABD’de TikTok’un yasaklanacağı tartışmaları sona erdi. ABD Başkanı Donald Trump dün sosyal medya uygulamasının ABD’de kalmasına olanak tanıyan kararnameyi imzaladı. Buna göre 2024’te Çinli şirketin hakimiyetini kısıtlamak amacıyla çıkarılan iki partili bir yasayla ABD’de yasaklanma riskiyle karşı karşıya kalan uygulama, büyük ölçüde Amerikalı yatırımcılardan oluşan bir konsorsiyum tarafından devralınacak. Trump kararı imzaladıktan sonra Oval Ofis’te yaptığı açıklamada, “Amerikalı yatırımcılar ve Amerikan şirketleri tarafından yönetiliyor, harika şirketler, harika yatırımcılar. En büyüğü, daha büyüğü yok” dedi. Trump, uygulamanın “ülkeyi seven insanlar” tarafından yönetilecek olması nedeniyle veri ve gizlilik endişelerinin azalacağını iddia etti.
ABD Başkanı Yardımcısı JD Vance, TikTok’un yeni ABD sahiplerinin tam listesi “önümüzdeki günlerde” açıklanacağını söyledi. Ancak bu yatırımcıların çoğunun Trump ve birbirleriyle yakın bağları olan ABD’li milyarderlerden oluştuğuna inanılıyor. Yazılım devi Oracle, özel sermaye şirketi Silver Lake ve Abu Dabi hükümeti tarafından kurulan yapay zeka odaklı yatırım firması MGX'in yeni TikTok’un yaklaşık yüzde 45’ine sahip olması bekleniyor. Trump, Oval Ofis’te Michael Dell ve Rupert Murdoch’un da dahil olduğunu belirtti.
ABD operasyonları 14 milyar dolar
TikTok’un Çinli ana şirketi ByteDance’in yüzde 19,9’luk hissesi elinde tutacağı, KKR, Sequoia ve Susquehanna gibi mevcut ByteDance hissedarlarının da dahil olduğu daha geniş bir yatırımcı grubunun kalan yüzde 35’i alacağı düşünülüyor. Anlaşma, TikTok’un ABD operasyonlarını (algoritması hariç) yaklaşık 14 milyar dolar olarak değerlendiriyor; bu rakam, 2024’teki tahmini 22 milyar dolarlık gelirinin altında.
Trump dışında anlaşmanın en büyük yüzü, Oracle’ın kurucusu ve Forbes listesine göre dünyanın en zengin ikinci kişisi olan Larry Ellison. Trump, Oracle’ın anlaşmada “çok büyük bir rol oynadığını” söyledi; buna, Oracle’ın söylentilere göre yüzde 15’lik bir hisse alması ve uygulamanın “güvenlik sağlayıcısı” olması da dahil.
Trump da Oracle hissesi sahibi
Bu anlaşma Ellison ile Trump arasındaki çıkarların örtüştüğü bir ortaklık. Oracle, hükümet sözleşmelerinden büyük gelir elde ediyor. Ayrıca yetkili kurumlara yapılan bir başvuruda, Oracle’ın TikTok’un ABD operasyonlarının veri ve altyapı yönetimini sürdürememesi durumunda “gelirlerinin ve karlarının olumsuz etkilenebileceği” ifade ediliyor. Bu operasyonlar, ByteDance’in işinin tahmini yüzde 15’ini oluşturuyor. İmajın her şey olduğu Trump için, kendisine yakın biri tarafından sahip olunan bir sosyal medya uygulamasına sahip olmak oldukça avantajlı olabilir. Ayrıca Trump, en son mali beyanına göre 32 bin ila 130 bin dolar arasında Oracle hissesi sahibi, yani teknik olarak tüm Oracle hissedarları gibi Trump da TikTok’un dolaylı olarak küçük sahiplerinden biri olacak. Ellison ve onun yazılım şirketi, Paramount’tan X’e ve muhtemelen TikTok’a kadar teknoloji ve medya piyasasındaki parçaları toplamaya çalışıyor.
