TCMB: Ramazan enflasyonu işlenmemiş gıdadan kaynaklı
TCMB uzmanları Aslıhan Atabek Demirhan, Muhammed Bahça ve Simin Bayraktar tarafından kaleme alınan “Ramazan Ayı ve Gıda Enflasyonu” başlıklı çalışma Banka’nın blog platformu Merkez’in Güncesinde yayımlandı.
2025 yılındaki ramazanın Şubat ve Mart aylarında gıda ve alkolsüz içecek enflasyonunu sırasıyla 0,75 ve 1,09 puan, işlenmemiş gıda enflasyonunu ise 1,16 ve 3,53 puan artırdığı belirlendi.
İşlenmemiş gıdada belirgin artış
2003-2024 dönemine ait aylık enflasyon verilerinin incelendiği analizde, ramazan ayının gıda fiyatlarına etkisinin özellikle işlenmemiş ürünlerde belirginleştiği vurgulandı. Ramazanın yalnızca mevcut aya değil, öncesi ve sonrasındaki dönemlere de etkisi olduğu, buna karşılık işlenmiş gıda fiyatlarında anlamlı bir değişime yol açmadığı belirtildi.
Zincir market verileriyle detaylı takip
Araştırmada Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Tarım Ürünleri Fiyat İzleme Sistemi (TÜFİS) verileri kullanılarak market bazında detaylı fiyat hareketleri de incelendi. Zincir ve yerel marketlerden toplanan günlük fiyat verileri sayesinde ürün bazında izlenen değişimlerde ramazan ayına özgü fiyat dalgalanmaları tespit edildi.
Et, bakliyat ve yumurtada dikkat çeken artışlar
Analize göre, kırmızı et ve tavuk eti fiyatlarındaki artış ramazan öncesinde başlıyor ve ay boyunca hız kazanıyor. Bakliyat fiyatlarında ise ramazan ayında yükseliş görülürken öncesi ve sonrasında fiyatlar daha dengeli seyrediyor. Yumurta fiyatları da ramazan sırasında artış gösterirken bu dönemin ardından düşüş yaşanıyor. Bununla birlikte ramazan ayına bağlı olarak gerçekleşen bu fiyat artışlarının kalıcı hale gelme eğiliminde olduğu ifade edildi.
2025’te enflasyona yaklaşık yarım puanlık katkı
Model hesaplamaları ve yüksek frekanslı veri analizleri, ramazan ayının özellikle işlenmemiş gıda fiyatlarında belirgin etkiler yarattığını gösteriyor. TCMB’nin tahminlerine göre, 2025’te ramazan ayının genel enflasyona doğrudan katkısı yaklaşık yüzde 0,5 oldu.
Mart ayında hızlı fiyat artışında ramazan etkisi
Sonuç olarak analiz, mart ayında gıda fiyatlarında görülen sert yükselişte ramazanın etkisinin açıkça hissedildiğini ortaya koyuyor. Özellikle işlenmemiş gıda kalemlerindeki fiyat hareketleri bu dönemdeki artışların arkasındaki ana nedenlerden biri olarak öne çıkıyor.
