Pfizer ve Novo Nordisk’in 10 milyar dolarlık savaşı

2023 yılında, ABD’li biyoteknoloji şirketi Metsera, Londra Imperial College laboratuvarından ayrılan umut verici bir kilo verme girişimini ve arkasındaki profesörün hayat boyu süren çalışmalarını 114 milyon dolara kadar bir bedelle satın aldı. İki yıl sonra, bu tedaviler Metsera’yı şiddetli bir satın alma savaşının merkezine yerleştirdi: Ozempic’in üreticisi Novo Nordisk ve Pfizer, şirkete 10 milyar dolara kadar ödeme yapmaya hazır. Her iki taraf da salı günü Metsera’ya tekliflerini bir kez daha yükseltti; arzu edilen biyoteknoloji şirketi ise hala Novo’nun teklifini “daha üstün” olarak görüyor.

Rekabet fırsatı

Söz konusu olan şey, ilaç endüstrisi tarihinin en karlı ilaç sınıflarından birinde rekabet etme fırsatı. Pazarın 2030 yılına kadar yıllık 95 milyar dolarlık satış hacmine ulaşması bekleniyor ve mevcut obezite karşıtı tedaviler, yeni nesil ilaçlardan gelen rekabetle karşı karşıya. Mücadele, yönetim kurulu odasından mahkeme salonuna, hatta Washington koridorlarına kadar yayıldı. Bu, ilaç devleri Novo ve Eli Lilly’nin Beyaz Saray’la fiyat indirimleri konusunda pazarlık yaptığı, Pfizer’ın ise bu anlaşmaları zaten tamamladığı hassas bir dönemde yaşanıyor.

Metsera hisselerine sahip olan International Biotechnology Trust’ın portföy yöneticisi Ailsa Craig, “Bir satın alma zaten açıklandıktan sonra teklif savaşının patlak vermesi nadir ancak bu durum bu alandaki yüksek kaliteli varlıklara olan talebin düzeyini gösteriyor" dedi. Metsera, diğer ilaçlarda haftalık doz gerektiren uygulamalardan daha uzun süre etkili olan, yeni nesil umut verici bir obezite tedavisinin ön saflarında yer alıyor. Pfizer, CEO’su Albert Bourla’nın yönetim kurulu üyelerini şahsen ikna etmesinin ardından eylül ayında Metsera’yı 7,3 milyar dolara kadar değerleyen bir anlaşma yaptı. Bu teklif, Metsera’nın ilgilendiği altı diğer talipten daha iyiydi. Ancak bir ay sonra, daha önce de Metsera için teklif veren Danimarkalı Novo, beklenmedik bir şekilde yeni bir teklif sundu.

Pfizer dava açtı

Pfizer ve Novo, Metsera için rekabet ederken hem teklifler hem de sert söz alışverişinde bulundu. Pfizer, bu savaşı ABD varlıklarını yağmalayan bir yabancı şirketin saldırısı olarak nitelendirerek Beyaz Saray’a seslendi. Şirket ayrıca, Novo’nun anlaşmayı baltalama girişimini engellemek için iki ayrı dava açarak, bunun hem orijinal birleşme anlaşmasını ihlal ettiğini hem de rekabet yasalarına aykırı olduğunu savunuyor.

Delaware mahkemesi yargıcı Morgan Zurn, salı günü Pfizer’ın Novo’nun anlaşmasını engelleme girişimine ilişkin duruşmayı erteledi; Pfizer’ın anlaşma yapısının yasa dışı olduğunu öne süren iddiasına rağmen, mahkemeyi devam eden teklif artırma sürecinin ortasına sokmaktan kaçındı.

Biyoteknoloji sektöründe hareketli yıl

Metsera üzerindeki mücadele, biyoteknoloji sektöründe yoğun geçen bir satın alma döneminin zirvesini temsil ediyor. Dealforma verilerine göre bu yıl şimdiye kadar yaklaşık 120 milyar dolarlık birleşme ve satın alma gerçekleşti. Bu geçen yılın neredeyse iki katı. Metsera’nın ilk 20 hissedarından biri olan RA Capital Management’ın yönetici ortağı Peter Kolchinsky, “Bu teklif savaşı bana mantıklı geliyor, özellikle de büyük ilaç şirketlerinin sürekli olarak jenerikleşen portföylerinden kaynaklanan gelir kayıplarını telafi etmeye çalıştıklarını düşündüğünüzde” dedi 

Novo üstünlüğünü yeniden kazanmaya çalışıyor

Bu çekişmenin arkasında köşeye sıkışmış iki ilaç devi var. Yeni CEO’su Maziar Mike Doustdar ve eski CEO’su Lars Rebien Sørensen’in yeniden yönetim kurulu başkanı olarak dönmesiyle Novo, Zepbound üreticisi Eli Lilly tarafından geride bırakıldıktan sonra kilo verme ilaçları pazarındaki üstünlüğünü yeniden kazanmaya çalışıyor.