Anlaşmadaki diğer büyük yatırımcılardan biri olduğu iddia edilen Abu Dabi merkezli MGX, BAE’nin egemen servet fonu tarafından desteklenen yapay zeka odaklı bir yatırım şirketi. MGX’in de Trump ile bağlantısı var. Firma, mart ayında Trump’ın World Liberty Financial tarafından oluşturulan sabit kripto parası USD1 ile finanse edilen 2 milyar dolarlık Binance yatırımını duyurdu. USD1'in bu şekilde kullanılması, Trump’ın kripto parasına meşruiyet ve ölçek kazandırdı; piyasa değerini artırdı ve başkanın MGX mevduatlarından faiz elde etmesini sağladı. MGX, bu ayın başlarında Silver Lake ile Intel’in Altera birimini çoğunluk hissesini alarak devraldı.
Yeni TikTok ABD’nin yaklaşık üçte birinin ByteDance’in mevcut yatırımcıları ve yeni hissedarlar tarafından kontrol edilecek kısmıyla ilgili olarak henüz detaylar net değil. Bu ortaklığın ByteDance’in mevcut sahiplik yapısını ne ölçüde yansıtacağı ya da bu kısımda el değiştiren bir nakit olup olmayacağı da belirsiz. Ancak Oracle Başkan Yardımcısı Safra Catz; Silver Lake yöneticileri Egon Durban, Greg Mondre ve Kenneth Hao; ve Abu Dabi merkezli MGX’in Ellison, Trump ve birbirleriyle güçlü ilişkileri var. Bu anlamda anlaşma, onlarca yıl süren ilişkilerin sonucu. İşte TikTok’un yeni ABD versiyonunu kontrol etmesi beklenen milyarderlere yakından bakış:
Larry Ellison
Net serveti: 352 milyar dolar
TikTok anlaşması, Çin hükümetinin ABD kullanıcılarını gözetlemesini zorlaştırmayı hedefliyor. Peki ya ABD hükümeti? Ellison’ın hükümetle olan ilişkisi neredeyse 50 yıl öncesine dayanıyor. CIA, 1977’de Oracle’ın ilk müşterisiydi. Ellison, 2002’de bir makalesinde “ulusal güvenlik veritabanı” fikrini savundu. Trump’a doğrudan büyük bağışlar yapmadı ama 2020’de onun için bir bağış etkinliği düzenledi ve 2024’te Tim Scott’ı destekledi. Ocak ayında Trump’ın 500 milyar dolarlık Stargate AI girişimini duyurmasına Beyaz Saray’da destek verdi. Bu girişim, Oracle ile OpenAI arasında 300 milyar dolarlık bir bulut anlaşmasını içeriyor olabilir. Trump, o sırada TikTok’un Ellison liderliğinde satın alınmasına destek verdiğini söyledi.
Michael Dell
Net serveti: 138,7 milyar dolar
Dell, Trump’a doğrudan bağışta bulunmadı ancak Dell Technologies, Oracle’ın bulut uygulamaları için gerekli donanım ve yazılımı sağlıyor. Bu ortaklık, 20 yıl öncesine, Ellison ile arkadaşlıklarına dayanıyor. Ayrıca Dell, Silver Lake ve Egon Durban ile yakın ilişkiler içinde. Silver Lake, 2013’te Dell’in halka açık şirketini özel şirket haline getirme sürecini finanse etti; bu anlaşma, Dell, Durban ve Silver Lake için milyarlarca dolar kazandırdı.
Jeff Yass, Arthur Dantchik, Joel Greenberg
Net servetleri sırasıyla: 65,7 milyar dolar, 16,3 milyar dolar, 2,9 milyar dolar
Piyasa yapıcısı Susquehanna’nın en büyük bireysel hissedarı olan Yass, ABD’de 2024 seçimlerinde muhafazakar gruplara 99 milyon dolar bağışladı. 2016’da asla Trump destekçisi olmayacağını vurgulayan olan Yass, 2022’ye kadar Trump’ın siyasetten çekilmesini istiyordu; ancak Kongre ByteDance’e TikTok’u satma baskısı getirdiğinde, fikrini değiştirdi. Mart ayında Trump, Yass ile yaptığı görüşmenin ardından bu yasa tasarısına karşı konuştu.
