Nestlé’de kriz: Dünyanın en büyük gıda şirketi sorunlarla boğuşuyor
Bu hafta Nestlé çalışanları için düzenlenen küresel toplantıda, yeni CEO Philipp Navratil kısa ve öz konuştu. Dünyanın en büyük gıda şirketinin karşı karşıya olduğu zorluklara değindi, markalarını ve küresel varlığını övdü ve durgun performansı canlandırmak için bir planla yakında geri döneceğine söz verdi. Çevrimiçi düzenlenen etkinlik çok uzun sürmedi.
Hisseleri yüzde 45 değer kaybetti
Stratejik gidişattan memnun olmayan yatırımcılar, uzun toplantılar yerine iş yapmayı tercih eden bir lideri memnuniyetle karşılayabilir. Şirketin hisseleri 2022’de zirveye ulaştığından bu yana yaklaşık yüzde 45 değer kaybetti. Bu düşüşte azalan satış hacimleri, şişmiş maliyetler, dalgalı tüketici talebi ve Cenevre Gölü kıyısındaki çelik ve cam genel merkezde gerçeklikten kopmuş olarak görülen yönetimin hataları etkili oldu.
Bunun üstüne, eski CEO Laurent Freixe’in açıklanmayan bir romantik ilişki nedeniyle kovulması ve Yönetim Kurulu Başkanı Paul Bulcke’un bu süreci ele alış şekliyle patlak veren skandal, kurumsal değerleri, istikrarlı yönetimi ve güvenilir temettüleriyle tanınan Nestlé’yi dedikodu sütunlarına taşıdı. Hatta Freixe’in uygunsuz davranışlarının açık bir sır olduğu bile öne sürüldü.
Bu hafta yaşanan gelişmelerin ardından Nestlé, artık yeni bir liderlik kadrosuna sahip. Salı gecesi, şirkette uzun yıllar görev yapan Bulcke planlanandan erken emekli olacağını açıkladı. Yerine, Zara markasının sahibi olan Inditex SA’nın eski CEO’su Pablo Isla getirilecek.
"Toparlanması zaman alacak"
Deka Investment’ın sürdürülebilirlik ve kurumsal yönetişim başkanı Ingo Speich, "Artık yol açıldı. Belki de sadece evrimsel değil, devrimsel bir yaklaşım için. Şirketin muazzam bir potansiyeli var ancak toparlanması zaman alacak. Yılların rehaveti ve yanlış stratejiler birikmiş durumda" dedi. Çarşamba günkü etkinlik, toplantı serisinin üçüncüsüydü ve üçünde de farklı bir CEO vardı. Navratil’den önce Freixe, ondan önce de 2023’te Mark Schneider görevdeydi.
Yönetimdeki bu hızlı değişiklikler, Nestlé’nin kurumsal yönetişim ve halef planlamasındaki zayıflıkları ortaya çıkardı. Şirketin stratejik rotadan sapmasının da etkisiyle geçen yıl satış büyümesi onlarca yılın en düşük seviyesine geriledi; şişelenmiş su ve vitamin gibi birimler kötü performans gösterdi. Nestlé sözcüsü, Bulcke’un erken ayrılmaya zorlanmadığını söyledi. Şirket daha önce, Bulcke’un Freixe’i ilk soruşturmada korumaya çalıştığı iddialarını reddetmişti.
Yeni CEO ve başkan, hissedarların görmek istediği değişiklikleri gerçekleştirmeye yardımcı olabilecek geçmişlere sahip. Navratil, şirkette 20 yılı aşkın süredir görev yapan bir iç isim. Nestlé, Nespresso kahvesi, Purina evcil hayvan mamaları ve diğer ürünlerle 185 ülkede 100 milyar dolarlık satış yapıyor. Isla ise dışarıdan gelen biri olarak şirkete taze bir bakış açısı getirebilir.
Bir yıl içinde iki CEO değişikliği
Nestlé yatırımcısı Flossbach von Storch, “Artık önemli stratejik kararların mümkün olan en hızlı şekilde alınması gerekiyor. Bu, stratejik bir gözden geçirme ve kategorilerin uzun vadeli büyüme potansiyelinin titiz bir analizini içermeli. Ayrıca, Nestlé devasa borç dağını azaltmalı" diye konuştu. Yeni yönetim ekibi, tamamen temiz bir sayfayla göreve başlamıyor. Isla, 2018’den beri Nestlé yönetim kurulunda yer alıyor ve bu nedenle incelemelerden muaf değil. Freixe’in yükseltilmesi ve onun bir astıyla olan ilişkisiyle ilgili son soruşturma döneminde kurulda yer aldı. Bu ilişki, Nestlé’nin davranış kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle Freixe’in kovulmasıyla sonuçlandı. Bu, yaklaşık bir yıl içindeki ikinci CEO değişikliğiydi; ilki Schneider’in yavaş büyüme nedeniyle görevden alınmasıydı.
