Dünyanın en iyi risk sermayedarları arasında tek Türk

Aydın Şenkut, tıpkı Forbes’un kapağındaki fotoğrafındaki gibi, güler yüzlü ve konuşurken karşısındakini iyi hissettiren biri. O, dünyanın en büyük risk sermayesi yatırımcılarından… 2005’te kurduğu Felicis, Forbes’un Haziran’da 24’üncüsünü yayımladığı ve en etkili risk sermayesi şirketlerini sıraladığı Midas List’te üst üste 12 yıl boyunca yer aldı. Arka arkaya dört yıl (2016 - 2019) New York Times’ın Top 20 Risk Sermayedarı listesindeydi. Kısacası içten bir gülümseme için her şeye sahip. 

Felicis, haziran ayında 900 milyon dolarlık 10’uncu fonunu duyurdu. Böylece  yönettiği varlık büyüklüğü (asset under management- AUM) 3,8 milyar doları aştı. Ağırlıklı olarak yapay zeka alanında yatırımlar yapacakları 10’uncu fon şimdiye kadar topladıkları en büyük fon (Bir önceki 825 milyon dolardı). Şenkut, “bazı açılardan çok büyük bir para gibi görünüyor ama günümüzde risk sermayesi yatırımları giderek daha az şirkette yoğunlaşıyor ve bu şirketler de daha yüksek miktarlarda fon topluyor” diyor.  Yani bu miktar bulundukları ligde rekabetçi olabilmeleri için gerekli de. 

Şenkut, ilk kez Ocak 2018’de Forbes Türkiye’nin kapağında yer almıştı. Felicis o zaman 200 milyon dolarlık beşinci fonunu henüz kapatmamıştı. “O zaman henüz öyle değildi ama şu anda yatırımlarımızın yüzde 93’ünü lider ya da ortak lider olarak yapıyoruz. Bunun için de belli bir fon büyüklüğüne ihtiyacınız var” diyor Şenkut. Bu oranlara ulaşmamış olsa da Şenkut’un adı o zaman da Tim Draper, Jeff Clavier, Mark Suster ve Dave McClure gibi Silikon Vadisi’nin en saygın yatırımcıları arasında anılıyordu. Kurduğu beş fonun toplam hacmi 438 milyon dolara ulaşmıştı ve Angry Birds oyunuyla tanınan Rovio, Shopify, Adyen ve Twitch gibi yıldız şirketlerden oluşan etkileyici bir portföyü vardı.

Aradan geçen yaklaşık sekiz yılda yatırım yaptıkları şirketler içinden unicorn diye tabir edilen milyar dolar değerlemenin üzerinde şirketlerin sayısı 13’ten 50’ye çıktı. Rakamlar büyüdükçe, aynı katsayıları elde etmek daha zor ve riskli. Hele de yapay zeka gibi çok hızlı gelişen bir alanda. Şenkut ortalama 6 olan nakit getiri çarpanlarını elde etmeye devam edecekleri konusunda umutlu: “Yapay zeka şirketlerinin ne kadar hızlı büyüdüğünü düşünecek olursak, hâlâ büyük getiriler elde edebileceğimizden eminim.”
 

Şenkut, yapay zeka ile büyük bir dönüm noktasında olduğumuza inanıyor. Son 15 – 20 yılda Felicis’in yatırım yaptığı şirketlerin önemli bir kısmı yazılım pazarını hedefliyordu. “Bu bir şirketin bütçesinin belki yüzde 10’unu oluşturuyordu, hatta birçok örnekte belki daha azını” diyor. Yapay zeka ise iş gücü piyasasını ele geçirebilir şirketlerin bütçesinin bazen yüzde 80’lere varan kısmı insanlara yani maaşlara gidiyor. “Yapay zeka bu bütçenin küçük bir kısmını bile alırsa, dünya genelinde yüz milyarlarca dolarlık bir etki yaratabilir. Biz sadece yüzde 5’lik bir iyileştirmenin 600 milyar dolarlık bir operasyonel marj yaratabileceğini tahmin ediyoruz. İşte bu yüzden bu kadar heyecanlıyız” diyor. 