Novo, ABD pazarında Eli Lilly’e kaptırdığı payı geri almak için satın alımlara yöneliyor. Yatırımcılar, Wegovy ve Ozempic’in yerini alacak yeni ilaçlar konusundaki Ar-Ge hattının gücünü sorgularken, geçen yılın sonunda hayal kırıklığı yaratan CagriSema denemeleri bu kaygıyı artırdı. Novo, obeziteyle yakından ilişkili yağlı karaciğer hastalığı biyoteknoloji şirketi Akero’yu 5,2 milyar dolara satın aldı. Ayrıca, konuyla ilgili kişilere göre Novo, yakın zamanda 600 milyon dolarlık finansman turuna çıkan obezite girişimi Kailera’yı satın almakla da ilgilendi.

Danimarkalı ilaç üreticisi yaptığı açıklamada, “Obezite, tip 2 diyabet ve diğer kardiyometabolik hastalıklar için piyasaya sunulmuş ürün portföyümüzden ve geliştirme hattımızdan eminiz. Faaliyet gösterdiğimiz tüm alanlarda inovasyonun ön saflarında kalmak istiyoruz; bu da hem iç hem dış yeniliklere bakmamızı gerektiriyor” dedi.

Öte yandan Pfizer, bu yılın başlarında klinik deneylerde başarısız olan kendi obezite ilacının ardından, kilo verme ilaçları pazarına bir giriş kapısı arıyor. Geçen yıl aktivist yatırımcı Starboard Value’nun baskılarını savuşturan CEO Bourla, pandemi dönemini sona erdiren çığır açıcı Covid-19 aşısının ardından durağanlaşan ilaç devini yeniden canlandırmaya çalışıyor. Deneyimli biyotek yatırımcıları Arch Venture Partners ve Population Health Partners tarafından kurulan Metsera, kendisini Eli Lilly’nin merakla beklenen hapı Orforglipron ve daha güçlü tedavisi Retatrutide ile rekabet etmeye hazır, yeni nesil obezite ilaçları portföyüne sahip bir biyoteknoloji şirketi olarak tanımlıyor.

İlaçlar hala erken aşamada

Columbia Threadneedle sağlık yatırımcısı Kosta Kleyman, “Metsera, deneysel obezite ilaçlarının kalabalık pazarında öne çıkan lider. Her iki şirketin de Metsera için bu kadar mücadele etmeye istekli olması, aslında kendi durumlarını gösteriyor" diye konuştu. Polar Capital sağlık fonu yöneticisi Gareth Powell, ilginin Metsera’nın Ar-Ge hattının “iki büyük kutuyu işaretlemesinden” kaynaklandığını söyledi: İlaçların hap ya da uzun etkili enjeksiyon olarak uygulanabileceği yeni yollar ve tokluk hormonu amilini kullanarak obeziteyi hedefleyen yeni bir mekanizma.

Ancak potansiyel ilaçlar hala erken aşamada. Metsera, klinik deneylerinin dört farklı kolunda yaklaşık 900 hastayı tedavi etti. Potansiyel alıcılara, aylık enjeksiyonun ikinci faz denemesine ait güvenlik verilerine erken erişim sağlandı. Bu da alandaki uzman Novo bilim insanlarını heyecanlandırmaya yetti. Amilin temelli ilacı ise hala birinci fazda. Pfizer, Metsera ile yaptığı anlaşmanın tehlikeye girdiğini ilk kez 25 Ekim’de fark etti. Üç gün önce Novo, düşen hisse fiyatını tersine çevirmek amacıyla yönetim kurulunun yarısını değiştirmişti. Ardından davetsiz bir teklif sundu.

Novo’nun anlaşması, antitröst endişelerini gidermek için Metsera’nın avukatları tarafından oluşturulan iki aşamalı sıra dışı bir yapıya dayanıyordu. Bu yapı, ABD’li biyotek şirketin hissedarlarına imza atıldıktan hemen sonra milyarlarca dolarlık temettü ödemesi yapılmasını ve karşılığında yüzde 50’lik oy hakkı olmayan bir hisse verilmesini öngörüyordu. Bu hisseler, anlaşma tamamlandığında kontrol hissesine dönüşecekti.

Bunun ardından Pfizer yöneticileri hızla karşılık vermeye çalıştı. Sonunda Bourla, bir Metsera yöneticisine mesaj göndererek, şirket Novo’yu reddederse hisse başına 3 dolar daha fazla ödemeye hazır olduğunu iletti. Ancak bu mesaja yanıt alamadı. Pfizer, bunun üzerine hukuki yola başvurdu. Konuya yakın iki kişiye göre Bourla, Pfizer’ın reddedilmesini kişisel bir hakaret olarak gördü ve anlaşmanın tamamlanması için doğrudan süreci yönlendirdi.

Davalarda Pfizer, Ozempic üreticisini “devasa bir yabancı şirket” olarak tanımlayarak, ABD’deki pazar payını korumak için “on milyonlarca Amerikalının yaşamı ve sağlığına umursamazca kayıtsız kalmakla” suçladı. Gerilim artarken ve Pfizer’ın yeni teklif süresi yaklaşırken, iki şirket de bilinmeyen bir bölgeye giriyor. Pfizer’ın eski Ar-Ge başkanı John LaMattina’ya göre bu teklif savaşı her iki şirketin de umutsuzluğunu gösteriyor.