Prestij kaybı
Son yıllarda pek çok şey ters gitti. Nestlé, 2023’te yer fıstığı alerjisi tedavisi üreten Palforzia iş kolu için 1,9 milyar franklık zarar açıkladı. Ayrıca Fransa’da, Perrier doğal maden suyu ile ilgili yasadışı işlemler nedeniyle para cezasına çarptırıldı. Satın almalar, hisse geri alımları ve temettülerle birlikte borç yükü arttı; şirketin hisseleri ise kötü performans gösterdi. Eskiden Unilever gibi rakiplerinin önünde işlem gören Nestlé hisseleri, 2022 sonundan bu yana benzer seviyelere geriledi. Nestlé krizi, aynı zamanda İsviçre için bir başka prestij kaybı anlamına geliyor. Güvenilirlik, istikrar ve verimlilikle övünen ülkenin bu imajı, hem kurumsal hem de siyasi düzlemde darbe aldı. En dikkat çekici örneklerden biri, Credit Suisse’in batışı ve UBS Group AG’nin rakibini kurtarmak için devreye girmesi oldu. Şimdi UBS, yeni sermaye gereklilikleri nedeniyle İsviçre hükümetiyle açık bir çatışma yaşıyor.
Bu arada, hükümetin ABD ile yaptığı gümrük tarifesi müzakerelerinde yaşadığı büyük diplomatik başarısızlık da manşetlere çıktı. Görüşmeler son dakikada çöktü ve İsviçre, gelişmiş ülkeler arasında en yüksek oran olan yüzde 39’luk bir tarife ile karşı karşıya kaldı.
Bu durum Nestlé’yi doğrudan etkiliyor. Şirketin dünya çapında üretim tesisleri olsa da bu Nespresso için geçerli değil. Tüm kahve kapsülleri İsviçre’de üretiliyor. 2024 yılında Nespresso’nun küresel satışları 6,4 milyar İsviçre frangına (8,1 milyar dolar) ulaştı. Şirket, ABD’ye özel satış verisi paylaşmıyor.
Bulcke’un dönemi
Bulcke’un Nestlé’deki liderlik dönemi ikiye ayrılabilir. 2008-2016 yılları arasında yaklaşık dokuz yıl CEO olarak görev yaptı ve bu sürede Nestlé hisseleri yüzde 44 arttı. Bu dönemde şirketi cilt sağlığı gibi yeni alanlara yönlendirdi. Bu birim 2019’da satıldı. O dönemde Bulcke başkan olmuş, Schneider ise CEO olmuştu. Bu ikili yatırımcılar tarafından ilk başlarda olumlu karşılandı. ABD şişe suyu gibi önemsiz birimlerin elden çıkarılması ve kahve gibi daha hızlı büyüyen alanlara odaklanılması bu döneme damga vurdu.
Schneider, daha önce sağlık şirketi Fresenius SE’yi yönetmiş nadir dışarıdan gelen bir CEO’ydu. Nestlé’yi sağlık ve sağlıklı yaşam alanlarına daha da fazla yöneltti. 2021’de, Nature’s Bounty de dahil olmak üzere Bountiful Co.’nun ana markaları 5,75 milyar dolara satın alındı. Nestlé hisseleri 2022 başında zirveye ulaştı, ancak pandemi sonrası dönemde karşılaşılan zorluklara hazırlıksız yakalandı.
Covid sonrası dönemde enflasyonun yükselmesiyle birlikte, fiyat duyarlılığı yüksek müşteriler tasarruf amacıyla marketlerin özel markalarına yöneldi. O günden bu yana Nestlé hisseleri düşüşte. Yönetim kurulu, Schneider’e sabrını kaybedince çareyi tecrübeli Freixe’te buldu. Bulcke, onu büyümeyi yeniden canlandırmak için “mükemmel uyum” olarak tanımladı. Freixe’in stratejisi, Schneider döneminin bazı hamlelerini geri almak üzerine kuruluydu. Temmuz ayında Nestlé, Nature’s Bounty gibi kötü performans gösteren vitamin, mineral ve takviye markalarının satışı için değerlendirme yaptığını açıkladı.
AIR Capital araştırma başkanı Pierre-Olivier Essig, “Nestlé uzun süredir uyuyor, sadece yönetim kurulu değil. Aslında Schneider’in Nestlé’yi sağlık şirketine dönüştürme fikrine kapıldılar ama uygulama kötüydü. Bulcke başkan olduktan sonra yapılan tüm satın almalar sonuç vermedi" dedi.
Gündemi, Forbes Türkiye WhatsApp kanalından takip etmek için tıklayın.