Felicis, sadece yapay zeka şirketleriyle değil, onun yarattığı büyük rüzgardan faydalanacak her alandan şirketlerle ilgili. Yapay zeka veri merkezlerinin ihtiyaç duyduğu enerjiyi üretecek şirketler, siber güvenlik, savunma… Mesela veri merkezleri için enerji sağlayan Crusoe... Şirketin 2022’de 350 milyon dolarlık finansman sağladığı yatırım turunda, Robert Downey Jr.’ın Footprint Coalition’ın da bulunduğu çok sayıdaki yatırımcısından biri de Felicis’ti.  

Denver merkezli şirket, geçen yıl haziran ayında Teksas’ta OpenAI’ın ve dünyanın en büyük yapay zeka veri merkezlerinden birinin inşaatına başladı ve geçen mayıs ayında 11,6 milyar dolarlık borç ve öz sermaye finansmanı sağladı. 

Şenkut büyük bir dalganın pazardaki etkilerini iyi gören bir yatırımcı. 2005’te Google’dan ayrılıp melek yatırımcılığa başladığı dönemde popüler olan YouTube’da bu dalgayı fark edip, benzeri uygulamalar yerine, video işinden para kazandıracak çözümler sunan girişimlere yönelmişti. Video reklam hizmeti veren üç girişime yatırım yaptı. Bunlardan BrightRoll’u 640 milyon dolara Yahoo; ScanScout’u da 65 milyon dolara Tremor Media satın aldı. Üçüncü şirket Yume ise 312 milyon dolar değerleme ile halka arz edildi.
 

Bugün yine benzer örnekler var. 2022’de Felicis’in liderlik ettiği Seri C yatırım turunda 50 milyon dolar yatırım alan metinden video üreten YZ şirketi Runway… Şenkut yatırım yaptıklarında birkaç yüz bin dolar geliri olan şirketin şimdi dünyanın en büyük şirketleri tarafından kullanıldığını ve gelirlerini katladığını söylüyor. “Bu, ürünün o an olmasa da daha iyi hale geldikçe büyük gelirler getirebileceğine bir örnek.” 

Yeni Zelandalı Paul Copplestone tarafından 2000 yılında kurulan ve nisan ayında 200 milyon dolarlık son yatırım turunda (Seri D) 2 milyar dolar değerlemeye ulaşan Supabase de bir başka güzel örnek. Felicis, sonuncusuna da katıldığı bu turdan çok önce -2022’de- şirketin Seri B yatırım turuna liderlik etmişti. Şenkut, “Supabase’i bir YZ veri rafinerisi olarak düşünün. Şirketler için veri işleme çok önemli ve bunun için veritabanı teknolojisine ihtiyaç var. Supabase, bu alanda en iyi şirketlerden biri. Yatırım yaptığımızda küçük bir geliştirici grubu kullanıyordu ve gelirleri 100 bin dolar civarındaydı. Birkaç yılda gelirleri onlarca kat arttı” diye anlatıyor. 

Aydın Şenkut, en iyi kuruculara yatırım yapabilmek için gerektiğinde extrem sporlar bile yapmasıyla ünlü. Forbes’un İnternet sitesindeki profilinde, kurucularla bağlantı kurup onları ikna etmek için alışılmadık taktikler kullandığı yazıyor: Bunlar arasında olimpiyat seviyesinde egzersizler, araba yarışı, ekstrem kayak ve şınav çekme yarışmaları gibi etkinlikler yer alıyor.

Şenkut açıklıyor: “Örneğin, bir güvenlik şirketinin kurucusu spor yapmayı çok seviyordu, onunla ağırlık kaldırdık. Başka bir kurucu araba yarışını seviyordu, onunla yarış pistine gittik. Bir başka kurucu için Navy SEAL’larla (ABD Deniz Kuvvetleri’ne bağlı yüksek riskli görevler için eğitilmiş bir özel kuvvetler birimi) bir deneyim organize ettik.” 

