50’den fazla ülke tarifelerin gözden geçirilmesi için ABD ile temasa geçti

Elon Musk’ın hafta sonu yaptığı tarifeler eleştirisi, Beyaz Saray’da görüş ayrılığı sinyali yarattı. Başkan Trump’ın ekonomi ekibi ise uygulamayı savunarak müzakerelerin hızlandığını söylüyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın en üst düzey ekonomik danışmanı, 50’den fazla ülkenin Beyaz Saray ile ticaret görüşmelerine başlamak için temasa geçtiğini açıkladı. Trump’ın ekonomi politikalarını savunmaya çalışan yetkililerle birlikte konuşan Beyaz Saray Ulusal Ekonomik Konseyi Direktörü Kevin Hassett, “Ülkeler öfkeli ve misilleme yapıyorlar ama bu arada masaya da geliyorlar" dedi.

“Dün gece USTR’den [ABD Ticaret Temsilciliği] bir rapor aldım; 50’den fazla ülke başkana ulaşarak bir müzakere başlatmak istediklerini iletti, çünkü tarifelerin yükünü büyük ölçüde kendilerinin taşıdığını fark ettiler" diye ekledi Hassett.

Kurtuluş günü tarifeleri

Trump yönetimi, ABD’ye ithal edilen mallara küresel çapta yüzde 10 oranında gümrük vergisi uygulamaya başladı ve çeşitli ticaret ortaklarına yönelik özel hedefli tarifeler de getirdi. Çarşamba günü “kurtuluş günü” olarak duyurulan tarife açıklaması, anında ve sürekli bir borsa çöküşüne yol açtı. Aynı zamanda birçok ülke misilleme tarifeleri uygulamaya başladı. Trump, sosyal medya üzerinden Amerikalılara “dayanıklı olun” çağrısında bulundu.

Çarşamba günü planlandığı şekilde yürürlüğe girerse yüzde 46 oranındaki tarife nedeniyle Asya’da en ağır darbeyi alacak ülke konumunda olan Vietnam, Trump’tan bu adımın en az 45 gün ertelenmesini istedi. Yetkililer, aksi takdirde ülke ekonomisinin yıkıcı bir etkiyle sarsılacağını belirtiyor.

Trump’ın kıdemli ticaret danışmanı Peter Navarro ise Fox News’e yaptığı açıklamada, “Bu bir müzakere değil. Bu, hilekârlık nedeniyle kontrolden çıkan bir ticaret açığına dayalı ulusal bir acil durum" ifadesini kullandı. Son yıllarda Çin’den uzaklaşarak düşük maliyetli üretim tesisleri arayan Batılı perakendeciler sayesinde Vietnam ekonomisi büyük bir büyüme yaşadı. ABD şu anda Vietnam’ın en büyük ihracat pazarı konumunda ve ülkenin toplam ihracatının yaklaşık yüzde 30’unu oluşturuyor.

Navarro, “Sadece tarifeleri düşürmek istediğinizi söyleyip işin içinden çıkamazsınız. Paranızla oynamayı bırakın. Ürünlerinizi burada boşaltmayı da bırakın" diye konuştu.

"Erteleme söz konusu değil"

ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Trump’ın tarifeleri erteleyip ülkelerle müzakere etmeyi düşünüp düşünmediği sorulduğunda, “Herhangi bir erteleme söz konusu değil uyarısında bulundu. CBS’nin Face the Nation programında konuşan Lutnick, “Tarifeler kesinlikle yürürlükte kalacak, hem de günler ve haftalar boyunca. Bu zaten oldukça açık" dedi.

Lutnick ayrıca, yalnızca penguenlerin yaşadığı bazı adaların bile listeye dahil edildiğini belirterek, ülkelerin bunları bir açık kapı (loophole) olarak kullanmasının önüne geçmek istediklerini söyledi. “Liste dışı bırakılan her şey, Amerika’yı arbitrasyonla aşmaya çalışan ülkeler tarafından kullanılabilir ifadesini kullandı.

