Teoman: Yakın gelecekte sanatçılar ve iş dünyası ekonomik yıkımla karşılaşacak
Fransa merkezli dijital müzik platformu Deezer’ın bu yıl piyasaya sürdüğü bir yapay zeka şarkı tespit aracına göre, haziran ayı itibarıyla platform her gün yüklenen şarkıların yüzde 18’i, yani yaklaşık 20 bin parça, artık tamamen yapay zeka tarafından üretiliyor. Bu oran bundan sadece üç ay önce yüzde 10’du. Müzik artık tüketimini algoritmaların şekillendirdiği, üretiminde insan varlığının önemini giderek kaybettiği bir ‘ürün’.
“Yapay zeka tahminleri yapılırken sanayi devrimini örnek gösteren herkese bir tür hınçla, ‘hayır, bu sanayi devrimi gibi bir şey değil, bir tür kıyamet’ dedim dört yıldır” diyor Teoman. Ona göre yakın gelecekte sanatçılar ve iş dünyası ekonomik yıkımla karşılaşacak: “Yapay zekanın geleceğine dair tahminde bulunmak zor, bunu Elon Musk gibi deli-dahiler bile yapamıyor. Ama kesin olan bir şeyi söyleyeyim; hiç tahmin etmediğiniz alanlarda bile ekonomik yıkım olacak.”
Teoman, YZ’nin neler yapabileceğini çok daha önce tahmin ettiğini ve sürece hazırlıklı olduğunu söylüyor: “Sosyo-ekonomik tahlilleri diğer sanatçılardan çok daha iyi yapabildiğim için ayakta kalacak ender sanatçılardanım ben.”Kulağa öyle gelmese de bunu övünmek için değil, bir tespit olarak söylüyor aslında. Daha önce Boğaziçi Üniversitesi matematik bölümünde okumuş ve aynı üniversiteden sosyoloji mezunu olan 58 yaşındaki, tam adıyla Fazlı Teoman Yakupoğlu kendisini “sanatçı - iş adamı” olarak tanımlıyor: “Hardcore sanatçı - hardcore iş adamı… Shakespeare’in soneleri, Nasdaq 500 hisseleriyle aynı önemdedir benim için.”
Ama dünya değişiyor ve görünen o ki, sanatçıların gelirleri ve eserlerine verilen değer giderek düşecek.
Dünya Yazar ve Besteciler Konfederasyonu (CISAC) tarafından yayımlanan Aralık 2024 tarihli rapora göre 2028’e kadar insan (artık ‘insan’ diye belirtmek gerekiyor!) müzik üreticilerinin gelirlerinin yüzde 24’ü, görsel - işitsel sanatçıların ise yüzde 21’i tehlikede. Bu, yaklaşık 10 milyar euro’luk bir gelir kaybı anlamına geliyor. Kazanan? Alphabet, Meta, Amazon ve Tencent gibi teknoloji devleri.
Ve hatta ‘bot’lar… Wired dergisinin Temmuz 2025 tarihli haberine göre Danimarkalı bir adam, Spotify ve Apple Music’te yapay zeka ile ürettiği parçaları kendisine ait bot hesaplarla dinleterek 2013 - 2019 yılları arasında 290 bin dolar telif geliri elde etti. İsmi açıklanmayan kişi yargılandı ve suçlu bulundu. Yapay dinlemeler müzik endüstrisi için büyük bir sorun. Sahte hesaplar algoritmaları manipüle ederek yapay zeka içeriklerin öne çıkmasını sağlıyor, sanatçılarsa görünmez hale geliyor. Bu, işin sahtekarlık boyutu, bir de gerçek var. YouTube 2023’te başlattığı “Dream Track” adını verdiği pilot proje kapsamında Demi Lovato, Sia ve John Legend gibi sanatçılarla anlaşarak YouTube Shorts (kısa video) içerik üreticilerine, onların sesini taklit eden yapay zeka vokallerle kendi müziklerini oluşturma imkanı sunuyor.
“Üretilen şey değerini tamamen yitirecek. Çok yakında inanılmaz bir arz fazlası olacak. Talep artamayacağı için, kreatif üretimin katkısı ekonomik olarak sıfırlanacak” diyor Teoman. Şu anda gösterilen reklam filmlerinden birinde kendisinin bir karikatürünü canlandırıp “Yormayın beni” dediğine bakmayın. Müzik endüstrisinin içine girmek üzere olduğu yapay zeka girdabına hazırlanmak için hayatının en üretken dönemlerinden birini geçiriyor. Kendisini, yapay zeka ile içerik üreten, hikaye anlatan, sosyal medya algoritmalarıyla çalışan bir “yaratıcı sistem” olarak yeniden kurguladı: “Bana taleple gelen herkese şöyle diyorum, biraz şaka ve çokça ciddi olarak… ‘Size hangi Teoman lazım?’ Belki farkındasınızdır, son altı ayda dört reklamda oynadım. Bu yanlışlıkla olmadı. Stratejimi öyle kurdum. Zaten müzikal olarak çok yüksek derecede bir ticari figürüm. Ama sanatsal olarak da, ekonomik olarak da müzik beni tek başına tatmin etmediği için son yıllarda kendime bir sürü farklı alan açtım. Kendimi bir tür şirket gibi yönetiyorum.”