1969, İstanbul doğumlu Şenkut’un kariyeri Felicis’i kurmadan önce de başarılarla doluydu. Girişimci bir anne babanın tek çocuğu olarak Gayrettepe’de büyüdü. Alman Lisesi’nden mezun olduktan sonra 1988’de ABD’ye gitti. Boston Üniversitesi’nde iş idaresi ve finans okudu. Mezun olduktan sonra İsviçre merkezli ilaç şirketi Roche’ta önce Fas operasyonunda sonra İsviçre’de çalıştıktan sonra, Pensilvanya Üniversitesi bünyesindeki The Wharton School’da pazarlama alanında MBA yaptı. Fransızca bilgisi sayesinde (program üç dil bilmeyi şart koşuyordu) aynı üniversitede Brezilya ve Portekiz odaklı Uluslararası İlişkiler yüksek lisansına da kabul edilerek en genç öğrenci olarak Brezilya’da bir yıl yaşadı, Portekizce öğrendi.

Mezun olduktan sonra Silicon Graphics’te (SGI) iş geliştirme müdürü olarak çalıştı. Oradaki en yakın arkadaşı (Google’ın dokuzuncu çalışanı Georges Harik) aracılığıyla 1999’da Google’dan teklif aldığında, Google kurulalı sadece bir yıl olmuştu. Google’ın 63’üncü çalışanı olarak, beş dil bilmesinin yardımıyla arama motorunu 11 dile, ardından bir ayda 100 dile çıkarmayı başardı; bu süreçte 40 ülkeyi dolaşarak Google’ın uluslararası operasyonlarını başlattı. 

Google büyüyüp 3 bin kişilik bir dev haline geldiğinde artık ayrılma vakti geldiğine karar verdi. 36 yaşında, 50 milyon dolardan fazla hisse opsiyonları ile ayrıldığında niyeti İnternet yatırımcılığı yapmaktı. Ama tecrübe kazanmak için birkaç yıl çalışmayı düşündüğü risk sermayesi şirketlerine yaptığı iş başvurularının hiçbirinden sonuç alamadı. Sonunda da melek yatırımcı olmak üzere Latince “şanslı” anlamına gelen Felicis’i Aralık 2005’te kurdu. 2010’a kadar tek başına çalıştığı bu dönem boyunca 100 kadar girişime kendi parasıyla 4,5 milyon dolar yatırdı. Bu dönemde 2012’de Cisco’ya 1,2 milyar dolara satılan Meraki gibi yatırımlar yaptı. 12 kadar çıkış yapıp artık melek yatırımcılık sınırlarını aşmaya başlayınca fon toplamaya karar verdi. 

Şenkut 41 milyon dolarlık ilk fonunu toplayana kadar tam 40 sınırlı ortak (limited partner, bir yatırım fonuna sermaye sağlayan ama yönetiminde aktif rol oynamayan yatırımcı) geri çevrildiğini anlatıyor. Pes etmemiş. Felicis’in daha adı sanı duyulmamış küçük bir fonken Rovio gibi bir şirkete yatırım yapabilmesinin sebebi de bu. Angry Birds oyununun kurucusu olan şirketi ikna etmek için, tam dokuz ay peşinde koşmuş.
 

Felicis’in başarısında yatırımcıları ikna etme kabiliyeti etkili ama tek maharetleri bu değil. Şenkut, en iyi girişimleri en erken aşamada yakalamak kadar önemli bir aşamadan daha söz ediyor. İngilizce’de “hockey stick” diye tabir edilen noktayı yakalamak. Grafik önce bir hokey sopası gibi düz gider ve sonra hızla yukarı çıkar. Supabase ve Runway’de olduğu gibi. “En erken yatırımcı değildik ama sıçramadan hemen önce yatırım yaptık. Ama hâlâ sadece fikir aşamasında, henüz sadece iki kuruculu şirketlere de yatırım yapıyoruz. Başarı formülümüz, en erken şirketlerle, büyük gelir artışı öncesinde erken aşama şirketleri birleştirmek.”

