Beyaz Saray'ın ilk açıklandığı günden bu yana tarife kararlarında yaptığı 8 değişiklik

ABD Başkanı Donald Trump'ın yabancı ithalatlara kapsamlı gümrük vergileri getirip daha sonra bunların bir kısmını geri çekmesinin ardından piyasalar sarsılırken, Beyaz Saray'ın Trump’ın Kurtuluş Günü olarak andığı günle ilgili yorumları zaman içinde tersine döndü. Bu durum tarifelerin gerçekte ne kadarının planlanacağı ya da düşen piyasalara bir yanıt olup olmadığı konusunda soru işaretleri yarattı.

Bilinmesi gerekenler

7 Şubat

• Trump Çin, Kanada ve Meksika'dan gelen mallara ayrı ayrı gümrük vergileri uygulayacağını duyurduktan sonra, yabancı ithalatlara kapsamlı gümrük vergileri getirme konusunda kamuoyuna ilk açıklamalarını yaptı ve gazetecilere, ülkelerin Amerikan mallarına uyguladığı vergilerle eşleşen karşılıklı gümrük vergileri istediğini söyleyerek, “eşit muamele gördüğümüzden emin olmak istiyoruz” dedi.

13 Şubat

• Trump, bir ülkenin Amerikan mallarına uyguladığı tarifelerin yanı sıra katma değer vergileri gibi ilgili maliyetleri ve ABD'nin mallarını ithal etmesini zorlaştıran düzenlemeler gibi tarife dışı ticaret engellerini de dikkate alarak yönetimini diğer ülkelerle “karşılıklı olmayan ticaret düzenlemelerini” düzeltmeye yönlendiren bir memorandum imzaladı.

31 Mart

• Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt gazetecilere yaptığı açıklamada Trump'ın yabancı mallara uygulayacağı gümrük vergilerinde “şu anda herhangi bir muafiyet olmayacak” dedi.

2 Nisan

• Beyaz Saray'da düzenlenen ‘Kurtuluş Günü’ etkinliğinde gümrük vergisi politikasını açıklayan Trump, planın detaylarını duyururken neredeyse tüm ülkelerin yüzde 10 ila yüzde 50 arasında değişen gümrük vergileriyle karşı karşıya olduğunu gösterdi. Ancak Trump yönetiminin, yönetimin iddia ettiği daha sofistike formül yerine, sadece bir ülkenin ABD ile olan ticaret fazlasını ihracat değerine bölerek hesaplama yaptığı görüldü (1. değişiklik).

• Leavitt'in 31 Mart'ta yaptığı yorumların aksine, gümrük tarifelerini yürürlüğe koyan kararname “Bakır, eczacılık ürünleri, yarı iletkenler, kereste ürünleri, bazı kritik mineraller ile enerji ve enerji ürünlerini” muaf tuttu (2. değişiklik)

• Trump ayrıca daha önce ABD'nin diğer ülkelerin Amerikan mallarına uyguladığı gümrük vergilerine eşdeğer gümrük vergileri uygulayacağı yönündeki taahhüdünden de geri adım atarak, konuşmasında yönetimin bunun yerine “diğer ülkelerin bize uyguladığının yaklaşık yarısını onlara uygulayacağını, dolayısıyla gümrük vergilerinin tam bir karşılık olmayacağını” söyledi (3. değişiklik).

3 Nisan 

16.00 

• Trump'ın ticaret danışmanı Peter Navarro CNBC'ye verdiği demeçte Trump'ın gümrük vergilerini diğer ülkelerle müzakere etme niyetinde olduğunu reddederek, “Bu bir müzakere değil. Bu öyle bir şey değil. Bu ulusal bir acil durum” demesinin ardından Lutnick de aynı günün erken saatlerinde CNN'e Trump'ın gümrük vergilerinden ‘geri adım atmayacağını’ söyledi.

17.00

• Trump, Navarro'nun yorumlarından bir saat sonra Air Force One uçağında gazetecilere yaptığı açıklamada gümrük vergileri konusunda müzakereye açık olduğunu ifade etti ve ABD'nin gümrük vergileri nedeniyle “müzakere etmek için büyük bir güce” sahip olduğunu belirtti (4. değişiklik).

4 Nisan

08:44

• Trump, Truth Social'da “BİRLEŞİK DEVLETLER'E GELEN VE BÜYÜK MİKTARLARDA PARA YATIRAN ÇOK SAYIDA YATIRIMCI İÇİN POLİTİKALARIM ASLA DEĞİŞMEYECEK” diye yazarak gümrük vergisi politikasından geri adım atmayacağında ısrar etti.

