Standard Chartered’a 1MDB skandalı nedeniyle 2,7 milyar dolarlık dava
Tasfiye memurları, Malezya’nın devlet varlık fonu 1MDB’den çalınan milyarlarca doları geri almak için yeni bir adım attı. İngiltere merkezli Standard Chartered Bank’a Singapur’da açılan davada, bankanın skandaldaki rolü nedeniyle 2,7 milyar dolardan fazla tazminat talep ediliyor. Bu dava, 1MDB’den yürütülen fonları kurtarma yolunda 10 yılı aşan küresel çaplı soruşturmalarda atılan son adım oldu.
Davada, Standard Chartered’ın kara para aklamaya karşı beklenen kontrolleri uygulamadığı ve 1MDB’den çalınan paraların aklanmasına göz yumduğu ileri sürülüyor. Singapur Merkez Bankası daha önce de bu konudaki eksiklikler nedeniyle Standard Chartered’a yaptırım uygulamıştı.
İddialara göre banka, 2009 ile 2013 yılları arasında gerçekleştirilen 100’den fazla kurum içi para transferine izin verdi. Bu işlemler, çalınan fonların izi sürülemez hâle getirilmesini sağladı. Davacılar, bankanın çok sayıda “kırmızı bayrak” niteliğindeki uyarıyı dikkate almadığını savunuyor.
Standard Chartered, Financial Times’a verdiği açıklamada dava belgelerini henüz almadığını bildirdi. Açıklamada, “1MDB şirketlerinin her türlü iddiasını kesinlikle reddediyoruz. Tasfiye memurları kamuoyuna bu şirketlerin meşru bir ticari faaliyeti olmayan paravan şirketler olduğunu zaten duyurdu” denildi. Banka ayrıca kara para aklamaya karşı standartlarını güçlendirmek için “önemli yatırımlar” yaptığını belirtti.
4,5 milyar dolar çalındı
1MDB skandalı, tüm zamanların en büyük mali dolandırıcılık vakalarından biri olarak kayıtlara geçti. ABD'li yetkililere göre Malezyalı finansçı Jho Low’un başını çektiği çeşitli planlarla fondan en az 4,5 milyar dolar çalındı. Hâlâ firarda olan Jho Low suçlamaları reddediyor.
Skandal, dönemin Malezya Başbakanı Najib Razak’ın da yargılanmasına yol açtı. Razak, yolsuzluk suçlamalarından mahkum edilerek altı yıl hapis cezasına çarptırıldı. Dolandırıcılık, ABD, Avrupa ve Asya’daki büyük bankaları da kapsayan küresel bir mali yıkıma neden oldu.
Geçtiğimiz ay, skandalın merkezindeki isimlerden biri olan eski Goldman Sachs bankacısı Tim Leissner, Brooklyn’deki federal mahkemede iki yıl hapis cezası aldı.
Kurtarma çalışmalarını yürüten Kroll adlı finansal danışmanlık firmasında görevli tasfiye memurları, dava kapsamında Standard Chartered hesapları üzerinden geçen 2,7 milyar dolardan fazla işlemi belgeledi. Bu paranın bir kısmının dönemin Başbakanı Najib Razak’a, bir kısmının ise ailesine mücevher ve lüks eşyalar alımında kullanıldığı öne sürüldü.
Singapur’un finans sistemi, Malezya’dan dünyaya yayılan bu büyük yolsuzluk ağında kilit bir geçiş noktasıydı. Olay, Singapur’un hukukun üstünlüğü ve finansal istikrar söylemleri açısından büyük bir darbe oldu ve bankalar için daha sıkı kara para aklama düzenlemeleri getirilmesine neden oldu.
2016 yılında Singapur Para Otoritesi (MAS), Standard Chartered’a yönelik soruşturma kapsamında, 2010-2013 yılları arasında düzenleyici kuralların 28 kez ihlal edildiğini tespit ederek bankaya 5,2 milyon Singapur doları (yaklaşık 4 milyon ABD doları) para cezası verdi.
MAS, o dönemde yaptığı açıklamada “Müşteri tanıma prosedürlerindeki eksiklikler ve işlemleri izleme sistemlerinin yetersizliği nedeniyle düzenlemeler defalarca ihlal edildi” dedi. Kontrol eksikliklerinin nedenleri arasında yetersiz politikalar, ön ofis çalışanlarının bağımsız şekilde denetlenmemesi ve bazı personelin kara para riskleri konusundaki bilinç eksikliği gösterildi.
MAS, Standard Chartered’ın kasıtlı bir suistimalde bulunduğuna dair bulguya ulaşmadı ancak yetersiz davranan personele karşı disiplin işlemleri başlatılmasını emretti.
Standard Chartered, 1MDB bağlantılı olarak Singapur’da soruşturulup cezalandırılan birkaç bankadan biri. UBS’nin yerel şubesi ve yerli banka DBS de bu süreçte denetime tabi tutuldu. Skandala adı karışan bazı Singapurlu banka yöneticileri de hapis ve para cezası aldı.
Standard Chartered ayrıca şu anda İran yaptırımlarını önceki açıklamalarından daha geniş şekilde ihlal ettiği iddiasıyla Londra’da 1,5 milyar sterlinlik ayrı bir davayla daha karşı karşıya. Mart ayında bu davanın kapsamını daraltma çabası başarısız olmuştu. Banka, 2019 yılında İran ile ilgili suçlamaları çözmek için İngiltere ve ABD düzenleyicilerine toplam 1,1 milyar dolar ödemişti.