Rupert Murdoch
Net serveti: 23,8 milyar dolar
Fox News’un sahibi olan News Corp, TikTok’un sahipleri arasına katılıyor. Bu hamle, MAGA yanlısı televizyon ağına TikTok’ta öncelikli dağıtım sağlanıp sağlanmayacağı konusunda soru işaretleri yaratıyor. Trump, Oval Ofis konuşmasında Murdoch’un da anlaşmada yatırımcı olduğunu söyledi. Ancak Trump şu anda Murdoch ve onun gazetesi Wall Street Journal’a dava açmış durumda.
Henry Kravis ve George Roberts
Net servetleri sırasıyla: 16 milyar dolar, 17,4 milyar dolar
KKR, ByteDance’e 2018 yılında Çin odaklı özel sermaye birimi aracılığıyla yatırım yaptı. Şirket şu anda ByteDance’in yaklaşık yüzde 2’sine sahip ancak yönetim kurulunda yeri yok. Yeni anlaşmanın KKR’nin hissesini nasıl etkileyeceği belirsiz.
Neil Shen
Net serveti: 3,8 milyar dolar
ByteDance yönetim kurulunda yer alan Shen, Sequoia Capital’dan ayrılan Çinli yatırım firması HongShan’ın kurucusu ve yöneticisi. 2014’te ByteDance’in C Serisi yatırım turuna katıldı. HongShan şu anda şirketin yüzde 10’undan fazlasına sahip olabilir; bu hisse yeni anlaşmada nasıl etkilenecek, henüz net değil.
Safra Catz
Net serveti: 3,3 milyar dolar
2014’ten bu yana Oracle CEO’su olan Catz, pazartesi günü İcra Başkan Yardımcısı görevine geçti. Trump’ın 2016 geçiş ekibindeydi ve 2024’te Trump yanlısı bir PAC’e 1 milyon dolar bağışladı. Eylül ayında Trump’ın Beyaz Saray’daki teknoloji yemeğine katıldı.
Egon Durban, Greg Mondre, Kenneth Hao
Her birinin net serveti: 2,3 milyar dolar
Silver Lake’in yöneticileri, siyasi olarak çift yönlü bağışlar yapmış olsa da Trump’a doğrudan bağış yapmadılar. Ancak portföyleri üzerinden Trump’la bağlantılılar. 2016’da Trump’ın arkadaşı Dana White’ın yönettiği UFC’ye yatırım yaptılar. Silver Lake, Dell Technologies’in yatırımcısı ve Durban, Dell yönetim kurulunda. Firma ayrıca Oracle ile uzun yıllara dayanan bağlara sahip. Abu Dabi fonu Mubadala, Silver Lake’in azınlık hissedarı ve Jared Kushner’ın şirketiyle ortak yatırımlar yaptı.
Marc Andreessen
Net serveti: 2 milyar dolar
Instagram, Oculus VR ve Facebook’un erken yatırımcılarından Andreessen, 2024 seçimlerinde Trump’ın en büyük destekçilerinden biriydi. Aralık 2024’te zamanının yarısını Mar-a-Lago’da Trump’a teknoloji ve ekonomi danışmanlığı yaparak geçirdiğini söyledi. Trump’ın Hükümet Verimliliği Dairesi’nde gönüllü ‘stajyer’ olarak çalıştı. 2024 sonlarında Trump yanlısı PAC’lere toplamda 7,5 milyon dolar bağış yaptı. TikTok’a yatırım yapıp yapmayacağı kesin değil.
Gündemi, Forbes Türkiye WhatsApp kanalından takip etmek için tıklayın.
