Reklam Kurulu, 11 Eylül 2025 tarihli toplantısında, kutu içeriğine dair herhangi bir bilgilendirme yapılmaksızın satışa sunulan gizemli kutuları gündemine aldı ve gizemli kutulara ilişkin ilke niteliğinde sayılabilecek kararlar verdi.
Kurul, “Elektronik Sürpriz Kutusu”, “Gizemli Takı Kavanozu 20 Adet Bijuteri Set”, “Sürpriz Kutu Doğal Taş”, “Sürpriz Kozmetik Kutusu” gibi ifadelerle pazarlanan gizemli kutu satışlarında, satışı yapılan kutunun içeriğine ilişkin herhangi bir bilgilendirme ve açıklama yapılmadığını, gizemli kutu ve benzeri satış yöntemlerinin tüketicilerin normal şartlar altında taraf olmayabilecekleri bir tüketici işlemine yönelmelerine neden olabileceğini değerlendirerek söz konusu uygulamaların Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a aykırı olduğu sonucuna vardı ve anılan reklamlar hakkında durdurma cezası uygulanmasına karar verdi.
Kurul, “Sürpriz Forma Paketi Gizemli Forma Şansına Ne Çıkarsa (Avrupa Takımları)” gibi ifadelerle pazarlanan gizemli kutuların da benzer şekilde haksız ticari uygulama niteliği taşıdığı, tüketicileri yanıltıcı olduğu ve dürüst rekabet ilkelerine aykırılık oluşturduğu gerekçesiyle bu reklamlara da durdurma cezası verdi.
Bir diğer kararında ise Kurul, kutudan çıkabilecek robot süpürge, akıllı saat, oyun konsolu ile kulaklık ve hoparlör görsellerinin kullanıldığını, ayrıca “indirimin bitmesine kalan süre, bu fırsatı kaçırmayın” başlığı altında sahte bir geri sayım sayacına yer verildiğini tespit etti. Kurul, kararında kutulardan çıkabilecek ürünlere ve bu ürünlerin çıkma oranlarına ilişkin tüketicilerin açık şekilde bilgilendirilmediğini, sahte sayaç yoluyla tüketicilerin acele karar vermeye zorlandığını belirtti. Ürünlerin gerçekten çıkma ihtimaline dair hiçbir bilgi sunulmaması ve yapay bir zaman baskısı oluşturulması nedeniyle söz konusu ticari uygulama haksız ve yanıltıcı bulundu. Bu kapsamda ilgili içeriklerin kaldırılmasına, kaldırılmaması halinde ise erişimin engellenmesine karar verildi.
Kurul, söz konusu kararlarında “elektronik”, “kozmetik”, “doğal taş” gibi genel kategoriler belirtilerek satışa sunulan gizemli kutuların yanı sıra, genel kategoriden daha da özelleştirilen “Avrupa takımları forması” gibi ifadelerin de yeterli bilgilendirme ve açıklama sağlamadığını değerlendirdi. Ayrıca Kurul, gizemli kutudan çıkabilecek ürünlerin robot süpürge, akıllı saat, oyun konsolu, kulaklık veya hoparlör gibi ürünler olması halinde, tüketicilerin bu ürünlerin çıkma oranları hakkında açıkça bilgilendirilmesi gerektiğine dikkat çekti. Kurul, gizemli kutuların tüketicileri normal şartlar altında taraf olmayabilecekleri bir tüketici işlemine yönlendirebildiğini, mesafeli satışa konu mal veya hizmetin içeriğine ilişkin belirsizlik yarattığını ve bu nedenle gizemli kutu ve benzeri satış yöntemlerinin reklam yoluyla haksız ticari uygulama oluşturduğunu değerlendirdi.
Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin (“Yönetmelik”) “doğruluk ve dürüstlük” başlıklı 7. maddesinin 5. fıkrasının a bendine göre reklamların, “malın; yapısı, bileşimi, tedariki, faydası, riski, aksesuarları, üretim yöntemi ve tarihi, amaca uygunluğu, kullanım şekli, kullanım ömrü ve alanları, teknik özellikleri, verim ve performansı, miktarı, menşei, çevreye etkisi gibi özellikleri” hakkında tüketiciyi doğrudan veya dolaylı olarak yanıltabilecek ifade veya görüntüler içermemesi gerekiyor. Gizemli kutulara ilişkin reklamlarda kutu içerisinden çıkacak ürünlere dair genel bilgi verilse dahi, kutudan çıkabilecek ürünler arasında ekonomik değer ve fayda bakımından orantısızlık bulunması ya da ürünlerin çıkma oranlarına ilişkin açıklamaya yer verilmemesi halinde, bu reklamların Yönetmelik’in 7. maddesinin 3. fıkrası uyarınca ortalama tüketicinin algılama düzeyi ve reklamın tüketici üzerindeki olası etkisi dikkate alınarak hazırlanmadığı değerlendiriliyor. Reklam Kurulu’nun bu kararları doğrultusunda, aynı ürünlerin farklı renk ve konseptlerinin gizemli kutuya dahil edilmesi durumunda, kutudan çıkacak ürünlere ilişkin bilgi verilmesi ve herhangi bir ürünün diğerlerine kıyasla orantısız şekilde baskın olmaması halinde söz konusu reklamların Kanun ve Yönetmelik’e uygun olabileceği ifade ediliyor.
Söz konusu kararlara ilişkin Ticaret Bakanlığı tarafından paylaşılan duyuruda da, bu ürünlerin satışının yapıldığı e-ticaret platformlarına, ilgili ürünlerin satışının engellenmesine yönelik önleyici tedbirler alınması konusunda uyarı gönderildiği bildirildi. Bu gelişmeler, Kurul’un gizemli kutuların içeriğine ve bu ürünlerin çıkma oranlarına ilişkin bilgilendirme içermeyen tanıtımları Kanun ve Yönetmelik hükümlerine aykırı bulduğunu ve gizemli kutu olarak pazarlanan ürünlere yönelik sıkı denetimini sürdüreceğini ortaya koyuyor.