TCMB temmuzda faiz indirir mi?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), haziran ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizini değiştirmedi. Kurul, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 46 düzeyinde sabit tutma kararı aldı.
Toplantı sonrası yayımlanan açıklamada, gecelik borç verme faizinin yüzde 49, gecelik borçlanma faizinin ise yüzde 44,5 seviyesinde bırakıldığı belirtildi. Böylece Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarında da herhangi bir değişikliğe gitmedi.
Karar, ekonomistler tarafından hem mevcut ekonomik göstergeler hem de artan jeopolitik belirsizlikler ışığında temkinli ama stratejik bir tercih olarak yorumlandı.
Gürses: Jeopolitik riskler olmasa faiz indirimi gelebilirdi
Ekonomist Uğur Gürses, birçok ekonomik göstergenin TCMB’nin faiz indirimine gitmesi gerektiğine işaret ettiğini vurguladı. Gürses, “Merkez Bankası da enflasyonun ana eğiliminin gerilediğini söylüyor. Buna rağmen faiz indirimine gidilmemesini özellikle beklentilerin yarattığı risklere bağlıyorum” dedi.
Politika faizinin yüzde 46’da sabit tutulmasının yerine küçük de olsa bir indirimin mümkün olduğunu dile getiren Gürses, “En azından 1 puanlık bir indirimle 45'e çekilebilirdi. Çünkü daha önce yüzde 42,5 seviyesinden bu seviyelere gelinmişti. Bu karar alınabilirdi ama büyük olasılıkla İsrail-İran gerilimi bu adımı engelledi” diye konuştu.
Temmuz ayında olağanüstü bir gelişme olmaması durumunda TCMB’nin faiz indirimine gitmesini beklediğini ifade eden Gürses, “Temmuzda 46’yı yeniden 42,5 seviyelerine kadar çekebilecek bir indirim ihtimali var. Bu da oldukça anlamlı bir düşüş olur” değerlendirmesinde bulundu.
Gürses ayrıca Merkez Bankası’nın piyasadaki dalgalanmaları yakından izlediğini, örneğin kısa süre önce 5 milyar dolarlık döviz satışıyla dikkat çektiğini belirtti: “Bu durum, piyasada bir çıkış ve dalgalanma olduğunu gösteriyor. Merkez Bankası da bu nedenle temkinli hareket etmeyi tercih etti. Bu yaklaşımı doğru buluyorum.”
Gerilim enerji sektörünü nasıl etkiledi?
İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının ardından İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidi, küresel enerji piyasalarında dalgalanmaya neden oldu. Petrol fiyatları hızla yükselirken, doğalgaz piyasası da ciddi risklerle karşı karşıya.
Dünya petrolünün beşte biri Hürmüz Boğazı’ndan geçiyor ve bu hacmin yüzde 70’i Asya’ya yöneliyor. Alternatif boru hatları bulunsa da kapasiteleri sınırlı. Uluslararası Enerji Ajansı'na (IEA) göre, kara yoluyla taşınabilecek petrol miktarı boğazdan geçen hacmin yalnızca dörtte birine denk geliyor.
IEA, uzun sürecek bir krizin yalnızca petrol sevkiyatını değil, aynı zamanda küresel yedek üretim kapasitesini de erişilemez hale getirebileceği uyarısında bulundu.
LNG piyasası da benzer şekilde hassas. Katar ve BAE’den yapılan sıvılaştırılmış doğalgaz ihracatının tamamı Hürmüz’den geçiyor. 2023’ün ilk 10 ayında boğazdan geçen LNG, küresel ticaretin yüzde 20’sine ulaştı. Alternatif güzergah bulunmadığı için herhangi bir kesinti arz sıkıntısını ve bölgesel rekabeti artırabilir.
Boğazın tamamen kapanması düşük bir ihtimal olarak görülse de, bu senaryonun konuşulması bile enerji fiyatlarında keskin dalgalanmalara yol açıyor. Son olarak, İsrail-İran gerilimi nedeniyle petrol fiyatları yüzde 13 oranında yükseldi.
Babuşcu: Belirsizlik ortamında sabit tutmak doğru karar
Ekonomist Prof. Dr. Şenol Babuşcu da TCMB’nin faiz oranlarını sabit tutmasını yerinde bir karar olarak değerlendirdi. Jeopolitik belirsizliklerin hâkim olduğu bir dönemde, ani faiz değişikliklerinden kaçınılmasının ekonomik istikrarı korumak adına önem taşıdığını belirten Babuşcu, “Sabit bırakma kararı, gelecekteki ekonomik gelişmeleri daha sağlıklı değerlendirmek için bir fırsat sunuyor” dedi.
Temmuz ayında koşullara bağlı olarak sınırlı bir faiz indiriminin gündeme gelebileceğini söyleyen Babuşcu, “100 ila 200 baz puan arasında bir indirim yapılabilir. Ancak mevcut jeopolitik riskler devam ederse, Merkez Bankası bu indirimi de erteleyebilir” görüşünü paylaştı.
Babuşcu’ya göre mevcut karar, Merkez Bankası’nın hızlı ve aceleci adımlardan kaçındığını, bunun da para politikası açısından istikrarı korumaya dönük stratejik bir yaklaşım olduğunu gösteriyor.
