İmalat sanayinde yavaşlama eğilimi bir yılı geride bıraktı

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) Mart 2025 dönemi sonuçları, imalat sanayindeki yavaşlama eğiliminin aralıksız bir yılı geride bıraktığını ortaya koydu. Endeks mart ayında 47,3 olarak ölçülerek, şubat ayındaki 48,3 seviyesinin gerisine düştü ve Ekim 2024’ten bu yana en düşük değeri aldı. PMI’ın 50,0 eşik değerinin altında seyretmesi sektördeki daralmaya işaret ediyor.

Yeni siparişlerdeki düşüş de sürerken, bu kalemde üst üste 21. ayda da yavaşlama yaşandı. Söz konusu yavaşlama, Ekim 2024’ten bu yana en belirgin düzeyde gerçekleşti. Yeni ihracat siparişlerinde ise Kasım 2022’den bu yana en sert düşüş gözlendi.

Ankete katılan firmalar, zorlu piyasa koşullarının hem yurt içi hem de dış pazarlarda talep zayıflığına yol açtığını, bunun da üretimdeki düşüşte etkili olduğunu belirtti. Üretimdeki yavaşlama eğilimi bir yıllık döneme ulaşırken, mart ayında kaydedilen daralma Ekim 2024’ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı.

İmalat sektöründeki zayıf seyir, istihdam tarafına da yansıdı. Martta istihdam art arda dördüncü ayda da azaldı. Ancak bu düşüş ılımlı düzeyde kaldı ve Aralık 2024’ten bu yana en düşük oranda gerçekleşti. Satın alma faaliyetleri yavaşlarken, hem girdi hem de nihai ürün stoklarında önemli bir değişim yaşanmadı. Nihai ürün stoklarının yatay seyri, on aydır süregelen düşüş trendine son verdi.

Teslimat süreleri kısaldı, enflasyon baskısı sürüyor

Zayıf girdi talebi tedarik zinciri tarafında hareketlilik yarattı. Tedarikçiler teslimatlarını Aralık 2022’den bu yana en yüksek oranda hızlandırarak teslimat sürelerini son altı ayın en kısa seviyesine çekti.

Mart ayında girdi maliyetleri, Türk lirasındaki zayıflığın etkisiyle keskin artışını sürdürdü. Ancak enflasyon hızı yavaşlayarak son üç ayın en düşük seviyesine geriledi. Nihai ürün fiyatlarındaki artış da yıl başından bu yana en düşük oranda kaydedildi.

S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, verileri değerlendirirken şu ifadeleri kullandı:

“Hem yurt içi hem de yurt dışındaki zorlu piyasa koşulları, Türk firmalarının yeni sipariş almakta zorlanmasına yol açarak üretim ve yeni siparişlerdeki yavaşlamanın sürmesine neden oldu. Azalan talep baskısı, tedarikçilerin teslimatlarını Aralık 2022’den bu yana en yüksek oranda hızlandırabilmesini sağladı. Liradaki zayıflamanın devam eden etkileri nedeniyle enflasyonist baskılar güçlü seyrini korudu.”

Sektörel görünüm: Gıda üretimi büyümeye devam etti

İSO Türkiye Sektörel PMI Mart 2025 raporuna göre, ankette takip edilen 10 sektörün dördü mart ayında üretimini artırdı. Şubat ayında üretimini artıran sektör sayısı sadece ikiydi. Gıda ürünleri sektörü, güçlü üretim artışını sürdürerek en hızlı büyüyen sektör olmaya devam etti.

Ağaç ve kağıt ürünleri, metalik olmayan mineral ürünler ile kara ve deniz taşıtları sektörlerinde üretim yeniden artışa geçti. Buna karşılık kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektörü en sert üretim kaybının yaşandığı alan oldu. Bu sektördeki bozulma, Nisan 2020’den bu yana en belirgin seviyeye ulaştı.

Yeni siparişlerde artış yalnızca gıda ürünleri ile ağaç ve kağıt ürünleri sektörlerinde görüldü. Ana metaller sektöründe ise yeni siparişler pandemi dönemi hariç tutulduğunda Ekim 2018’den bu yana en sert düşüşünü yaşadı. Yeni ihracat siparişleri 10 sektörün sekizinde geriledi.

Üretimdeki tabloya paralel olarak, istihdamını artıran sektör sayısı mart ayında dörde yükseldi. Kara ve deniz taşıtları sektörü, Kasım 2023’ten bu yana en hızlı istihdam artışını kaydetti. En keskin istihdam düşüşü ise ana metal sanayisinde gerçekleşti.

Tedarik zinciri iyileşiyor, maliyetler yükseliyor

Mart ayında sektörlerin büyük çoğunluğu satın alma faaliyetlerini azaltmayı sürdürdü. Düşük girdi talebi, tedarikçilerin teslimat sürelerini kısaltmasına olanak tanıdı. Teslimat süreleri elektrikli ve elektronik ürünler ile giyim ve deri ürünleri dışındaki sekiz sektörde azaldı. En güçlü iyileşme, ana metal sektöründe görüldü.

Girdi maliyetleri şubat ayına göre daha yavaş artsa da keskin yükselişini sürdürdü. Girdi fiyatlarının en hızlı arttığı sektör ağaç ve kağıt ürünleri olurken, en ılımlı artış giyim ve deri ürünlerinde kaydedildi. Nihai ürün fiyatları ise tekstil sektöründe son üç ayda ilk kez düşüş gösterdi. Diğer tüm sektörlerde ise artış eğilimi sürdü.

İSO Türkiye İmalat PMI ve Sektörel PMI Mart 2025 dönemi raporlarının tamamına ilgili kaynaklardan ulaşılabiliyor.