ABD’nin altyapısı 2,5 trilyon dolarlık veri merkezi patlamasına dayanabilecek mi?
ABD’de 2030 yılına kadar OpenAI, Google, Microsoft, Amazon ve Meta gibi yapay zekanın önde çıkan şirketleri, hesaplama gücünü iki katından fazla artırmayı hedefliyor. Yapay zeka veri merkezleri şu anda yaklaşık 40 gigawatt güç kullanıyorlar. Bu da 30 milyon haneye yetecek kadar bir güç demek. Bu hırsın maliyeti astronomik olacak. İnşa edilen her bir gigawatt hesaplama gücü için 50 milyar dolar, yalnızca gelecek beş yılda toplamda 2,5 trilyon dolar demek. Bunun yaklaşık yüzde 80’i Nvidia ve AMD gibi şirketlerin ürettiği GPU’ları satın almaya gidecek; geri kalanı yani yaklaşık 500 milyar dolar da yeni enerji santralleri ve iletim hatları aracılığıyla enerji sağlamaya ayrılacak.
Yılda 500 terawatt saat elektrik tüketecekler
Goldman Sachs, 2030’a kadar Amerikan veri merkezlerinin yılda 500 terawatt saat tüketeceğini (toplam ulusal elektriğin yüzde 10’undan fazlasını) tahmin ediyor. Denver merkezli enerji danışmanlığı East Daley’den analist Zach Krause şöyle diyor: “2028 ve 2029’da tesislerin inşaatı tamamlandığında enerjisiz kalma ihtimali için şimdiden alarm vermemiz gerektiğini düşünüyorum. Umarım duvara toslamazlar.”
Bazıları şimdiden tosladı bile. Oregon’da Amazon Data Services, Amazon’un bölgede yaptığı 30 milyar dolarlık veri merkezi yatırımlarının bir kısmını enerjilendirmek için güç sağlamayı reddeden Berkshire Hathaway iştiraki Pacificorp’a karşı şikayette bulundu. Santa Clara, Kaliforniya’da Digital Realty ve Stack Infrastructure tarafından geliştirilen iki adet 50 megawatt’lık merkez hazır olmasına rağmen, Silicon Valley Power’ın 450 milyon dolarlık şebeke yükseltmelerini tamamlamasına kadar elektrik alamıyor. Ohio’da yeni 30 gigawatt talep ile karşı karşıya kalan AES adlı kamu hizmeti şirketi, geliştiricilere talep ettikleri gücün yüzde 85’ini uzun vadeli sözleşmelerle satın almaları gerektiğini söyledi.
Kıyamet senaryolarının ortasında iyimserler de var. CSIS enerji güvenliği direktörü Joseph Majkut yeni bir raporunda bunun ABD’nin karşılaşıp üstesinden gelebileceği güzel bir sorun olduğunu yazıyor: “Hızlı talep artışı iyi bir haber olmalı. Ticaret çatışmalarına ve makroekonomik belirsizliklere rağmen, ABD onlarca yıldır gördüğümüzden daha fazla ekonomik büyümeyi ve stratejik endüstrileri destekleyecek konumda.”
Calgary’de Enverus’ta güç piyasaları analisti Carson Kearl şöyle diyor: “Birçok kişi enerjinin kısıt olduğunu söylüyor. Biz giderek bunun mutlaka doğru olmadığına inanıyoruz.” Yeterli ve hızlı bir şekilde inşa etmenin sorun olmayacağını düşünen Kearl, "Ama projenizi doğru yere konumlandırırsanız piyasada çok fazla fazla kapasite var" diye ekliyor.
VC firması 50 Years’tan Alex Tang de aynı görüşte. Nükleer, batarya ve güneş girişimlerine yatırım yapan Tang, “Eğer bir hyperscaler bir şeye karar verdiyse, o şey olur. Dünyanın en verimli sermaye piyasalarından biriyiz. Bir anda yön değiştirebilir ve dev bir çabayı ayağa kaldırabiliriz" diye konuştu. Federal verilere göre ABD, 2023’te 40 GW yeni enerji santrali inşa etti ve bu yıl 63 GW’a ulaşma yolunda, bunun yarısı güneş panelleri.
Birçok veri merkezi geliştiricisi, kamu hizmeti şirketlerinin kendilerini bağlamasına güvenmek yerine, durumu kendi ellerine alıp, sahada kendi enerji üretimlerini inşa ediyor. Bu sayaç arkasındaki jeneratörler özellikle federal düzenlemelere tabi olmayan ve izin almayı kolaylaştıran kendi şebekesine sahip olan Teksas’ta yaygın. Abilene, Teksas’taki OpenAI, SoftBank, Oracle ve MGX tarafından geliştirilen Stargate projesi, yedek güç sağlamak için 10 gaz türbini inşa ediyor.
Bu alana beklenmedik girişçiler arasında büyük petrol şirketleri de var; düşük değerli gazları ile yüksek değerli elektrik arasındaki fiyat farkından yararlanmayı hedefliyorlar. Chevron, gazın bu yıl Waha boru hattı merkezinde negatif fiyatlara indiği, gazın son derece bol olduğu Teksas’taki Permian havzasında 2027’ye kadar veri merkezleri için 5 GW gaz türbini inşa etmeyi planlıyor. Rafinerilerinde zaten onlarca enerji santrali işleten dev petrol şirketleri, kamu hizmeti ölçeğinde türbinler için tedarikçilere güvenebilecek.
Yapay zekadan gelen talep kömüre bile ikinci bir hayat verebilir. Kullanım geçen yıl arttı çünkü ABD Başkanı Donald Trump’ın EPA’sı eski Başkanı Joe Biden dönemine ait kömür karşıtı kuralları yürürlükten kaldırmayı önerdi. Colorado, Pueblo County’de yetkililer, Xcel Energy’den iki kömür santralinin kapatılmasını, yerlerine yenileri bulunana kadar ertelemesini istedi.
Nükleer enerji mi güvene alacak?
Daha uzun vadede, nükleer enerjide bir rönesans da bol elektriği güvence altına alacak. Meta, Microsoft ve Amazon onlarca yıllık nükleer reaktörlerden yıllık güç tedariki için sözleşmeler yaptı ve Constellation Energy, Three Mile Island’daki kapatılmış bir reaktörü yeniden başlatmak için federal kredi garantisi bile aldı.
Yeni nükleerler de yolda. Westinghouse ve Brookfield, yeni AP1000 reaktörlerinden 80 milyar dolarlık inşa için federal destek aldı; bir düzine startup ise yeni küçük modüler reaktörler üzerinde çalışıyor. Trump’ın enerji bakanı Chris Wright, özellikle kolay izin karşılığında yedek güçten fayda sağlayabilecek askeri tesisler gibi federal arazilere nükleer reaktörler ve veri merkezleri inşa edilmesini istiyor. Uluslararası enerji danışmanlığı WoodMackenzie, yapay zekanın kullandığından daha fazla enerji bulmaya yardımcı olacağını öngörüyor. Firma, dünyanın en büyük 2.500 petrol ve gaz sahasına ait onlarca yıllık veriyi özel bir yapay zekaya besledi.
