Trump’ın yeni bütçe hamlesi: Çin’e karşı 150 milyar dolarlık güç gösterisi

ABD Kongresi’ndeki Cumhuriyetçiler, Başkan Donald Trump’ın önerdiği yeni vergi indirimi yasasının bir parçası olarak, toplam 150 milyar dolarlık geniş kapsamlı bir savunma harcama paketi sunmaya hazırlanıyor. Reuters’ın ulaştığı bir belgeye ve bir Kongre yardımcısına göre bu paket, mevcut 886 milyar dolarlık 2025 ulusal güvenlik bütçesine ek olacak.

Paket, Trump’ın "Altın Kubbe" olarak adlandırdığı füze savunma sistemine 27 milyar dolarlık doğrudan yatırım içeriyor. Ayrıca, 14 savaş gemisinin inşası, iç güvenlik bütçesinin artırılması, düşük maliyetli silah üretiminin hızlandırılması ve yapay zeka teknolojilerine milyarlarca dolarlık kaynak aktarımı gibi çok sayıda stratejik alanı kapsıyor.

Cumhuriyetçi Senatör Roger Wicker, söz konusu harcama kalemlerinin ordunun en acil ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla hazırlandığını söyledi. Senato Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı olan Wicker, Reuters’a verdiği demeçte paketin Hint-Pasifik bölgesinde askeri varlığı güçlendirmek, Çin’i caydırmak ve çatışmayı önlemek amacı taşıdığını belirtti. “Hint-Pasifik’teki güç gösterisi, Çin’in statükoyu bozma isteğini azaltacaktır. Bu plan savaşın çıkmasını önlemeye yönelik" dedi.

Yasa tasarısı, Temsilciler Meclisi ve Senato’daki Cumhuriyetçi liderler tarafından hazırlandı ve en erken Cuma akşamı kamuoyuna açıklanması bekleniyor.

Altın Kubbe’ye milyarlarca dolarlık destek

Kongre yardımcısına göre, Altın Kubbe programı kapsamında ayrılan 27 milyar dolarlık bütçe, yeni füze önleyicilerin inşasını ve Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunma (THAAD) sistemlerinin alımını içeriyor. THAAD sistemleri Lockheed Martin tarafından üretiliyor.

Reuters’ın geçen hafta aktardığına göre, Elon Musk’ın SpaceX şirketi ve iki ortağı, Altın Kubbe’nin en önemli bileşenlerinden biri olan gelen füzeleri izleme sisteminin tedariki için öne çıkan adaylar arasında.

Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Mike Rogers, yaptığı açıklamada tasarının önümüzdeki hafta komitede görüşüleceğini ve mümkün olan en kısa sürede Trump’ın imzasına sunulacağını söyledi. “Savunma sanayimizi yeniden ayağa kaldırıyor, Çin gibi rakipleri caydırıyor ve askerlerimize ihtiyaç duydukları desteği sağlıyoruz" dedi.

14 savaş gemisi, 40 savaş uçağı, insansız platformlar

Reuters tarafından görülen belgeye göre paketin en büyük kalemi, 14 yeni savaş gemisinin alımı için ayrılan 29 milyar dolar. Bu harcama aynı zamanda ABD tarihinin en büyük insansız gemi yatırımı olacak.

Yaklaşık 11 milyar dolarlık savaş uçağı bütçesi kapsamında, yaklaşık 40 adet Boeing F-15EX savaş uçağının tedariki planlanıyor. 20 milyar dolarlık ek bütçe ise yeni mühimmat üretimi, tedarik zincirinin genişletilmesi ve stratejik maden stoklarının yenilenmesi amacıyla kullanılacak.

Yapay zeka ve ucuz silahlara stratejik öncelik

Paketin öne çıkan kalemlerinden biri de yapay zeka ve düşük maliyetli silah sistemleri. 14 milyar dolarlık bütçeyle yeni nesil yapay zeka destekli silah sistemlerinin geliştirilmesi ve üretimi artırılacak. Ukrayna’daki savaşın gösterdiği gibi, endüstriyel ölçekte sürdürülebilir savaş kabiliyeti için ucuz ama etkili mühimmat kritik önemde.

Çin’i caydırmak amacıyla Pasifik bölgesine yönelik özel silah tedariki için 6 milyar dolar ayrıldı. Ayrıca, Biden yönetiminin önceki dönemde yalnızca 500 milyon dolar ayırdığı otonom sistemler için bu pakette 5 milyar dolarlık yatırım öngörülüyor.

Pentagon’un yıllardır çözülemeyen denetim sorunlarını çözmek amacıyla Savunma Bakanlığı’nın iş süreçlerine daha fazla otomasyon kazandırmak için 700 milyon dolar kaynak tahsis edildi.

Kaynaklar uzun vadeye yayılıyor, süreç hızlandırılacak

Bu pakette dikkat çeken bir diğer unsur, ayrılan fonların önemli kısmının mali yıl sonunda süresi dolmayacak şekilde yapılandırılmış olması. Bu da ABD savunma kapasitesine uzun vadeli, kalıcı bir katkı anlamına geliyor.

Yasa tasarısı, “uzlaşma” (reconciliation) adı verilen özel bir yasama prosedürüyle ilerleyecek. Bu yöntem, Kongre’nin bütçeyle ilgili yasaları sadece basit çoğunlukla geçirmesine imkân tanıyor; yani Senato’daki 60 oyluk eşiğe takılmadan yasa çıkartılabilecek.