İlk kez obez çocukların sayısı zayıf çocukların sayısını geçti

Birleşmiş Milletler kurumu UNICEF'in çocuk beslenmesi üzerine yayınladığı yeni rapora göre ilk kez obezite sorunu olan çocukların sayısı, dünya genelinde zayıf çocukların sayısını aştı. Dünya Obezite Federasyonu'nun genel müdürü Johanna Ralston, bunun dramatik ama şaşırtıcı olmayan bir dönüm noktası olduğunu söyledi. 2000 yılından bu yana, zayıf çocukların oranı yüzde 13'ten yüzde 9,2'ye düşerken, küresel çocuk obezite oranları yükseldi. Şu anda her 10 çocuktan biri obez, her 5 çocuktan biri ise aşırı kilolu.

“Hükümetler hazırlıksız”

Ralston, yeni raporun yaklaşan BM Genel Kurulu'nda harekete geçilmesini sağlayacağını umarken, dünya çapındaki çok uluslu kuruluşlar ve hükümetlerin çocukluk çağı obezite kriziyle mücadele konusunda “olağanüstü derecede hazırlıksız” olduklarını söyledi.

Sorunun bir kısmı, yoksul ülkelerin sadece açlıkla mücadele ederken, zengin ülkelerin ise sadece obeziteyle karşı karşıya olduğu yönündeki uzun süredir var olan ve yanlış olan varsayım. Ancak 2000 yılından bu yana, düşük ve orta gelirli ülkelerde fazla kilolu çocukların sayısı iki katından fazla artarken, yüksek gelirli ülkelerde bu artış yüzde 20 olarak gerçekleşti. Rapora göre 2022 yılında fazla kilolu çocukların yüzde 81'i düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşıyor.

200’den fazla rahatsızlıkla bağlantılı

Obezitenin riskleri zamanla artma eğiliminde çünkü bu hastalık Tip 2 diyabet, kalp hastalığı ve çeşitli kanser türleri gibi 200'den fazla başka rahatsızlıkla bağlantılı. Bronx'taki Montefiore Einstein Tıp Merkezi'nde obezite uzmanı olan Dr. Sriram Machineni, çocukluk çağı obezitesinin on yıllarca sürecek sağlık sorunlarına ve hatta erken ölüme yol açabileceğini söyledi.

Hareketsiz yaşam tarzı, kronik stres ve genetik risk, çocukluk çağı obezite oranlarının artmasına katkıda bulunuyor. Ancak rapor özellikle, sürekli reklamlarla desteklenen ucuz, aşırı işlenmiş gıdaların çocukların hayatlarını istila etmesiyle birlikte gıda ortamlarında yaşanan küresel değişimi vuruluyor. Dr. Machineni, bu gıdaların genellikle kalori açısından yoğun olduğunu, doğada nadiren bulunan şeker, tuz ve yağ kombinasyonları içerdiğini, bu da onları neredeyse bağımlılık yapıcı ve aşırı tüketilmeye elverişli hale getirdiğini belirtti.

Raporda yer alan 2024 tarihli bir ankete göre 171 ülkede her dört genç ve genç yetişkinden üçü, önceki hafta şekerli içecekler, atıştırmalıklar veya fast food reklamları gördü. Düşük gelirli ülkelerdeki katılımcıların yüzde 65'i ve çatışmaların yaşandığı ülkelerdeki katılımcıların yüzde 68'i okullarında, sosyal medya akışlarında, spor etkinliklerinde ve çizgi filmlerde bu reklamlara maruz kaldı.

UNICEF raporunda küresel gıda ve içecek endüstrisinin gücünü ve etkisini kullanarak hükümetleri alt ettiğini, uzun gecikmelerle düzenlemeleri engellediğini, suçu çocuklara yüklediğini ve sindirme ve önyargılı araştırmalarla eleştirenleri susturduğu belirtiliyor.

Bu dinamikler bir araya gelerek, basit çözümlerle aşılamayacak bir kriz yarattı. Klinik deneyler ve halk sağlığı çabaları genellikle çocukluk çağı obezitesini önlemede yetersiz kalıyor ve bir kez ortaya çıkan obeziteyi tersine çevirmek daha zor. Ralston, “Düşük ve orta gelirli ülkelerde, sınırlı eğitim ve tedavi seçenekleri nedeniyle obezite nadiren ölçülüp birinci basamak sağlık hizmetlerinde ele alındığından, bu sorun daha da büyük bir zorluk teşkil ediyor” dedi. 

Rapora göre yüksek gelirli ülkelerde, yoksul hanelerden gelen çocuklar, gıda çöllerinde (sağlıklı gıdaların bulunmadığı bölgeler) veya gıda bataklıklarında (sağlıksız gıdaların bol olduğu bölgeler) yaşama olasılıkları daha yüksek. Düşük gelirli ülkelerde ise obezite, daha zengin hanelerde daha yaygın olma eğiliminde. Ralston, açlık dünya çapında bir sorun olmaya devam ederken, birçok topluluk hem açlık hem de obezite ile mücadele ettiğini ve bunun bazen çift beslenme bozukluğu olarak adlandırıldığını söyledi. Çocuklar ucuz kalorilere erişebiliyor olabilir ancak besleyici gıdalara erişemiyor olabilir.