ABD’deki tartışmalara rağmen Nvidia Çin hükümetiyle bağlantılı şirketlerle çalışıyor
ABD’li çip üretim lideri Nvidia, gelişmiş yapay zeka çiplerinin Çin’e satışına bu çiplerin ABD’ye karşı kullanılabileceği endişesiyle getirilen kısıtlamalarla karşı karşıyayken, Forbes’un öğrendiğine göre web sitesinde Çin hükümetiyle yakından bağlantılı şirketlerle ortaklıklarını tanıtıyor. Bu şirketlerden biri, Çin hükümetine kısmen ait olan ve Çin ordusuyla bağları nedeniyle yıllardır ABD kısıtlamalarına tabi tutulan telekom şirketi ZTE.
Soruşturma altında
2017’de ZTE, İran’a yönelik ABD yaptırımlarını ihlal etmekten ve yetkilileri bu konuda yanıltmaktan suçlu olduğunu kabul etti. 2020’de FCC, ZTE’yi ABD ulusal güvenliğine tehdit olarak nitelendirerek şirketin Huawei ile birlikte, “ülkenin iletişim ağlarının ve iletişim tedarik zincirinin güvenliğine ve bütünlüğüne benzersiz bir tehdit oluşturduğunu” açıkladı. 2021’de şirket komisyonun listesine eklendi ve 2022’de FCC, ABD’de yeni ZTE ürünlerinin satışını yasaklamak için oy kullandı. Şirket şu anda bu yasağı delme ihtimali nedeniyle FCC soruşturması altında.
Elit ortaklar
Nvidia’nın web sitesi 129 Çinli ortak bulunuyor, üç seviyeye ayrılmış şekilde: kayıtlı, tercih edilen ve elit. ZTE, elit olarak listeleniyor. Web sitesinde “Elit ortaklar, Nvidia ile en derin ortaklık seviyesini temsil eder ve ortaklığa en yüksek düzeyde bağlılık gösterir” deniyor.
Şirketin elit ortakları arasında ayrıca ABD yaptırımlarına tabi firmalar olan Inspur ve Huawei’ye hizmet veren bir veri depolama ve finansal ürünler şirketi Beijing Advanced Digital Technology (Adtec) ile Çin vatandaşlarının finansal ve istihdam geçmişini takip eden devlet kurumuna bağlı Çin Kredi Referans Merkezi’nin bir projesi olan SinoInfo Co. yer alıyor. Nvidia’nın web sitesi bu ortaklıkların “ağ oluşturma” ve “hesaplama” ile ilgili olduğunu belirtiyor.
Mevcut ABD yasa ve düzenlemeleri, Nvidia’nın ZTE, Adtec ve SinoInfo ile ortaklık kurmasını engellemiyor ancak ABD firması bu ortaklara belirli çipleri satmakta kısıtlanabilir. Ortaklıklar hakkında soru sorulduğunda Nvidia sözcüsü Patrick Rutherford bir açıklama yaparak şunları söyledi: “Mevzuat, Çin’de rekabetçi bir veri merkezi GPU’su sunmamıza izin vermiyor ve bu da o devasa pazarı hızla büyüyen yabancı rakiplerimize bırakıyor. Bu pazarı öngörülerimize dahil etmiyoruz. Pazara tedarik sağlayabildiğimiz dönemde, hükümetin hangi şirketlerin kısıtlandığına dair yönlendirmesine uyduk. Sadece ticari, askeri olmayan kullanımlar için onaylanmış ortaklarla çalıştık.
Nvidia, ABD ihracat kısıtlamaları nedeniyle geliştirdiği H20 adlı yapay zeka çipinin daha yavaş bir versiyonunu yıllardır Çinli firmalara satıyordu. Ancak bu yılın başlarında ABD Başkanı Donald Trump, şirketin Çin’deki firmalara herhangi bir yarı iletken satmasını yasakladı; ardından geri adım atarak H20 satışlarının ABD hükümetinin gelirden yüzde 15 pay alması koşuluyla sürdürülmesine izin verdi. En gelişmiş çiplerin satışı ise hala yasak. 20 Kasım’da Beyaz Saray, Nvidia ve diğer çip üreticilerinin Çin ve diğer yabancı hasımlardaki şirketlere satış yapmadan önce Amerikalı müşterilere öncelik vermesini zorunlu kılacak bir yasa tasarısına karşı çıkmaları için milletvekillerine çağrıda bulundu.
ABD ihracat kontrollerine rağmen Çinli firmalar, hükümet yasaklarını aşmak ve çip elde etmek için karmaşık yan kuruluş ağları ve kiralama anlaşmaları kullandı. Dahası Çin ordusu, bunu engellemeye yönelik yasalara rağmen Nvidia çiplerini satın almaya devam etmeye çalışıyor. Geçen hafta Financial Times, ABD hükümetine ait bir notun, Nvidia’nın yakın zamanda büyüyen bir ortaklık duyurduğu Çinli teknoloji devi Alibaba’nın Çin ordusunun ABD’yi hedef almasına yardımcı olduğunu öne sürdüğünü bildirdi.
Nvidia çiplerine olan talep, şirketi bugün dünyanın en değerli şirketi haline getirdi. Geçen mali yılda Çin, gelirin yüzde 13’ünü, yani 17 milyar doları oluşturdu; Nvidia, kasım kazanç açıklamasında, nisan ayında ihracat yasağının kaldırılmasından bu yana H20 satışlarından yalnızca 50 milyon dolar gelir elde ettiğini söyledi. 2025’in üçüncü çeyreğinde Çin gelirleri 3 milyar dolar oldu. Bu 2024’ün üçüncü çeyreğindeki 8 milyar dolara kıyasla yüzde 63’lük bir düşüş.
Çinli şirketlerin ihtiyacı var
Çin hükümetinin satın almalarını caydırma çabalarına rağmen Çinli şirketler hala Nvidia’nın çiplerine aç durumda. Yine de şirket, “gelirimizin önemli bir bölümünü oluşturan ve tedarikçilerimizin, sözleşmeli üreticilerimizin ve montaj ortaklarımızın bulunduğu” Çinli ve Tayvanlı ortaklara güvenmeye devam ettiğini söylüyor. Nvidia, Çin hükümetine yakın şirketlerle ortaklıklarının reklamını yapan tek ABD’li teknoloji devi değil. Bu yılın başlarında Intel’in web sitesi, yaptırıma tabi üç Çinli şirket olan Uniview, Hikvision ve Cloudwalk ile ilişkilerini de öne çıkarıyordu. Forbes bu ortaklıkları haber yaptıktan sonra Intel, bunları web sitesinden kaldırdı ve firmalarla “mevcut bir iş ilişkisi” olmadığını söyledi.
