Batı’nın yörüngesinden uzaklaşan Ruslar, yeni rol model olarak Çin’i benimsiyor

Moskova’daki Çin temalı geniş bir parkın girişinde, pagoda tarzı bir çatının altında duran Alyona Iyevskaya, ders çalışıyordu. Süslemeli pavyonlar, kemerli köprüler, bir gölet ve Konfüçyüs heykelinin fonunda, bir arkadaşı onu telefon kamerasıyla Mandarin dilinde parkı överken kayda aldı. 19 yaşındaki Iyevskaya, Çin’in yükselişte olduğuna inandığı için Moskova Kent Üniversitesi’nde birinci sınıf öğrencisi olarak bu dili öğrenmeyi seçtiğini söyledi. Moskova’daki birçok üniversite artık benzer kurslar sunuyor. Iyevskaya, “Birçok genç Çin’e okumaya gitmek istiyor. Çin’de çok fazla fırsat var. Çok havalı ve çok hızlı gelişiyor" dedi. 

Yeni trend haline geldi

Kısa süre öncesine kadar her şeyiyle Batı’ya hayran olan bir ülkede, şaşırtıcı bir şey yaşandı: Çin artık Ruslar için arzu edilen ve trend olan bir yer haline geldi. Çin yapımı arabalar Moskova sokaklarında sıradan bir manzara oldu. Rusya elitleri, çocuklarının erken yaşta Mandarin öğrenmesi için Çinli dadılar tutuyor. Başkentteki müzeler ve sahne sanatları merkezleri Çin’e ait sergiler ve gösteriler düzenlemek için yarışıyor.

Rusya Bilimler Akademisi’ne bağlı Çin ve Çağdaş Asya Enstitüsü başkanı Kirill V. Babaev bir e-postasında, “Son üç yıl, Ruslara Doğu’yu tamamen yeni bir bakış açısıyla görme fırsatı sundu. Avrupa’ya egzotik bir alternatif olarak değil, iş, turizm ve eğitim için ana akım bir yön olarak. Rus halkı bu trendi sanki başka bir gezegeni yeni keşfetmiş gibi büyük bir ilgiyle takip ediyor" diye konuştu. 

Kremlin'in en iyi dostu

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana Çin, kamuoyunda Kremlin’in en iyi dostu haline geldi; her ne kadar bazı Rus yetkililer Pekin’in niyetlerinden hala derin bir şüphe duysa da. Çin diplomatik destek sağladı ve Rusya’dan petrol ile doğalgaz satın aldı. Çin lideri Şi Cinping, Kremlin’de Başkan Vladimir Putin ile kameralar önünde sıcak bir şekilde buluştu. Çin aynı zamanda Rusların yaptırımlar nedeniyle artık satın alamadığı Batı menşeli tüketim mallarının yerini doldurmaya yardım etti.

Tüm bunlar, Rusya genelinde Çin malı ürünlere ve Çin kültürüne yönelik artan bir çılgınlığı besledi. Moskova’da Çin dili eğitimi veren az sayıdaki devlet okulu fazla talep görüyor ve Mandarin sadece dil üniversitelerinde değil, teknik okullarda da temel ders haline geldi. Popüler bir iş ilanı sitesine göre son yıllarda Çince bilen personel arayan iş ilanları büyük artış gösterdi.

Çinli tiyatro yönetmenleri, daha önce Batılı sanatçıları ağırlayan Rus tiyatrolarında çağdaş Çin romanlarına dayanan oyunlar sahneliyor. Nisan ayında Moskova’daki büyük bir müze, Pekin’deki Çin Ulusal Müzesi’nden gelen porselen, seramik ve diğer eserlerin yer aldığı bir sergiye ev sahipliği yaptı. Kitabevlerinde Çin kültürüne dair kitaplar dikkat çeken şekilde öne çıkarılıyor.

Ocak ayı sonunda Moskova Belediyesi, Çin Yeni Yılı'nı kutlamak için şehir merkezini süsledi; yaya yolları kırmızı fenerlerle donatıldı, Kızıl Meydan’ın yanına dev bir pandanın Noel ağacına sarıldığı bir dekor yerleştirildi. Moskova metrosu, Çin temalı kırmızı bir tren hizmete koydu ve haritasını Çince’ye çevirdi. Şehirdeki reklam panoları ve devlet televizyonu, Şi Cinping’in favori özdeyişlerini yayımladı ve Rusya’nın birçok şehrinde Çin restoranları açılmaya başladı.