6 Nisan 09.00-11.30

• Hazine Bakanı Scott Bessent'in Meet the Press programına verdiği demeçte tarifelerin “günler ya da haftalar içinde müzakere edilebilecek türden bir şey olmadığını” söylemesi ve Lutnick'in CBS News'e tarifelerin yürürlüğe girmesinin “ertelenmesinin söz konusu olmadığını” söylemesi, pazar günü Trump'ın birden fazla danışmanının Trump'ın öngörülebilir bir gelecekte gümrük vergilerinden geri adım atmayacağını gösterdiğini ortaya koydu.

• Trump'ın yardımcıları da Başkan'ın müzakerelere açık olduğunu söylerken, Beyaz Saray ekonomi danışmanı Kevin Hassett ABC News'a “50'den fazla ülkenin” görüşmelere başlamak için kendilerine ulaştığını söyledi, Bessent ise müzakerelerin “Başkan Trump için bir karar olacağını söyledi (5. değişiklik).

• Apple'ın hisse senedi fiyatının düşmesine neden olan gümrük vergilerine rağmen, akıllı telefon ithalatına uygulanan gümrük vergilerini ikiye katlandı ve Lutnick CBS'e şunları söyledi: iPhone'ları yapmak için küçük küçük vidaları takan milyonlarca ve milyonlarca insandan oluşan ordu gibi şeyler Amerika'ya gelecek. 

7 Nisan 

11.14

• Trump, Pekin'in gümrük vergilerine misilleme yapmasına karşılık olarak Çin'e yüzde 50 ek gümrük vergisi tehdidinde bulundu ve ülke hükümetiyle tüm görüşmelerin sonlandırılacağını söyledi ancak yönetiminin kendisiyle temasa geçen diğer ülkelerle derhal gümrük vergisi müzakerelerine başlayacağını ifade etti. Bessent de kısa bir süre sonra Başkan'ın kendisini Japonya ile müzakerelere başlaması için yönlendirdiğini doğruladı.

15.00

• Oval Ofis'te gazetecilere konuşan Trump, gümrük tarifelerine ara vermeyi düşünmediğini söyledi ve gümrük tarifelerinin kalıcı olup olmadığı ya da müzakere edilip edilemeyeceği sorulduğunda “Her ikisi de doğru olabilir” dedi ve ekledi: Kalıcı gümrük tarifeleri olabilir, müzakereler de olabilir.

• Başkan ayrıca, borsayı sarsmasına rağmen gümrük vergisi gündemiyle ilerleyeceğinde ısrar ederek, “Başka hiçbir başkan benim yaptığımı yapmak istemezdi. Ancak sonunda güzel bir resim gördüğüm için bunu yapmaktan çekinmiyorum” diye konuştu.

8 Nisan

• Trump'ın ticaret temsilcisi Jamieson Greer, Senato Finans Komitesi'ne verdiği ifadede Beyaz Saray'ın planlandığı gibi 9 Nisan'da “Başkan'ın planının yürürlüğe girmesini sağlayacağını” belirterek herhangi bir gecikme olmayacağını ancak hükümetin “bunu acil müzakerelerle birleştirdiğini” dile getirdi.

13.00 

• Leavitt basın brifingi sırasında gazetecilere yaptığı açıklamada Trump'ın ticaret ekibine “bu yönetimi anlaşma yapmak için arayan her bir ülkeyle kişiye özel ticaret anlaşmaları yapma” talimatı verdiğini söyledi ve Trump'ın teknoloji ürünlerinin üretimini ABD'ye getirmeyi amaçladığını vurgulayarak Başkan'ın iPhone'ların ve diğer ürünlerin ABD'de üretilebileceğini “kesinlikle” düşündüğünü ve Trump'ın “bunu yapmak için emeğimiz, işgücümüz ve kaynaklarımız olduğuna inandığını” belirtti.

9 Nisan

09.33

• Trump, gümrük vergilerinin yürürlüğe girmesinin ardından borsanın düşmesi üzerine Amerikalılara “SOĞUKKANLI OLUN” dedi ve Truth Social'da “Her şey yoluna girecek” diye yazarak Amerikalıları hisse senedi almaya ve şirketleri faaliyetlerini ABD'ye taşımaya çağırdı.