Beyaz Saray’da görüş ayrılığı olduğu izlenimi uyandıran bir gelişmede, milyarder iş insanı ve Trump danışmanlarından Elon Musk, hafta sonu tarifeleri eleştirdi. İtalya Başbakan Yardımcısı Matteo Salvini tarafından düzenlenen bir konferansa video bağlantısıyla katılan Musk, “Günün sonunda, Avrupa ve ABD’nin, bana göre, sıfır tarife durumuna geçmesi ve fiilen bir serbest ticaret bölgesi oluşturması gerektiği konusunda anlaşmaya varmalarını umuyorum dedi.

Musk'ın X paylaşımı

Ayrıca Tesla CEO’su Musk, X platformunda paylaşılan ve tarifelerin “önemli bir felaket” olduğu, bunun sorumlusunun da Navarro olduğu yönündeki bir alıntının altına “aynen” (yup) yorumunu yazdı. Navarro, pazar günü yaptığı açıklamada, Tesla’nın ürünlerinde yabancı ülkelerden gelen parçalar bulunduğunu ve Musk’ın “her iş insanının yapacağı gibi kendi iş çıkarlarını korumaya çalıştığını” söyledi.

Hassett, Rusya’nın tarifelerden muaf tutulduğunu, daha önce Beyaz Saray’ın iddia ettiği gibi mevcut yaptırımların anlamlı bir ticareti engellediği için değil, Ukrayna savaşına ilişkin barış görüşmelerinin bozulmaması adına böyle bir karar alındığını dile getirdi. “Rusya ve Ukrayna arasında açık bir müzakere süreci var ve başkan, bu müzakereler sona ermeden Moskova’ya tarife uygulanabileceğini ima etmeme kararı aldı dedi.

Avrupa’da İtalya Ekonomi Bakanı Giancarlo Giorgetti, ABD ile bir “gerilim azaltma” sürecini hedeflediklerini belirterek, karşı tarifelerin herkes için zarar verici olabileceğini söyledi. “Sakin kalmalıyız" diyen Giorgetti, diyalog çağrısında bulundu.

Misillemeler devam edecek

Reuters’a göre, Avrupa Birliği’nin de Çin ve Kanada ile birlikte misilleme tarifeleri uygulaması bekleniyor. Pazartesi günü geç saatlerde üyelere sunulacak ilk karşı önlemler paketi, diş ipinden elmasa kadar 28 milyar doları bulabilecek ABD ithalatını hedef alıyor.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, pazartesi günü Beyaz Saray’a yapacağı ziyarette Trump’ın İsrail’e uyguladığı tarifeleri gündeme getirmesi bekleniyor. Uzun süredir ABD ile yakın müttefik olan İsrail, Trump’ın yüzde 17 oranındaki tarifeleri beklenmedik şekilde uygulamaya koymasının ardından şaşkınlık yaşadı. Bu durum, ülkenin ABD mallarının kalan yüzde 1’lik kısmına uyguladığı tarifeleri önceden kaldırmasına rağmen gerçekleşti.

Hafta sonu boyunca Trump, Truth Social’da paylaştığı bir videoda, uygulanan tarifelerin, borsayı bilerek vurmayı ve böylece faiz oranlarını düşürmeye zorlamayı hedeflediğini ima etti. Ancak Hassett pazar günü yaptığı açıklamada, başkanın Federal Rezerv’in bağımsızlığına saygı duyduğunu ve yönetimin “piyasayı batırmaya çalışmadığını” vurguladı.

ABC News’in This Week programına konuşan Hassett, tarifelerin amacının ABD işçileri için daha iyi olacak yeni ticaret anlaşmalarına zemin hazırlamak ve nihayetinde fiyatları istikrara kavuşturmak olduğunu söyledi. Hassetr, “Bu, piyasaların çökmesi için bir strateji değil. Bu, Amerikan işçisi için altın çağ yaratma stratejisidir. ABD’de tüketici üzerinde büyük bir etki göreceğimizi sanmıyorum" diye konuştu.