Çin Boeing'in uçağını geri gönderdi

ABD ile Çin arasında tırmanan gümrük tarifesi savaşı, sivil havacılık sektörüne de sıçradı. Pekin yönetimi geçen hafta Boeing'den uçak alımını durdurduğunu açıklamıştı. Çinli Xiamen Havayolları için üretilen yeni bir Boeing 737 MAX tipi yolcu uçağı, teslim edilmeden önce ABD’ye geri gönderildi. Uçağın dönüşü, Donald Trump’ın Çin ürünlerine uyguladığı yeni tarifelerin ardından Pekin’in misilleme olarak Amerikan mallarına yüzde 125 gümrük vergisi getirmesiyle gerçekleşti.

Yaklaşık 55 milyon dolar piyasa değerine sahip olan 737 MAX tipi uçak, bu vergiyle birlikte Çinli havayolları için yüzde 125 oranında daha pahalı hale geliyor. Bu nedenle Boeing’in en çok satan modeli olan 737 MAX, Seattle’daki üretim merkezine geri döndü. Uçak hâlâ Xiamen Airlines renklerini taşıyordu.

130 uçaklık sipariş etkilenebilir

Havacılık danışmanlığı şirketi IBA’ya göre Çinli taşıyıcıların teslim alacağı uçaklar üzerindeki yeni tarife yükü, ekonomik olarak sürdürülemez hale geldi. Çin hükümetinin, Boeing uçaklarını kiralayan ve bu vergiler nedeniyle maliyet baskısı altına giren havayolu şirketlerine destek mekanizmaları üzerinde çalıştığı bildiriliyor.

Airways Mag’in haberine göre Boeing’in sipariş defterinde, Mart 2024 sonu itibarıyla Çinli havayolu ve kiralama şirketlerine teslim edilmesi planlanan toplam 130 uçak bulunuyor. Geçtiğimiz hafta Çin hükümetinin, Çinli taşıyıcılardan Boeing gibi Amerikan şirketlerinden parça ve ekipman alımlarını durdurmalarını istediği iddia edilmişti.

Çin, önümüzdeki 20 yıl içinde beklenen küresel uçak talebinin yaklaşık yüzde 20’sini oluşturuyor. Bu da Pekin’in Amerikan havacılık endüstrisi üzerinde büyük bir pazarlık gücüne sahip olduğunu gösteriyor.

Boeing CEO’sundan uyarı

Trump’ın 2025 Nisan’ında açıkladığı “kurtuluş günü” tarifelerinden saatler önce, Boeing CEO’su Kelly Ortberg ABD Senatosu’nda konuştu. Ortberg, Boeing’in sattığı uçakların yaklaşık yüzde 80’inin yurtdışına gittiğini, bu nedenle belirli pazarlara erişimin kapanmasının şirkete zarar vereceğini belirtti. Ortberg’e göre o dönem Boeing’in yaklaşık 500 milyar dolarlık bekleyen siparişi bulunuyordu.

Uçak teslimatlarında belirsizlik

Analistler, tarifelerdeki ani değişikliklerin teslimat planlarını sekteye uğrattığını belirtiyor. Bazı havayolu yöneticileri, teslimatları ertelemenin vergi ödemekten daha mantıklı olduğunu düşünüyor. Ryanair CEO’su Michael O’Leary, Financial Times’a yaptığı açıklamada şirketin Ağustos’tan itibaren teslim almayı planladığı 25 adet Boeing uçağını erteleyebileceğini, sağduyunun galip gelmesini umduklarını söyledi.

Xiamen için üretilen uçak geri döndü

Xiamen Airlines için üretilen 737 MAX, Pazar günü Seattle’daki Boeing Field’a yerel saatle 18.11’de indi. Uçak, yaklaşık 8.000 kilometrelik dönüş yolculuğunda Guam ve Hawaii’de yakıt ikmali yaptı. Bu uçak, Boeing’in Çin’in Zhoushan kentindeki son montaj merkezinde teslimat öncesi son işlemleri bekleyen birçok 737 MAX modelinden biriydi.

737 MAX, Boeing’in en çok satan modeli olmasına rağmen, jeopolitik gerilimler nedeniyle Çin pazarıyla arasındaki ticari ilişki risk altında.