Rusya'da bir dadılık şirketinin kurucusu Valentin Gogol, Çince konuşan personel talebinin sürekli arttığını söyledi. Maaşlar artık aylık 5.000 dolara kadar çıkıyor. Bu rakam Rusya standartlarına göre oldukça yüksek ancak belirttiğine göre personel bulma süreci oldukça zorlayıcı. Gogol’a göre halan İngilizce konuşan dadılar en popüler olanlar fakat artık Fransızca konuşanları ikinci sıradan Çince konuşanlar geçmiş durumda. Şirketinin adı English Nanny olan Gogol,  “İnsanlar artık bunu İngilizceye tamamlayıcı bir ikinci dil olarak görüyor" dedi. 

900 binden fazla Çin otomobili Rusya pazarına girdi

Rusya’nın Çin’e yönelişinin en görünür işaretlerinden biri otomobil pazarı. Danışmanlık şirketi Autostat’a göre yalnızca geçen yıl Çin’de üretilen 900 binden fazla otomobil Rusya pazarına girdi. Bu sayı, 2021 yılında yaklaşık 115.000 idi. YouTube’da bir otomobil blogu olan ve aynı zamanda radyo sunuculuğu yapan Sergei Stillavin, eskiden Avrupa’da seyahat edip Avrupa arabalarını tanıtırken, şimdi blogundaki neredeyse tüm araçlar Çin menşeli. Stillavin, Rusya’daki yerleşik tercihler hakkında konuşurken “BMW hala daha prestijli. Ama Porsche’den Li Xiang’a geçen insanlar tanıyorum” diyerek artık Moskova sokaklarında sıkça görülen Çinli bir otomobil markasına işaret etti.

Batılı markalara özlem

Çin ürünlerine duyulan coşku artmış olsa da, Batılı ürünlere duyulan özlem hala sürüyor. Moskova’daki Çinli araçlarda çalışan bazı taksi şoförleri, fiyatlar eşit olsa yine Alman arabası almayı tercih edeceklerini söylüyor. Sosyal medyada Çin arabalarıyla alay eden videolar da dolaşıyor. Birinde, bir Rus adam kız arkadaşına hediye olarak Çin arabası veriyor. Kız aracı görünce yüzü düşüyor:

Batı markaları hala Rus başkentinde yaygın. Moskova’daki yeni bir lüks konut kompleksi, Shanghai ya da Pekin gibi isimler yerine “Knightsbridge Private Park” ve “Belgravia” gibi Londra temalı isimler taşıyor. Moskova yakınlarındaki Çinli iş kümelenmesi bile “GreenWood” adını taşıyor.

Red Silk (Kırmızı İpek) adlı Rus-Çin ortak yapımı bir filmde, 1927 yılında Sibirya treni üzerinde Çinli ve Rus ajanlar, Japon düşmanlara, Çinli milliyetçilere ve onların İngiliz destekçilerine karşı savaşıyor. Devlet destekli reklam kampanyalarına rağmen gişede başarısız oldu. Kızıl Meydan’daki GUM mağazasında Batılı lüks butiklerin yerini yalnızca bir Çinli moda markası aldı: Ellassay.

Yaş gruplarına göre değişiyor

Çin tutkunu, beş çocuk babası Rus dergi editörü Aleksandr Grek, Çin’in gençler tarafından nasıl algılandığına dair nesiller arası farklılıklar olduğunu söyledi. Grek, 14 yaşından büyük çocuklarının hala daha çok Batı’ya yöneldiğini, ama küçük çocuklarının Batı kültürü hakkında çok az şey bildiğini ve Asya’ya hayran olduklarını belirtti. “Amerika’da üretilmiş hiçbir şeyi görmüyorlar” diye ekleyen Grek, bir Moskova kafesinde yeşil çay içerken küçük çocukları göstererek etraflarındkai her şeyin Çin malı olduğunu söyledi. 

Grek’in tüm çocukları Çince öğrendi. 14 yaşındaki kızı dili akıcı konuşuyor ve gelecek yazı Çin’de bir ailenin yanında geçirerek dilini geliştirecek. Diğer bazı Ruslar ise daha temkinli; Çin’e artan ilginin geçici bir çıkar evliliği olduğunu düşünüyor. Çin dili ve kültürü uzmanı Yulia Kuznetsova, Mandarin öğrenmenin eskiden egzotik kabul edildiğini ve Sinologların marjinal bir grup olduğunu hatırlıyor. Çin çılgınlığının Batı ile ilişkiler düzeldiğinde sona ereceğini düşündüğünü söyledi.