Teoman, yapay zekayı yalnızca analiz etmiyor, aktif olarak da kullanıyor. Yapay zeka destekli dijital ajans Klok’un kurucusu Deniz Bensusan ile de yolları böyle kesişti. Teoman, “Zeki insanları hiç kaçırmam. Dünyada daha önce kimsenin yapmadığı şeyleri paslaşarak yaptık” diye övdüğü Bensusan’la birlikte “Sayın Bay Rock Yıldızı” romanının başkahramanı Timur için içerikler üretiyor. 2024’te yayımlanın bu ilk romanının kahramanı Timur’u Instagram’da yaşayan bir karaktere dönüştürdü. Bu karakter artık stratejik bir medya varlığı. “Timur bizim için bir kanal. Yapay zeka sadece araç. Asıl mesele insan hikayeleriyle bağ kurmak” diyor Deniz Bensusan. Klok, 2021’de freelance olarak başlayıp 2023’te şirketleşen YZ odaklı bir ajans. Deniz Bensusan geleneksel ajansların uzun mesailer, bitmeyen revizyonlar gibi sorunlara yapay zeka ile çözüm getirmek için kendi işini kurduğunu anlatıyor: “Ajanslar para, zaman ve kalite üçgeni içinde çalışıyor. Bu üçünü aynı anda tutmanın yolunu ararken yapay zeka ile tanıştık.”
Bensusan, Timur’un kitaptan çıkıp bir sanal influencer’a dönüştüğünü söylüyor: “Timur sadece Instagram profili olan bir kahraman da değil bir rock yıldızı. Artık insan olmayan varlıklara da hayranlık duyulabilen bir dönem başlayabilir. Teoman, Timur ile bunun ilk örneğini yarattı.”
YZ, video prodüksiyonu tarafında Klok gibi yeni ajanslara, büyük prodüksiyon şirketleri ile rekabet etme imkanı sunuyor. Klok’un, Teoman’ın eylül ayında çıkacak “Kırılganlar Kralı” albümünün ilk teklisi “Annecim, Eriyorsun, Ölüyorsun” şarkısına çektiği klibin maliyeti 2 bin doların altında. Albüme adını veren şarkısının video klibi geleneksel yöntemlerle çekmek için gereken bütçe 2,5 milyon lira kadar. Yönetmen, set ekibi, ulaşım, yapım ekibi, catering, kurgu, mekanlar, izinler, casting, kamera, styling… Uzun bir gider listesi var.
“Sanatçılar eskiden yapımcı arıyordu. Benim tavsiyem şimdi oturup veri kümesi arasınlar” diyor Bensusan ve ekliyor: “Yapay zeka birçoğumuzdan daha iyi sanat eseri üretiyor. Dolayısıyla sanatçı artık girişimci de olmak durumunda.”
Ezhel, Murda ve Bugy’nin “Uchigatana” şarkısı ve Sezen Aksu’nun son albümündeki şarkılarından Doğrucu’nun kliplerini yapan PepperRoot AI Studio’nun kurucu ortağı Öner Biberkökü de yapay zekanın sadece maliyet avantajı sağlamadığını, anlatı aracı olarak sınırsız imkanlar sunduğunu söylüyor: “Bu sayede Ezhel’e, klibinde bir balinayı sevdirebildik.” Ayrıca yeni yetenekler için büyük bir fırsat doğduğunu da ekliyor: “Şu anda sosyal medyada biri, kendince bir şeyler üretip, bir reklam ajansından çok rahat teklif alabilir. Bu daha önce mümkün değildi. Etrafında sana güvenen insanlar oluşturup o bütçeler sana verilene kadar geçmen gereken bir yol var. Bu süreci atlatamıyor herkes. Şu anda yapay zeka doğrudan üretim yapıp işe başlamanı sağlıyor. Bence bu çok büyük bir avantaj.”
Bununla birlikte üretimin yaratacağı enflasyonla baş etmek de zorlaşacak. “İnsan zihniyle üretilen ‘organik’ müzik, kültür dünyasındaki yerini tamamen kaybedecek. Ekonomik katkısı sıfırlanacak. Müzisyen olmak isteyenlere artık başka bir iş yapmalarını tavsiye ederim” diyor Teoman. Mevcut starlar hâlâ kısmen ayakta durabilir ama yeni bir star çıkması ona sorarsanız “Zor değil, imkansız.”
Forbes Türkiye’nin Konser Zenginleri araştırmasına göre 2024’te Türkiye’de 2 bin 432, yurt dışında 246 konserle seyirci karşısına çıkan 70 şarkıcı ve müzik grubunun biletli konser gelirlerinden elde ettiği ciro 154 milyon euro oldu. Spotify’ın 2024’te Türkiye’de tüm müzik üreticilerine ödediğini açıkladığı toplam telif ise 2 milyar liraydı. Bu tablo karşısında Teoman oldukça net: “Sadece en büyükler ayakta kalacak. Diğerleri kiralarını bile ödeyemeyecek duruma gelecekler. Bu beni çok üzüyor. Birçok değerli insan, ekonomik çöküşe uğrayacak. Ben hazırlıklıyım. Hazırlıksız olanlar paranın tek değer olduğu bir dünyayla karşılaşacaklar yakında. Hiçbir şeyin, hiçbir manası kalmayacak. Son söz olarak şunu söyleyeyim. Para önemli değildir. Ama parasızlık önemlidir.”
