Arjantin ekonomisi üçüncü çeyrekte resesyondan çıktı

Arjantin ekonomisi, 2024’ün üçüncü çeyreğinde ciddi bir durgunluktan çıkarak libertaryen Devlet Başkanı Javier Milei’nin uzun süredir devam eden krizi sonlandırma çabasında önemli bir dönüm noktasına ulaştı. Ülkenin istatistik kurumu tarafından açıklanan verilere göre, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH), Temmuz-Eylül döneminde bir önceki çeyreğe göre mevsimsel olarak düzeltilmiş verilerle yüzde 3,9 oranında büyüdü. Bu büyüme, 2023 sonunda başlayan resesyonun ardından kaydedilen ilk artış oldu.

Geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında ise üçüncü çeyrekte GSYİH yüzde 2,1 oranında daralma gösterdi.

Milei’nin ilk yılında toparlanma sinyalleri

Toparlanma, Javier Milei’nin göreve gelişinin birinci yılına denk geldi. Milei, bu süre boyunca sert kemer sıkma politikaları ve kapsamlı serbestleşme adımları uyguladı. Ekonomi programı, üç haneli enflasyonu aşağı çekmeyi başardı. Bu durum, Milei’yi küresel sağın önde gelen liderlerinden biri haline getirirken, ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump ve milyarder Elon Musk gibi isimlerden övgü aldı.

Arjantin tahvilleri, Pazartesi günü yükselişe geçti. Yatırımcıların Arjantin tahvillerini tutmak için talep ettiği risk primi yüzde 4,4 düşerek 677 baz puana geriledi. Milei’nin göreve geldiği dönemde bu oran 2.000 baz puanın üzerindeydi.

Ancak ekonomik kriz, önceki hükümetlerin para basarak harcamaları finanse etmesiyle derinleşmişti. Milei’nin göreve geldikten sonra uyguladığı kemer sıkma politikaları ve yüksek enflasyon, yoksulluğun artmasına neden oldu. Ülkenin yoksulluk oranı 2024’ün ilk yarısında 11 puan artarak yüzde 53’e çıktı.

Ekonomi 2025’te büyüme yolunda

JPMorgan, Arjantin ekonomisinin 2024’ü yüzde 3 daralma ile kapatmasını beklerken, 2025’te yüzde 5,2 büyüme öngörüyor. Ancak bu büyüme, kişi başına GSYİH’yi yalnızca 2021’deki pandemi sonrası seviyelere getirecek.

Büyümenin ana unsurları, tüketici harcamaları ve sermaye yatırımlarındaki toparlanma ile tarım ve madencilik ihracatındaki güçlü artış oldu. Buna rağmen, imalat ve inşaat sektörleri hâlâ derin bir kriz içerisinde.

Ekonomistler, Milei’nin kalıcı büyüme sağlaması ve Arjantinlilerin yaşam standartlarını yükseltmesi gerektiğini vurguluyor. Bu hedef, Milei’nin 2025 sonunda yapılacak ara seçimlerde meclisteki küçük La Libertad Avanza azınlığını genişletme planı için kritik önem taşıyor.

Döviz kontrolleri yatırımcıların gözü önünde

Milei hükümetinin en büyük zorluklarından biri, sermaye ve döviz kontrollerini kaldırmak olacak. Bu kontroller, yabancı yatırımları caydırırken merkez bankasının döviz rezervlerini artırmasını engelliyor. Buenos Aires merkezli EcoGo danışmanlık şirketinin direktörü Sebastián Menescaldi, ekonominin 2025’te büyümesini sürdüreceğini, ancak toparlanmanın daha yavaş olacağını belirtti.

Menescaldi, “Bu yine de Milei’ye güçlü bir yüzde 5 büyüme rakamı sağlayacak. Ancak büyümenin etkisi sektörler ve çalışan grupları arasında eşitsiz hissedilecek,” dedi.

Güven artıyor

Üçüncü çeyrekteki büyümenin yanı sıra, Nisan ayından itibaren ücretler enflasyonu geride bıraktı ve istihdam yavaş yavaş artış gösterdi. Özel tahminlere göre, Milei’nin göreve gelmesiyle tırmanan yoksulluk oranı yavaş yavaş düşüşe geçti. Ayrıca, Milei’nin vergi affı programı kapsamında Arjantinliler bu yıl finansal sisteme 20 milyar dolardan fazla para yatırdı. Bu, libertaryen başkana olan güvenin güçlü bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.

Yatırımlar enerji sektörüne odaklandı

Uzun vadede Milei’nin iş dünyası dostu reformları, özellikle enerji sektöründe yabancı yatırım taahhütlerini çekmeye başladı. Ancak büyük çaplı yabancı yatırımların, döviz ve sermaye kontrollerinin kaldırılması sonrasına kadar gerçekleşmesi beklenmiyor. Milei, bu kontrolleri 2025’te sonlandırmayı taahhüt etti.

Arjantin Merkez Bankası’nın anketine göre ekonomistler, 2024 yılı genelinde yüzde 3 daralma, 2025’te ise yüzde 4,2 büyüme bekliyor.