ABD borsası için kritik 14 gün
ABD’de istihdam verileri, önemli bir enflasyon verisi ve Fed’in faiz kararı, gelecek 14 işlem günü içinde açıklanacak ve yatırımcıların yaz tatilinden dönüşüyle piyasaya yön verecek. Bu gelişmeler, S&P 500 Endeksi’nin Temmuz 2024’ten bu yana en küçük aylık kazancını kaydetmesi ve borsanın tarihsel olarak yılın en zayıf ayı olan eylüle girmesiyle birlikte, piyasaların bir dönüm noktasında olduğu izlenimini veriyor.
Öte yandan, volatilite ortadan kaybolmuş durumda. Cboe Volatilite Endeksi (VIX), haziran sonundan bu yana yalnızca bir kez kritik 20 seviyesinin üzerine çıktı. S&P 500, son 91 seansta yüzde 2’lik bir satış görmedi bu, Temmuz 2024’ten beri en uzun süre. Endeks, 28 Ağustos’ta 6.501,58 ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve 8 Nisan’daki dip seviyesinden bu yana yüzde 30 artışla, yıl başından beri yüzde 9,8 yükseldi.
"Fed indirim döngüsüne başlıyor"
Fundstrat Global Advisors araştırma direktörü Thomas Lee, “Yatırımcılar, eylül ayında temkinli olunması gerektiğini doğru şekilde varsayıyor. Fed, uzun bir aranın ardından yeniden güvercin bir faiz indirim döngüsüne başlıyor. Bu da trader’lar için pozisyon almak açısından işleri zorlaştırıyor" dedi. Uzun süredir borsa konusunda iyimser olan Lee, S&P 500’ün sonbaharda yüzde 5 ila yüzde 10 değer kaybedebileceğini ancak yıl sonuna kadar 6.800 ila 7.000 seviyelerine toparlanacağını öngörüyor.
Lee, yakın vadeli temkinli duruşunda yalnız değil. Wall Street’in en iyimser isimlerinden bazıları bile bu “tuhaf sessizliğin”, mevsimsel zayıflık döneminde ters bir sinyal verdiğinden endişe ediyor. Bloomberg verilerine göre S&P 500, son 30 yılın eylül aylarında ortalama yüzde 0,7 değer kaybetti ve son beş yılın dördünde aylık düşüş yaşadı.
Piyasanın başlıca katalizörleri bu hafta cuma günü açıklanacak olan aylık istihdam raporuyla başlayacak. Bloomberg anketine göre ekonomistler, yaklaşık 75.000 kişilik bir istihdam artışı öngörüyor. Bu veri, ağustos başında gündeme gelmişti; çünkü Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS), mayıs ve haziran ayları için tarım dışı istihdam verilerini toplamda yaklaşık 260 bin aşağı yönlü revize etmişti. Bu düzeltme, ABD Başkanı Donald Trump’ın öfkesine neden oldu; Trump, kurumun başkanını görevden alıp onu verileri siyasi amaçlarla manipüle etmekle suçladı. Ardından, BLS 9 Eylül’de Mevcut İstihdam İstatistikleri anketi için öngörülen revizyonunu açıklayacak; bu da istihdam büyümesine yönelik beklentilerde yeni ayarlamalara yol açabilir.
Powell'ın açıklamaları bekleniyor
Sonrasında sahneye enflasyon çıkıyor: Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) raporu 11 Eylül’de açıklanacak. Ardından 17 Eylül’de Fed, faiz kararı ve üç aylık ekonomik projeksiyonlarını açıklayacak ve Başkan Jerome Powell bir basın toplantısı düzenleyecek. Yatırımcılar, Powell’ın faiz oranlarının geleceğiyle ilgili vereceği her türlü ipucunu dikkatle izleyecek. Swap piyasaları, bu toplantıda Fed’in faiz indireceğine yüzde 90 ihtimal veriyor. İki gün sonra ise üçlü cadı kazanı (triple witching) olarak bilinen gün geliyor. Çok sayıda hisse senedi türev ürününün aynı anda vadesi doluyor, bu da volatiliteyi artırabilir.
