Avrupa Trump’ın gümrük tarifelerine karşı ilk hamlesini yapmaya hazır

ABD Başkanı Donald Trump'ın geçen hafta Avrupa Birliği'nden gelen mallara yüzde 20 gümrük vergisi uygulayacağını açıklaması 27 ülkeden oluşan blokta şok dalgaları yarattı ve bu karar yakın ortakları birbirinden ayıran ticaret savaşının şimdilik son hamlesi oldu. Bu hafta Avrupa ilk karşı hamlesini gerçekleştirecek.

AB yetkilileri son birkaç haftayı 15 Nisan'da uygulamaya koymayı planladıkları misilleme gümrük vergilerinin listesini hazırlamakla geçirdi. Çarşamba günü liste üzerinde bir oylama yapılması bekleniyor. Bu gümrük vergileri Washington'ın daha önce açıkladığı çelik ve alüminyum vergilerine yanıt olarak gelecek ve kapsamlı olması bekleniyor; ön liste viski ve motosikletten tekne ve soya fasulyesine kadar her şeyi kapsıyordu. Ancak bunlar aynı zamanda sadece bir başlangıç olacaktır.

Nihai hedef münazara

Avrupalı yetkililer, mart ayı sonunda açıklanan otomobil tarifelerine ve Trump'ın geçen hafta açıkladığı yüzde 20'lik genel gümrük vergilerine yanıt vermek üzere ek planlar üzerinde çalışıyor. AB liderleri iki nedenden ötürü aşamalı olarak karşılık veriyor. Birincisi, Beyaz Saray'dan gelen açıklamanın şokunu sindirmek için zamana ihtiyaçları vardı ve Avrupalı tüketiciler ve şirketler için etkiyi en aza indirirken ABD'ye maksimum karşılığı verecek bir yanıt tasarlamayı umuyorlardı.

Ayrıca tepkilerini aşamalı olarak göstererek Trump yönetimine müzakere masasına gelmesi için zaman kazandırmayı umuyorlar. Nihai hedef hala topyekün bir ticaret savaşından kaçınmak için bir anlaşma yapmak. Bloğun ticaretten sorumlu yetkilisi Maros Sefcovic, Amerikalı mevkidaşlarıyla gerçekleştirdiği ve “samimi” olarak nitelendirdiği iki saatlik görüşmenin ardından cuma gecesi sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “AB anlamlı müzakereler yürütmeye kararlı ama aynı zamanda çıkarlarımızı savunmaya da hazır” dedi.

Acı verici bir uygulama olacak

Ticaret çatışması kızıştıkça, riskler de artıyor. Avrupa Birliği Amerika'nın en önemli ticaret ortaklarından biri. Amerika Birleşik Devletleri ise Avrupa malları için açık ara en büyük ihracat pazarı. Bu yakın ilişki göz önüne alındığında, Amerikan gümrük vergilerine karşılık vermek muhtemelen acı verici bir uygulama olacak ve bu da Avrupalı şirketlere ve tüketicilere mal olacak ve gümrük vergisi uygulanan malların fiyatlarını artıracaktır.

Avrupalı yetkililer, tırmanan bir ticaret savaşının Atlantik'in her iki yakasında da acı verici olabileceğinin farkındalar. Bu nedenle listeleri düzenlediler: Yetkililer kıtanın dört bir yanından gelen geri bildirimleri dikkate almak istediler. Listenin başlangıçta viski tarifelerini içeren kısmı aslında 31 Mart'ta yürürlüğe girecekti, ancak Trump'ın ABD'ye gelen tüm Avrupa alkolüne yüzde 200 gümrük vergisi uygulayarak yanıt vermekle tehdit etmesinin ardından daha fazla iyileştirme için karar ertelendi. Böyle bir hamle Fransız ve İtalyan şarap üreticileri için yıkıcı olacaktır. Gecikme, aralarında Fransa'nın da bulunduğu yetkililerin viskiyi vurmanın ve Amerika'nın alkole misilleme yapmasına yol açmanın yanlış bir adım olacağını belirtmelerinin ardından geldi. Bu olay, gümrük tarifelerine yanıt verirken sağlam ve birleşik bir cephe oluşturmanın zorluğunun altını çizdi. Kıtadaki ülkelerin farklı ekonomik öncelikleri ve ABD'ye karşılık vermek için farklı iştahları var.

Kuzey Avrupa'daki bazı ülkeler Avrupa Birliği'nin güçlü bir karşılık vermesi gerektiğini savunurken İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, İtalya'nın ABD ile blok arasında bir seçim yapması gerektiği fikrini “çocukça” olarak nitelendirdi. Meloni ayrıca sert misillemelere karşı da uyarıda bulundu. AB yetkilileri başlangıçta bir ticaret çatışmasından tamamen kaçınmayı umuyorlardı. Ancak stratejileri başarısız oldu. Bunun yerine Washington, birçok analist ve yetkilinin beklediğinden çok daha agresif bir tutum sergiledi. Bu da Avrupalı yetkilileri bir plan bulma yarışına soktu. 

Teknoloji şirketleri hedef alınabilir

Özellikle Avrupalı liderler, Amerikan hizmet ihracatına ve özellikle de Google gibi AB'de büyük miktarda iş yapan büyük teknoloji şirketlerine karşılık vermeyi düşünüyor. Bazı Avrupalı diplomatlar, ticaret savaşının tırmanması halinde teknoloji şirketlerinin hedef alınmasının belirgin bir olasılık olduğunu söyledi ve bir Fransız yetkili geçen hafta kamuoyuna yaptığı açıklamalarda, hedef tahtasına ilk olarak çevrimiçi hizmetlerin konulabileceğini açıkça ifade etti.

Ancak asıl hedef bir anlaşma. Teknoloji girişimcisi ve Trump'ın yakın danışmanı Elon Musk cumartesi günü Floransa'da İtalya'nın aşırı sağcı Lig partisiyle bir video konferans görüşmesi sırasında yaptığı konuşmada Avrupa ve ABD'nin “sıfır tarife durumuna geçerek etkin bir serbest ticaret bölgesi oluşturmasını” umduğunu söyledi.

Avrupalı yetkililer otomobil ve diğer ürünlerde gümrük vergilerini düşürmeye istekli olduklarını gösterdiler, dolayısıyla ABD'nin konuşmaya istekli olması halinde en azından bazı sektörlerde vergilerin düşürülmesi bir olasılık. Ancak çözüm zaman alabilir. Pazar günü ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, televizyonda yayınlanan bir röportajında ticaret ortaklarıyla yaşanan sorunların “günler ya da haftalar içinde müzakere edilebilecek türden” olmadığını belirtti.