Felicis, son 10 yılda, erken aşamalarda (tohum, A veya B) sekiz adet mega-unicorn (5 milyar dolar üzerinde bir değerleme ile çıkış yapan) sadece sekiz VC’den biri. Destekledikleri şirketlerin yüzde 11’i yatırımlarından sonra unicorn oldu. Sektör ortalaması ise yüzde 1. Böyle bir başarı karnesiyle bile hâlâ kurucuların peşinden koşan onlar. “Herkes sanıyor ki başarılı yatırımlar, şirketlerin kurucularının bize gelip yardım istemesiyle oluyor. En iyi kurucular para ya da yatırımcı aramıyor. Onları biz bulmalıyız.” 

Şenkut, hâlâ çevik bir butik girişim sermayesi şirketi olduklarını ve kendilerinden büyük fonlarla karşılaştırıldığunda daha hızlı hareket edebildiklerini söylüyor. Alametifarikalarından biride Şenkut’un “Kurucu Modu” dediği anlayışları. “Kurucuların bizden beklediği gibi hızlı ve kararlı destekleyiciyiz. Hisselerimizle kurucularla birlikte oy kullanıyoruz. Onları işten çıkarmıyor ya da karşılarında durmuyoruz.” 2018’de başlattıkları programla yaptıkları her yatırımın yüzde 1’i oranında bir sermayeyi, kurucuların kişisel gelişimine ayırmayı taahhüt ettiler. “Kurucu Taahhüdü” (Founder Pledge) adını verdikleri programa göre bu sermaye, kurucuların kişisel gelişimi için; liderlik koçluğu, terapi, CEO’lara özel grup buluşmaları gibi harcamaları karşılamak için kullanılıyor. 

“Çok yol kat ettik ama daha fazla kurucuyu desteklemek istiyoruz” diyor Şenkut. Felicis’in kurucuların en güvendiği ve yardım edeceğine en çok inandığı VC olmasını istiyorum. Bunu sürdürdüğümüz sürece, rakamlar büyüyecek ve daha birçok heyecan verici teknoloji ve kurucuyla konuşma fırsatımız olacak.” 

Yeni ve dikkat çekici

Yapay zeka her yerde olabilir, ancak Forbes’un bu yılki Midas Listesi yatırımcılarının yaptığı en büyük anlaşmaların bazıları siber güvenlik, fintek ve uzay alanındaydı.
Hazırlayan: Iain Martin

Gili Raanan (Midas sıralaması: No. 24)
Şirket: Cyberstarts
Dikkat Çekici Anlaşma: Wiz
Konum: Mikhmoret, İsrail

Midas listesine yeni katılan Raanan’ı görmek için sahil kasabası Mikhmoret’e yapılan seyahat, birçok siber güvenlik kurucusu için bir dönüm noktası oluyor. Sequoia Israil’in eski ortaklarından Raanan, 2018’de Cyberstarts’ı kurduğundan beri toplam değeri 1,5 milyar doları bulan bir dizi çıkışa imza attı. Google’ın Raanan’ın yıldız yatırımı Wiz için yaptığı 32 milyar dolarlık teklif, girişim sermayeli bir yeni şirket için şimdiye kadarki en büyük çıkış olabilir. Raanan, 2024 yılında fon kârlarını şirket yöneticilerine ve yeni şirketlerine danışmanlık yapan potansiyel müşterilere aktaran tartışmalı bir programı sonlandırdı.

Lucas Swisher (No. 63)
Şirket: Coatue
Dikkat Çekici Anlaşma: UiPath
Konum: San Francisco

Coatue’nun büyüme yatırımları kolunun eş başkanı olan Swisher, SpaceX (350 milyar dolar değerleme), UiPath (7 milyar dolar piyasa değeri) ve Databricks’e (62 milyar dolar değerleme) yaptığı yatırımlar sayesinde ilk kez Midas Listesi’nde yer alıyor. Swisher’ın odak noktası şu anda Cyera ve Island gibi unicorn yatırımlarıyla siber güvenlik ve Coatue’nin model oluşturucu OpenAI ve hukuk aracı Harvey AI’a verdiği destekle yapay zeka. Swisher, “Bu dalganın bir öncekinden daha büyük olma şansı var gibi görünüyor” diyor.