Tüm bu belirsizlikleri sindirmek kolay değil. Ancak trader’lar, bu kritik veri ve karar dönemine garip bir şekilde kayıtsız görünüyor. Hedge fonları ve büyük spekülatörler, sanki bu sakinlik sürecekmiş gibi, üç yıldır görülmemiş oranlarda Cboe Volatilite Endeksi’ni (VIX) açığa satıyor. Citigroup’un ABD hisse stratejisi başkanı Stuart Kaiser’a göre, istihdam günü için öngörülen volatilite sadece 85 baz puanla oldukça düşük; bu da piyasanın bu riski yeterince fiyatlamadığını gösteriyor.
Dalgalanma riski
Sorun şu ki bu tür sakinlik ve aşırı pozisyonlanma, tarihsel olarak dalgalanmalarda ani sıçramaların habercisi olmuştur. Örneğin, şubat ayında S&P 500 zirve yaparken, Trump yönetiminin tarife planlarına dair endişelerle volatilite yükseldi ve düşük volatiliteye oynayan profesyonel yatırımcılar hazırlıksız yakalandı. Benzer şekilde, Temmuz 2024’te de yatırımcılar VIX’i aşırı düzeyde açığa satmıştı; ardından yen taşıma işlemlerinin çözülmesi, ağustos ayında küresel piyasaları altüst etti.
Tarifelere rağmen ekonomi dayanıklılığını kordu
VIX, 2025’in en düşük seviyelerini gördükten sonra cuma günü 16 seviyesine yükseldi. Ancak Wall Street’in başlıca korku göstergesi hâlâ bir yıllık ortalamasının yüzde 19 altında seyrediyor. Elbette S&P 500’ün yükselişini destekleyen bazı temel nedenler de var. Trump’ın tarifelerine rağmen ekonomi görece dayanıklılığını korudu ve Amerikan şirketlerinin kâr artışı güçlü kalmayı sürdürüyor. Bank of America’nın son küresel fon yöneticisi anketine göre yatırımcılar şubattaki zirveden bu yana ABD hisselerine en fazla iyimser yaklaşan noktadalar ve nakit seviyeleri tarihsel olarak düşük.
Ama burada döngüsel bir sorun var: S&P 500 yükseldikçe, yatırımcılar endeksin aşırı değerli hale geldiğinden endişe ediyor. Endeks, gelecek 12 ay için analistlerin ortalama kâr tahmininin 22 katı fiyatla işlem görüyor. 1990’dan bu yana, piyasa yalnızca dot-com balonu döneminde ve 2020’deki pandemi sonrası teknoloji coşkusunda bu kadar pahalıydı.
"Borsa rallisinin yakında duraksamasını bekliyorum"
Financial 1 Tax'in başkanı ve kurucusu Tatyana Bunich, “Büyük teknoloji hisselerini alıyoruz. Ama bu hisseler şu anda çok pahalı, bu yüzden biraz nakitte bekliyoruz ve iyi bir geri çekilme fırsatı gelirse pozisyonumuzu artıracağız" dedi. Bir diğer tanınmış boğa olan Yardeni Research’ün kurucusu Ed Yardeni ise, Fed’in eylül ayında faiz indireceğinden şüphe ediyor.
Yardeni, “Bu borsa rallisinin yakında duraksamasını bekliyorum. Piyasa şu anda çok fazla iyi haberi fiyatlıyor; dolayısıyla TÜFE yüksek gelirse ve istihdam güçlü çıkarsa, trader’lar bir anda faiz indirimlerinin kesin olmadığını düşünebilir. Bu da kısa süreli bir satış dalgasına neden olabilir. Ama sonrasında, Fed’in faizleri fazla düşüremeyeceğini fark ettiklerinde borsa yeniden toparlanır, çünkü ekonomi hâlâ güçlü" ifadelerini kullandı.
