Verimlilik projeleriyle 16 yılda 1,6 milyar lira tasarruf
Türkiye’de enerji verimliliği yatırımlarına yönelik en önemli mekanizmalardan biri olan Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) Destek Programı, 2009’dan bu yana 724 projeye sağlanan toplam 245 milyon liralık destekle yıllık 1,6 milyar lira karşılığı enerji tasarrufu sağladı.
Cumhurbaşkanlığı’nın 2026 Yılı Yıllık Programı’nda yer alan verilere göre, ekonomik büyüme, nüfus artışı ve dijitalleşmenin etkisiyle artan enerji talebi, enerjide dışa bağımlılığı azaltmaya ve arz güvenliğini korumaya yönelik politikaları daha kritik hale getiriyor. Bu kapsamda yeşil dönüşümün hızlandırılması, yenilenebilir enerji kapasitesinin artırılması ve verimlilik uygulamalarının yaygınlaştırılması, hem ekonomik hem de stratejik açıdan öncelikli hedef olarak belirlendi.
724 proje, 1,6 milyar liralık tasarruf
Sanayide ve kamu binalarında uygulanan verimlilik projeleri, bugüne kadar yıllık 163 bin 287 ton eşdeğer petrol (TEP) tasarrufu sağladı. Bu miktarın parasal karşılığı 1,6 milyar lira olarak hesaplandı. Projelerin ekonomik ömrü boyunca sağlanacak toplam tasarrufun ise 1,04 milyon TEP olacağı öngörülüyor.
Eylül 2025 sonu itibarıyla 59 projeye 44,6 milyon lira destek verildi. 2009’dan bu yana 724 proje için verilen toplam destek miktarı 245 milyon liraya ulaştı.
Net sıfır emisyon hedefi için yatırımlar sürüyor
2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda enerji verimliliği projelerine yönelik yatırımlar artarak devam ediyor. 2024-2030 dönemini kapsayan Enerji Verimliliği 2030 Stratejisi ve II. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı kapsamında 2024 yılında kamu ve özel sektör tarafından toplam 3,4 milyar dolar yatırım yapıldı. Bu yatırımlar sayesinde 1,5 milyon TEP enerji tasarrufu ve 4,8 milyon ton karbondioksit eşdeğeri emisyon azaltımı sağlandı.
Elde edilen enerji tasarrufunun yüzde 44,1’i bina ve hizmetler, yüzde 28,2’si sanayi, yüzde 14,9’u enerji, yüzde 9,2’si ulaştırma, yüzde 2,9’u ise tarım sektöründen geldi. Geriye kalan yüzde 0,7’lik kısmı ise tüm sektörleri yatay kesen faaliyetlerden kaynaklandı.
Kamu binalarında yeni hedef: yüzde 30 tasarruf
Enerji verimliliği çalışmalarının en önemli bileşenlerinden biri kamu binalarında enerji kullanımının azaltılması olacak. Cumhurbaşkanı Genelgesi ile belirlenen yüzde 15’lik enerji tasarrufu hedefi, 2030 yılına kadar yüzde 30’a çıkarıldı. Bu hedef doğrultusunda 2 bin 500 kamu binasında izleme faaliyetleri yürütülecek.
Ayrıca kamu binalarında enerji verimliliği projelerinin uygulanmasına yönelik “Kamu Binalarında Tasarruf Hedefi ve Uygulama Rehberi 2024–2030” yayımlandı. Kamu kurumlarının uzun vadeli enerji performans sözleşmeleri yapabilmesine olanak tanıyan mevzuat düzenlemesi de tamamlandı.
Enerji fiyatlamasında yeni dönem
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na göre, enerji tüketimi belirli bir seviyenin üzerinde olan kullanıcı grupları için elektrik ve doğal gazda maliyet bazlı fiyatlandırma modeline geçilmesi planlanıyor. Ayrıca, enerji performans sözleşmeleriyle yürütülen projelerin desteklenmesi için yeni mevzuat çalışmaları da gündemde.
Türkiye’nin ısı potansiyelinin değerlendirilmesi ve atık ısının geri kazanımı için ısı piyasasına yönelik yasal düzenleme taslağı tamamlandı. Sanayide ve binalarda enerji verimliliği yarışmalarının yanı sıra ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde farkındalık artırıcı yarışmalar düzenlenecek.
Hidrojen ekonomisi ve yeni teknolojiler
2053 net sıfır emisyon hedefi kapsamında hidrojen enerjisi, Türkiye’nin öncelikli Ar-Ge alanlarından biri haline geldi. Bu doğrultuda kömürden hidrojen üretimi üzerine araştırmalar sürerken, temiz hidrojen üretim, depolama ve sıvılaştırma teknolojilerinin geliştirilmesi hedefleniyor.
Ayrıca kömür ve türevlerinden leonardit ham maddeli gübre üretimi için kurulan organomineral gübre tesisinde yıllık 4 bin ton üretim yapılması planlanıyor. Hidrojen değer zincirinin geliştirilmesi kapsamında yakıt hücresi teknolojilerinin desteklenmesine yönelik projeler de yürütülüyor.
