Evrensel temel gelir araştırması şaşırttı: Bin kişiye 3 yıl boyunca para verdiler

Sam Altman tarafından desteklenen temel gelir çalışmasının baş araştırmacısı Elizabeth Rhodes, koşulsuz ödemelerin düşük gelirli Amerikalıların karşılaştığı sorunlar için tek başına yeterli bir çözüm olmadığını belirtti.  

Open Research’te Temel Gelir Projesi’nin araştırma direktörü olan Rhodes, Business Insider’a verdiği röportajda, temel gelir ödemelerinin birçok açıdan faydalı olduğunu ancak programların net sınırlamaları bulunduğunu söyledi.  

Evrensel temel gelir nedir?  

Evrensel temel gelir (UBI), tüm yetişkinlere herhangi bir koşul olmadan düzenli nakit ödemeler yapılmasını ifade ediyor. Zenginlik veya istihdam durumlarına bakılmaksızın sağlanan bu ödemeler, kişilerin parayı nasıl harcadıkları konusunda herhangi bir kısıtlama içermiyor.  

Elizabeth Rhodes’un liderliğinde yürütülen bu çalışma, tüm yetişkinlere yapılan ödemeler yerine özellikle düşük gelirli bireyleri hedef aldı. Altman’ın desteklediği üç yıllık deney kapsamında, 1.000 düşük gelirli katılımcıya ayda 1.000 dolar verildi. Katılımcıların bu parayı nasıl harcadığına dair herhangi bir kural bulunmuyordu. Çalışmanın amacı, koşulsuz nakit ödemelerin alıcıların yaşamlarına olan etkilerini incelemekti.  

İlk bulgular neler gösterdi?  

Temmuz ayında yayımlanan ilk bulgular, katılımcıların ödemelerinin büyük kısmını kira, ulaşım ve gıda gibi temel ihtiyaçlara harcadığını ortaya koydu. Katılımcılar ortalama olarak daha az çalışsa da iş arama süreçlerinde daha bilinçli davrandı ve iş gücüne katılım göstermeye devam etti.  

Ancak Rhodes, araştırmanın yoksulluk ve ekonomik güvensizlik gibi karmaşık sorunların çözümünün zor olduğunu gösterdiğini vurguladı. “Yapılacak çok daha fazla iş var” diyen Rhodes, sonuçların henüz net bir çözüm sunmadığını belirtti.  

Araştırma devam ediyor

Altman destekli çalışmanın sonuçları açıklanmaya devam ediyor. Aralık ayında yayımlanan yeni bulgular, düzenli ödemeleri alan katılımcıların işlerine daha fazla önem verdiğini ortaya koydu. Bu sonuç, temel gelir programlarına yönelik eleştirilerden biri olan "çalışmayı bırakma" iddiasına karşı bir argüman sunabilir.  

Katılımcılar, programın ilk yılında stres, zihinsel sıkıntı ve gıda güvensizliğinde önemli azalmalar yaşadıklarını bildirdi. Ancak bu olumlu etkiler ikinci ve üçüncü yıllarda azaldı.  

Rhodes, “Yoksulluk ve ekonomik güvensizlik inanılmaz derecede zor çözülen sorunlar. Şu ana kadar elde ettiğimiz bulgular oldukça karmaşık” dedi. 

Tek bir çözüm yok

Rhodes, “Bu herkes için faydalıdır” veya “bu kesin çözüm sağlar” gibi bir sonuç çıkmadığını belirterek, bu tür sosyal sorunların tek bir çözümü olmayabileceğini ifade etti.  

Evrensel temel gelir, Silikon Vadisi’ndeki birçok teknoloji liderinden destek görüyor.  

Twitter kurucu ortağı Jack Dorsey, Meta CEO’su Mark Zuckerberg ve Tesla CEO’su Elon Musk gibi isimler, bu programlara uzun süredir ilgi gösteriyor. Yapay zekanın iş güvenliğini tehdit edebileceği yönündeki endişeler, UBI tartışmalarını daha da önemli hale getirdi.  

Sam Altman, UBI’yi uzun süredir destekleyen isimlerden biri. Altman, gelecekteki bir OpenAI GPT modelini “evrensel temel hesaplama” adı altında paylaştırma fikrini de önerdi.  

Çalışmanın başlangıcı

Rhodes, 2016 yılında Sam Altman’ın evrensel temel gelir çalışmasını destekleyeceğini duyurduğu bir blog yazısını gördükten sonra baş araştırmacı pozisyonu için başvurdu. O dönemde doktorasını tamamlayan Rhodes, Altman veya Y Combinator hakkında fazla bilgiye sahip değildi.  

“2016’da Sam ile bu projede çalışmaya başladım. O dönemde sosyal hizmetler ve siyaset bilimi alanında lisansüstü eğitimimi yeni tamamlamıştım” diyen Rhodes, temel gelir ve nakit transferlerinin ABD’de hâlâ marjinal bir fikir olarak görüldüğünü belirtti.  

Küresel ilgi şaşırttı

Çalışmanın sonuçlarına yönelik küresel ilginin kendisini şaşırttığını söyleyen Rhodes, ekibin bu projeyi bir politika önerisi olarak tasarlamadığını vurguladı.  

Rhodes “Bu hiçbir zaman evrensel temel gelir veya belirli bir politika üzerine bir referandum olarak tasarlanmadı. Bu, insanlara koşulsuz nakit verdiğinizde neler olduğunu anlamak için büyük, açık uçlu sorular sormayı amaçlayan bir fırsattı” dedi.