Kirsten Green (No. 70)
Şirket: Forerunner
Dikkat Çekici Anlaşma: Chime
Konum: San Francisco

Green, 2003 yılında bankacılık işinden tek bir hedefle ayrıldı: Yatırımcı olmak. Makyaj aboneliği Birchbox, gözlük perakendecisi Warby Parker ve erkek giyim girişimi Bonobos gibi tüketici odaklı hitlerle tanınan Forerunner’ın kurucusu, şu anda yaklaşık 3 milyar dolarlık varlığa sahip ve kadınların yönettiği en büyük girişim fonunun başında. İlk tohum yatırımlarından biri olan ve geçen yıl 25 milyar dolar değerlemeye ulaşan dijital banka Chime, yakın zamanda halka arz başvurusunda bulundu. “Yapay zekaya geçiş, her şeyin yeniden tahayyül edilebileceği bir an hissi veriyor” diyor.

Ashvin Bachireddy (No. 72)
Şirket: SV Angel
Dikkat Çekici Anlaşma: Databricks
Konum: Menlo Park, Kaliforniya

SV Angel’ın yönetici ortağı Bachireddy, “Yapay zeka konusundaki tartışmalar kıyamet senaryoları ile aşırı coşku arasında gidip gelebilir” diyor. Bachireddy, bu kargaşanın ortasında bir fırsat yakaladı ve Silikon Vadisi hanedanlığı Conways tarafından yönetilen fon için BDM üreticileri OpenAI, Anthropic ve Mistral’e yatırım yaptı. Geodesic Capital’in kurucu ortağı olan Silikon Vadisi doğumlu Bachireddy, 2022’de büyüme stratejisine liderlik etmek üzere SV Angel’a katıldı. Yapay zeka alanındaki gelişmeler devrim yaratacak, ancak Bachireddy’nin de dediği gibi “insan muhakemesi, yaratıcılık ve empati vazgeçilmez olmaya devam ediyor”.

David Sacks (No. 85)
Şirket: Craft Ventures
Dikkat Çekici Anlaşma: SpaceX
Konum: San Francisco

Sacks, eski meslektaşları Peter Thiel ve Roelof Botha ile birlikte Midas Listesi’ne katılan son PayPal Mafyası üyesi oldu, büyük ölçüde, eski bir PayPal çalışanı olan Elon Musk’ın yardımıyla. Sacks, Musk’ın SpaceX’ini bu yılın başlarında değerlemesi 350 milyar dolara ulaşmadan çok önce desteklemişti. Güney Afrika doğumlu yatırımcı, Slack’in öncüsü Yammer’ın (Microsoft tarafından 1,2 milyar dolara satın alındı) da kurucu ortağıydı, ancak şu anda en çok All-In podcast’i ve Başkan Trump “kripto ve yapay zeka çarı” rolüyle tanınıyor.

Wesley Chan (No. 86)
Şirket: FPV Ventures
Dikkat Çekici Anlaşma: Canva
Konum: Jackson Hole, Wyoming

Caltech biyoloji laboratuvarında test tüpü yıkayıcısı olarak çalıştıktan ve MIT’den mezun olduktan sonra Chan, Google’ın kurucu ortağı Sergey Brin’in özel kalem müdürü olarak görev yaptı. Yatırım kariyerine Google Ventures’da başladı ve ardından 2022’de kendi fonu FPV Ventures’ı kurdu. Değeri 10 milyar doları aşan beş girişime destek verdi, ancak en önemli anlaşması son değeri 26 milyar doları bulan Avustralyalı tasarım platformu Canva. Chan, “Para kazanan ve herkese sıkıcı gelen şirketleri seviyoruz” diyor.