13:18

• Trump Truth Social'da yaptığı açıklamada, çoğu ülkeye uyguladığı gümrük vergilerinin en kötüsünü 90 günlüğüne askıya aldığını, ancak yüzde 10'luk temel gümrük vergisi oranını sürdüreceğini ve çoğu Çin malına uyguladığı gümrük vergisini yüzde 125 oranında arttıracağını duyurdu (5. değişiklik).

• Trump yetkilileri, açıklamanın hemen ardından duraklamanın Başkan'ın müzakere stratejisinin bir parçası olduğunu öne sürmüş, Bessent gazetecilere “Başından beri stratejisi buydu” ve Trump “Çin'i kötü bir pozisyona sürükledi” derken, Leavitt gazetecilere “Medyadaki birçoğunuz anlaşmanın sanatını açıkça kaçırdınız” dedi.

• Başkan hemen ardından bu yorumlarla çelişerek çarşamba günü gazetecilere tarifeleri durdurmaya karar verdiğini çünkü “İnsanların çizgiyi biraz aştığını” söyledi (6. değişiklik).

15.00 

• Trump ayrıca Oval Ofis'te gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD'nin “dünyanın en büyük tesislerinden biri olacak” bir çip fabrikası kuracağını ve bunu onaylamak için gereken her şeyin “birkaç ay içinde yapılacağını” söyleyerek, yarı iletken çiplerin yanı sıra ilaçlara da ek gümrük vergileri getirmeyi planladığını belirtti.

10 Nisan

11.00

• Trump, 90 günlük duraklamanın ardından piyasaların yeniden düşüşe geçmesi üzerine gümrük vergisi politikasının arkasında durdu ve kabine toplantısında şunları söyledi: Çok iyi durumda olduğumuzu düşünüyoruz. Çok iyi gittiğimizi düşünüyoruz. Yine bir geçiş maliyeti ve geçiş sorunları olacak ama sonuçta güzel bir şey olacak.

17.00 

• Trump Air Force One'da gazetecilere verdiği demeçte, yüzde 10'luk temel gümrük vergisi oranının muhtemelen “taban” olduğunu düşündüğünü, ancak “birkaç istisna olabileceğini” söyledi ve Çin'den ithal edilen ürünlere en az yüzde 145 gümrük vergisi uygulanması konusunda “şu anda çok rahat” olduğunu, ancak yine de müzakerelere yer bıraktığını belirtti.

22:36

• ABD Gümrük ve Sınır Koruması kurumu akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve diğer elektronik cihazların artık gümrük vergilerinden muaf olduğunu belirten “Karşılıklı Tarife İstisnası” kılavuzunu yayınlayarak, Trump ve yetkililerinin bu tür üretimi ABD'ye taşımak istediklerini öne süren önceki açıklamalarına karşı çıktı (7. değişiklik).

12 Nisan

• Beyaz Saray, teknoloji ürünlerine getirilen muafiyete cevaben, yönetimin bu ürünlerin üretimini hala ABD'ye taşımak istediğini söyledi ve Leavitt yaptığı açıklamada şunları söyledi: Başkan Trump, Amerika'nın yarı iletkenler, çipler, akıllı telefonlar ve dizüstü bilgisayarlar gibi kritik teknolojileri üretmek için Çin'e güvenemeyeceğini açıkça belirtti. Bu şirketler üretimlerini mümkün olan en kısa sürede ABD'de yapmak için acele ediyorlar.

• Trump cumartesi günü Air Force One'da gazetecilere yaptığı açıklamada, pazartesi günü yarı iletken tarifelerine yaklaşımıyla ilgili daha fazla bilgi yayınlamayı planladığını söyledi.

13 Nisan

09.00

• Lutnick ABC'nin This Week programına verdiği demeçte yarı iletkenler ve diğer mallara getirilen muafiyetin geçici olduğunu belirterek Trump'ın halen teknoloji ürünleri ve ilaçlara yönelik gümrük vergileri hazırladığını ve bunların muhtemelen bir ya da iki ay içinde uygulamaya konulacağını iddia etti.

15:36

Trump Truth Social'da gümrük duyurusunun aksine cuma günü açıklanan bir tarife istisnası olmadığını ve akıllı telefonlar ve diğer mallara yönelik tarifelerin sadece farklı bir tarife grubuna taşındığını iddia etti ve yönetiminin “yaklaşan Ulusal Güvenlik Tarife Soruşturmalarında “yarı iletkenlere ve bütün elektronik tedarik zincirine bir göz atacağını” ekledi (8. değişiklik).