Avrupa’dan Ukrayna’ya askeri güvence planı: Trump destek verecek mi?

Avrupa liderleri, olası bir barış anlaşmasının parçası olarak Avrupa askerlerinin gönderilmesini içeren plana ABD Başkanı Donald Trump'ın verdiği desteği değerlendirecek. Avrupa ülkelerinin Ukrayna için bir güvenlik garantisi paketi bu hafta içinde şekillenecek. Pazartesi günü Beyaz Saray'da düzenlenen zirvede ABD'nin garantilere ilişkin daha kesin bir taahhütte bulunmasının ardından, Avrupalı liderler Trump'ın teklifinden yararlanarak, Vladimir Putin ve Volodimir Zelenskiy başkanları arasında gerçekleşmesi muhtemel bir toplantı öncesinde Kiev'i daha güçlü bir konuma getirmek istiyorlar.

10 ülke asker göndermeyi düşünüyor

Salı günü Avrupa’lı yetkililerin bir araya geldiği bir toplantı, İngiliz ve Fransız askerlerinin bir barış anlaşması kapsamında Ukrayna’ya gönderilmesini öngören bir plan üzerine yoğunlaştı. Bloomberg’e konuşan kaynaklara göre bu plan, askeri personelin sayısını ve konumunu da içeriyor. İsminin açıklanmasını istemeyen kaynaklara göre yaklaşık 10 ülke, savaşın yıprattığı bu ülkeye kuvvet göndermeye hazır.

Yine de ABD'nin desteğinin niteliği hâlâ belirsizliğini koruyor. Trump Fox News’a yaptığı açıklamada, “Güvenlik söz konusu olduğunda, sahaya adam göndermeye istekliler. Biz de onlara bazı konularda yardımcı olmaya hazırız.  Özellikle, belki de havadan destek konusunda konuşabiliriz çünkü bizde olan şeyler onlarda gerçekten yok. Ama bunun bir sorun olacağını sanmıyorum” dedi. 

Beyaz Saray Basın Sekreteri Karoline Leavitt daha sonra gazetecilere, Trump’ın bu garantilerin “kalıcı bir barışın sağlanması açısından kritik önemde” olduğunu anladığını söyledi. Leavitt, “Ulusal güvenlik ekibine, Avrupa’daki dostlarımızla koordinasyon sağlamaları ve ayrıca bu konuları Ukrayna ve Rusya ile görüşmeye ve işbirliğine devam etmeleri talimatını verdi” ifadelerini kullandı.  Trump’ın ABD askerlerinin sahada olmasını devre dışı bıraktığını belirten Leavitt, Washington’ın “koordinasyona kesinlikle yardımcı olabileceğini ve belki başka güvenlik garantileri sağlayabileceğini” de ekledi.

Barış anlaşması konusunda şüpheliler

İngiliz hükümeti salı günü yaptığı açıklamada, Avrupa askeri yetkililerinin gelecek günlerde ABD’li mevkidaşlarıyla bir araya gelerek “sağlam güvenlik garantilerini ayrıntılandıracaklarını ve çatışmaların sona ermesi halinde güven verici bir kuvvetin konuşlandırılmasına hazırlık yapacaklarını” belirtti. Konuya aşina kişilere göre bu görüşmelere NATO’nun Avrupa’daki en üst düzey askeri komutanı ve üye devletlerin genelkurmay başkanları da katılacak.

Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa Lizbon’da gazetecilere yaptığı açıklamada, garantilerin koşullarının “önümüzdeki günlerde, tercihen bu hafta” netleştirileceğini söyledi. Avrupalı liderler, Trump’ın garantiler konusundaki tutumuna atıfla Beyaz Saray’daki toplantıyı bir dönüm noktası olarak görse de bazı yetkililer bir barış anlaşmasının gerçekleşme olasılığına hâlâ şüpheyle yaklaşıyor.

Ukrayna ordusuna eğitim ve takviye planı

Kremlin ise, Kiev’in doğu Ukrayna’daki geniş topraklar üzerindeki kontrolünü devretmesini talep ederken, NATO askerlerinin Ukrayna topraklarında bulunma ihtimalini reddetti. Kaynaklara göre hazırlanmakta olan paketin bir parçası olarak, ilk aşamada Ukrayna ordusunun eğitim ve takviye ile güçlendirilmesi öngörülüyor.

Bu kuvvetler, büyük ölçüde Avrupalı askerlerden oluşan çok uluslu bir grup tarafından desteklenecek. İngiltere ve Fransa yüzlerce asker göndermeye hazır ve bu askerler, cephe hattının uzağında, Ukrayna’da konuşlandırılacak. Planın bir diğer ayağı ise istihbarat paylaşımı, sınır gözetimi, silah desteği ve muhtemelen hava savunmasını içerecek olan sözde bir ABD teminatını içeriyor. Avrupalı yetkililer, ABD’nin en azından Avrupa ortakları aracılığıyla istihbarat ve askeri donanım sağlamaya devam etmesini bekliyor.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni daha önce Ukrayna için NATO benzeri bir güvenlik garantisi önermişti. Bu Ukrayna’ya ittifak üyeliği olmaksızın güçlü müttefik savunma taahhütleri sağlayacak bir yapı anlamına geliyor. Meloni pazartesi günü Washington’da bunun müttefiklerin görüşeceği önerilerden biri olduğunu söyledi.