Benzeri görülmemiş bir durum: Trump, Şi Cinping’i yemin törenine davet etti

ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump'ın Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'i gelecek ay yapılacak yemin törenine davet ettiğini, Trump'ın yeni basın sekreteri perşembe günü doğruladı. Bu davet sadece Trump'ın Çin'e yönelik hırçın tutumu nedeniyle değil, aynı zamanda yabancı liderlerin daha önce hiçbir ABD yemin törenine katılmamış olması nedeniyle de alışılmadık bir durum.

Bilinmesi gerekenler

• Trump'ın sözcüsü Karoline Leavitt, CBS News tarafından çarşamba gecesi ilk kez haberleştirilen seçilmiş başkanın davetini perşembe günü Fox and Friends programında doğruladı ve Fox sunucularına bunun “Başkan Trump'ın sadece müttefikimiz değil aynı zamanda düşmanımız ve rakibimiz olan ülkelerin liderleriyle açık bir diyalog kurmasının bir örneği” olduğunu söyledi.

• Trump seçilmesinin ardından Çin'e karşı sert eleştirilerde bulundu. Kasım ayında bu ülkeden yapılan ithalata ek gümrük vergileri getireceğini açıkladı. Ancak Şi ile olumlu bir ilişkisi olduğunu savundu ve pazar günü Meet the Press programında geçen hafta içinde Çin lideriyle görüştüğünü aktardı.

• Şi'nin 20 Ocak'taki etkinliğe katılıp katılmayacağı henüz belli değil ancak onun ya da başka bir dünya liderinin etkinliğe katılması tarihte bir ilk olacak.

• Yabancı bir liderin ilk ziyaretinin gerçekleştiği 1874 yılına kadar uzanan Dışişleri Bakanlığı kayıtları, ABD'deki bir başkanlık yemin törenine hiçbir yabancı ülke liderinin katılmadığını gösteriyor ancak CBS daha düşük rütbeli yabancı diplomatların veya büyükelçilerin gelmesinin yaygın olduğunu belirtiyor.

• Associated Press'e konuşan yetkililer, 2009 yılında Barack Obama'nın geçiş ekibinin tarihi emsalleri gerekçe göstererek herhangi bir devlet başkanını yemin törenine davet etmeyi reddettiğini hatırlatarak, büyük kalabalıklar ve güvenlik endişeleri nedeniyle yabancı liderlerin genellikle yemin törenlerine davet edilmediğini söyledi.

• South China Morning Post'un belirttiğine göre başka ülkelerde benzer etkinliklere katılmamış olan Şi için de bu alışılmadık bir durum olacaktır.

Arka plan

Başkan olarak ilk döneminde Çin ile çekişmeli bir ilişki yaşayan Trump, bu ülkeden yapılan ithalata gümrük vergisi koyarak bir ticaret savaşına yol açtı ve salgının ilk günlerinde, bunun Asyalı Amerikalı karşıtı şiddeti artıracağı yönündeki uyarılara rağmen Covid-19'u bir “Çin virüsü” olarak nitelendirmişti. İkinci dönemine girerken Çin'e karşı tutumunu yumuşatması beklenmeyen Trump, bu ülkeden yapılan ithalata yüzde 60 gümrük vergisi getirme sözü verdi ve Çin konusunda sert tutumuyla tanınan Senatör Marco Rubio'yu dışişleri bakanı olarak aday gösterdi. Trump ve Şi, Trump'ın ilk döneminde birçok kez bir araya geldi ve seçilmiş başkan Çin'i eleştirirken bile Çin liderini övdü. Şubat ayında Fox'a verdiği demeçte Şi'yi “çok sevdiğini” ve “çok iyi bir arkadaşı” olduğunu söyledi.