Kriptonun tarihi çöküşünde asıl darbeyi kim aldı?

Kripto piyasasının en büyük günlük satışının yaşanmasının ardından sektördeki herkes kimin en büyük zararı gördüğünü merak ediyor. Rekor seviyede bir tutarla 19 milyar dolar buharlaştı ve cuma günü kripto fiyatları sert şekilde düştü. Bunun başlıca nedeni, ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı yeni ve sert Çin tarifeleriydi. Kaldıraç, otomatik satış tetiklemeleri gibi bir dizi faktör, belki de daha az dramatik olabilecek bir pozisyon tasfiyesini daha da kötüleştirdi.

Aziz Gündoğdu yazdı: Kripto tarihinin en büyük çöküşü / Analiz

Cumartesi günü yatırımcılar, yöneticiler ve piyasa verisi analistleri, tam olarak kimin zarar gördüğünü merak ediyordu. Büyük bir kuruluş battı mı yoksa bu, birçok küçük yatırımcının varlıklarının sıfıra indiği bir durum mu? Verileri takip eden CoinGlass’a göre 1,6 milyondan fazla trader tasfiye edildi.

Çöküşe dair bir kanıt yok

Bitwise Asset Management’ın yatırım direktörü Matthew Hougan, “Kapsamlı kanal kontrolleri yaptık ve ortaklarımızdan hiçbiri normal fiyat hareketlerinin ötesinde etkilenmedi” dedi ve sonuçların ortaya çıkmasının zaman alacağını ekledi. Benzer şekilde Bloomberg News’un piyasa yetkilileri ve yatırımcılarla yaptığı görüşmelerde de “balina” olarak adlandırılan büyük bir yatırımcının çöktüğüne dair bir kanıt bulunamadı. Ancak birçok kişi, birilerinin kesinlikle hazırlıksız yakalanmış olması gerektiğini düşünüyor.

Kriptoda, teminat çağrıları geleneksel piyasalardaki gibi işemiyor: teminat değeri düşerse, algoritmalar otomatik olarak satış yapıyor. Bu nedenle, piyasaların 7/24 açık kalmasını sağlayan altyapı, aynı zamanda volatilitenin zararları hızla zincirleme şekilde yaymasına da neden oluyor. Trump’ın açıklamayı ABD’deki piyasa kapanışından sonra ancak Avrupa ve Asya’nın henüz uyanmadığı bir zamanda yapması nedeniyle piyasada çok fazla aktif alıcı ve satıcı bulunmuyordu.

ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşında ateşkes umudu var mı?

Bununla birlikte, tasfiyeler büyük ölçüde Bitcoin ve Ether dışındaki, altcoin olarak bilinen küçük coin’lerde yoğunlaştı. Bu daha az bilinen token’larda kaldıraç genellikle daha yüksek, likidite ise çok daha düşük. Kripto fonu Split Capital’in kurucusu Zaheer Ebtikar, “Altcoin’ler için emir defterinin yüzde 5-10’luk kısmı dışında likidite neredeyse yok, özellikle alış tarafında. Yani bir varlık değer kaybetmeye başladığında ve bu aynı anda birçok varlık için gerçekleştiğinde, piyasa yetkilileri senkronize olamadığında, piyasa adeta ölür” dedi. 

En fazla tasfiyenin yaşandığı platform

Bu tür sıkıntılar, Hyperliquid borsasında açıkça görüldü. Binance gibi rakiplerinden daha küçük olmasına rağmen, Hyperliquid 24 saatlik satış sürecinde en fazla işlem tasfiyesinin yaşandığı borsa oldu; CoinGlass’a göre bu rakam 10 milyar dolar. Ebtikar, “Hyperliquid, en çok uzun pozisyon tasfiyesi yaşanan ve en az likiditeye sahip olan platformdu” dedi. Bu durumda, otomatik kaldıraç azaltma (ADL) olarak bilinen bir risk yönetimi mekanizması da etkili oldu.

ADL, tasfiye edilen işlemler sigorta ile karşılanabilecek kapasiteyi aştığında, karlı ya da yüksek kaldıraçlı pozisyonları otomatik olarak kapatmak için tasarlandı. Borsalar bu sistemi aşırı piyasa volatilitesi sırasında zarar görmekten korunmak amacıyla kullanıyor. Ancak birçok piyasa katılımcısı, ADL’nin satış dalgasını daha da kötüleştirdiğini savundu. Kripto yatırım şirketi GSR’ın tezgah üstü işlem global başkanı Spencer Hallarn, “Bu mekanizma komplikasyonlardan bağımsız değil, özellikle daha karmaşık portföylere sahip katılımcılar için” dedi.

30 milyon dolar kar

Kar elde eden bir kuruluş ise, Hyperliquid’ten ayrı olan ve yatırımcıların varlıklarını birleştirip piyasa yapıcı ya da zorunlu tasfiyeci olarak hareket etmelerine olanak tanıyan, topluluk tarafından sahip olunan bir kasa olan Hyperliquid Provider (HLP) oldu. Kamuya açık işlem defterine göre HLP bu bir günlük satış sırasında pozisyonları devralarak ve zarar eden işlemleri kapatarak 30 milyon doların üzerinde kar elde etti.

Kripto risk modelleme firması Gauntlet Networks’ün kurucu ortağı Tarun Chitra, “Ayrıca kaybı kimin üstlenmesi gerektiği sorusu da var: Borsa ve likidite havuzu mu yoksa yatırımcılar mı?” diye konuştu. Chitra, algoritma ve belirlenen diğer parametreler nedeniyle, Hyperliquid platformunda HLP havuzunun bireysel yatırımcılara kıyasla avantajlı olduğunu savunuyor. Ayrıca, piyasa değeri açısından ilk 50 altcoin’den bazılarında çok fazla kaldıraç olmadığını, bu nedenle Trump’ın açıklamasıyla tetiklenen ani satış baskısının daha olası olduğunu belirtti.

“Bazı fonların çöktüğünü önümüzdeki günlerde duyabiliriz”

Chitra, “Altcoinlerdeki satış şekli, normal bir kaldıracın azaltılmasından çok bir finansal krizi andırıyordu. Gerçekten daha çok spot satışlar tarafından yönlendirildi. Bu da birinin pozisyonlarını kapatmak zorunda kaldığı veya tamamen çöktüğü yönündeki söylentilere biraz inanmamın sebebi” ifadelerini kullandı. 

Kripto hedge fonu Parataxis’in CEO’su Edward Chin cuma günkü satıştan sonra piyasanın bazı kayıpları telafi etmeye başlamış olsa da tüm hasarın çözülmesinin günler sürebileceğini söyledi. Chin, “Bazı fonların çöktüğünü veya piyasa yapıcıların büyük zararlar aldığını önümüzdeki gün ve haftalarda duyacağımızı tahmin ediyorum” diye ekledi.