Döngüsel ekonomi yaklaşımıyla kırpık kumaştan dokumaya
Sürdürülebilir bir dünya anlayışıyla hemen her sektör kendi alanında projeler üretiyor. Gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakma sorumluluğu, kaynakların verimli kullanılması, doğaya duyarlı süreçler geliştirilmesi gibi amaçlarla yola çıkan markalar, döngüsel ekonomide kendine yer edinmeye çalışıyor. Tekstil sektörü de ham madde tüketimi, kaynak ve zaman zaman da kimyasal kullanımıyla aslında dünyada çevresel etkisi yüksek sektörler arasında yer alıyor. Örneğin sadece 1 kilogram pamuk için yaklaşık 10 bin ila 20 bin litre tatlı su harcanırken küresel anlamda karbon salımının yaklaşık olarak yüzde 8 ila 10’u da tekstil sektöründen geliyor. Buna bir de dünyada her yıl yaklaşık 90 ila 100 milyon ton giysinin çöpe atıldığını eklersek sektördeki etkinin ne kadar büyük olduğu ortaya çıkıyor.
Kaynaklara göre, üretilen giysilerin yaklaşık yüzde 60’tan fazlası satın alındıktan sonraki ilk yıl içinde çöpe gidiyor. Küresel giysi atığının ise yalnızca yüzde 1’i geri dönüştürülüp tekrar giysi üretiminde kullanılıyor. Bu yıl itibarıyla Avrupa Birliği’nde tekstil atıkları için zorunlu ayrı toplama uygulamasının başlayacağına dair haberler yapıldı. Amaçları ise tabii ki geri dönüşümü artırarak döngüsel ekonomiyi güçlendirmek. Eski ürünlerin çöpten ayrılarak veya tekstil üretimi sırasında ortaya çıkan kesim ve fire atıklarının ayrıştırılarak yeniden kullanılması veya geri dönüştürülmesi hedefleniyor.
Bugüne kadar yapılması çok kolay bir şey gibi gözükse de aslında bu ürünlerin tekrar kullanıma kazandırılması hayli meşakkatli bir iş. Atık veya kırpık kumaşlar toplandıktan sonra renk ve içeriklerine göre ayrıştırılıp önce elyaf haline getiriliyor. Elyaflarlar ise ipliğe dönüşüyor ve ardından üretimde kullanılıyor.
Türkiye’de henüz tekstil atıklarının toplanması için zorunlu bir uygulama yok, ancak Altınyıldız Classics, “Dünya Yaşasın Diye” platformu altında çevre dostu işler gerçekleştirerek hem tekstil atıklarının hem de üretim sürecinde toplanan kırpık kumaşların geri dönüşümü ve döngüsel ekonomiye dayalı projeleriyle modayı daha sürdürülebilir hale getirmeye çalışıyor.
BR Mağazacılık Kurumsal İletişim ve Sürdürülebilirlik Direktörü Uğur Gülce, “Üretim ve tasarımdaki gücümüzü sadece başarılı koleksiyonlar ortaya çıkarmak için değil, sorumluluk alarak değer yaratmak için kullanıyoruz. Şirketlerin büyümesi yalnızca kârlılıkla değil, topluma etkisiyle de ölçülmeli. Biz de bu anlayışla hareket ediyor, modanın ötesinde bir değişim hikayesi yazıyoruz” diyor.
2021’de ilk adımı atan marka, Haksa Tekstil fabrikasıyla iş birliği yaparak tekstil atıklarını toplama ve geri dönüşüm sürecini başlatmış. 2023’te, yaklaşık 4 ay içinde 3,5 ton kırpık kumaş topladıktan sonra 2024’te topladıkları gri ve siyah kumaşlardan önce elyaf sonra da iplik oluşturarak kapsül bir koleksiyon hazırlamış. 2025’e gelindiğinde ise toplamda 86.5 ton kırpık kumaş ve tekstil atığı toplayarak bu ürünleri endüstride yeniden hammadde olarak kullanan marka, ilk kez 2025/2026 Sonbahar-Kış Koleksiyonu’nda kırpık kumaştan yapılan trikoları mağazasında satışa sunuyor.
Aslında hedef; kırpık ve atık toplama kapasitesini artırarak daha fazla kumaşı geri dönüşüm sürecine dahil etmek, sürdürülebilir malzeme kullanımını yaygınlaştırarak daha geniş koleksiyonlara entegre etmek ve modada döngüselliği destekleyen global bir oyuncu olmak.
