İngiliz bayrağı nasıl yeni bir kültür savaşının odak noktası haline geldi?
İngiltere’de bayrak, kimileri için yurtsever gelenekleri yeniden canlandıran bir sembel. Diğerleri için ise bir gözdağı aracı. Stuart Field, ilk bayraklarını yemmuz ayında astı: İngiltere’nin Aziz George haçı ve birkaç da İngiliz kırmızı-beyaz-lacivert bayrağı. Kendi kasabasındaki sokak lambalarına astığı bu bayraklar, bir tepkinin göstergesiydi.
Kızının, okulun her yıl düzenlediği kültürel kutlama gününde, Union Jack (Birleşik Krallık bayrağı) temalı parlak elbisesiyle geldiği için eve gönderilmesi onu öfkelendirdi. Okulun dağıttığı broşürde etkinlik, öğrencilerin temsil ettiği farklı kültürleri tanıma günü olarak tanımlanmıştı. Field, “‘Okul üniformanız yerine geleneksel kültürel kıyafetlerinizi giyin’” denmişti. Kıyafetiniz, milliyetinizi veya aile kökeninizi yansıtmalı” dedi.
Okulun tavrı fitili ateşledi
13 yaşındaki Courtney Wright, İngiliz kültürünün kendisi için ne anlama geldiğine dair bir konuşma hazırlamıştı: Beş çayı, kraliyet ailesi ve İngiliz mizah anlayışı gibi konulara değinecekti. Ancak konuşmasını yapma fırsatı bulamadı. Okula geldiğinde diğer öğrencilerden ayrıldı ve ardından evine gönderildi. Babası, “Bayrakla ve Birleşik Krallık’ın tarihiyle gurur duyuyor ama ona yanlış bir şey yapmış gibi hissettirdiler” diye konuştu.
Okul, aileden özür diledi ve kısa süre sonra özel bir İngiliz kültürü günü düzenledi. Ama fitil çoktan ateşlenmişti. Field, İngiltere’nin Midlands bölgesindeki kasabasında bayrak asmak için bir WhatsApp grubu kurdu. İngiltere ve yurtdışından binlerce destek mesajı aldığını, yoldan geçenlerin bayrakları astığını gördüğünde alkışladığını, tezahürat yaptığını, hatta gözyaşı döktüğünü anlattı.
Siyasetin merkezinde
Kamuya açık alanlara daha fazla bayrak asılması fikri uzun süredir marjinal bir hareketti ancak artık İngiltere'deki siyasi yaşamın ana akımına taşındı. İngiltere'nin dört bir yanında kasabalar ve şehirler, İngiliz bayrakları ve Aziz George haçıyla donatıldı; sokak lambalarında, kavşaklarda, yaya geçitlerinde boy gösteriyor. Hatta köpekler bile bayraklı kıyafetler giyiyor. Spor karşılaşmaları veya kraliyet törenleri dışında bayrak sallamaya çekinen bir ülke için bu görüntüler oldukça dikkat çekici.
Ancak bu kampanya zamanla, son yıllarda artan yasal ve yasadışı göç dalgasına karşı daha geniş bir tepkiye dönüştü. Bayrakların ne anlama geldiği üzerine ulusal bir tartışmayı da beraberinde getirdi: Yıpranan topluluk bağlarını yeniden kurma amacı mı taşıyor, yoksa siyasilere ve göçmenlere yönelik bir uyarı mı?
Göçmen karşıtı etkinlik
Bu özellikle geçen hafta sonu Londra’da düzenlenen büyük bir göçmen karşıtı gösteri sonrasında Britanya’da oldukça hassas bir konu. Gösteriye yaklaşık 110 bin ila 150 bin kişi katıldı, başkent adeta bir bayrak denizine dönüştü. Sahneye çıkan çok sayıda sağcı konuşmacının yanı sıra Elon Musk da video bağlantısıyla İngiltere’de hükümet değişikliği çağrısı yaptı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, daha sonra İngiliz bayrağını “şiddet, korku ve bölünmenin sembolü” olarak kullananlara asla teslim etmeyeceğine dair söz verdi.
Bayraklar, İngiltere genelinde derinleşen bir kültür savaşının merkezi unsuru haline geldi. Göçmen karşıtı Reform UK partisi, lideri Nigel Farage ile birlikte hem iktidardaki İşçi Partisi’ni hem de Muhafazakâr Parti’yi anketlerde geride bıraktı. Araştırmalara göre seçmenlerin en büyük endişesi göç, ekonominin ve sağlık sisteminin bile önünde.
Bayrakları yaygınlaştıran gruplardan biri de, Londra’daki gösteriyi organize eden aşırı sağcı Tommy Robinson’ın desteklediği “Operation Raise the Colours” adlı kampanya. Ülke genelinde yaz boyunca gerçekleşen göçmen karşıtı protestoların ardından birçok bayrak asıldı. Bunlardan biri de doğu Londra’daki Essex’te, bir göçmenin 14 yaşında bir kıza cinsel saldırı suçundan mahkum edilmesi sonrası, sığınmacıların kaldığı bir otelin önündeki eylemdi.
Bayraklar yayılıyor, tepkiler artıyor
İngiltere’nin kuzeyindeki York şehrinde, Joseph Moulton, ağustos ayında Aziz George bayrakları asmaya başladı. Avrupa, Asya ve ABD’ye yaptıkları seyahatlerden dönen arkadaşlarıyla konuştuktan sonra bu fikri geliştirdiler. Diğer ülkelerde gördükleri bayrakların mahalleye karakter ve birlik duygusu kattığını düşündüler.
Moulton, birkaç bayrak astıktan sonra sosyal medyada ve yoldan geçen araçlardan yoğun destek aldı. İnsanlar korna çalarak destek gösterdi, hatta bazıları katılmak istediğini söyledi. Bayrakları finanse etmek için bağış kampanyası başlattı ve kısa sürede etrafında büyük bir grup oluştu. Ülke genelinde ev pencerelerine ve arabalarına bayrak asanlar çoğalıyor.
Bugüne kadar sadece York’ta binden fazla bayrak astılar. Birmingham’daki Weoley Warriors grubunun 2 bin 800 Facebook üyesi var ve bayrak için 22 in sterlin’den fazla bağış topladılar. Worcestershire’daki Wythall Flaggers ve Flag Force Plymouth gibi gruplar da bayrak asma etkinlikleri düzenliyor. 22 yaşındaki Moulton, şimdi bayrakların konumunu canlı olarak gösteren bir harita ile ulusal bir kampanya başlattı.
Bayraklar ne anlama geliyor?
Birleşik Krallık’taki farklı bayraklar farklı çağrışımlara sahip. Union Jack (veya resmi adıyla Union Flag), İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’yı temsil eder. İskoç, Galli ve İrlandalı milliyetçiler için tartışmalı olabilir ancak İngiltere’nin çoğunda ılımlı bir yurtseverlik sembolü sayılır. Öte yandan, İngiltere bayrağı olan Aziz George Haçı, zaman zaman futbol holiganlarıyla ve aşırı sağcı gösterilerle ilişkilendirilir ve bazıları için yabancı düşmanlığını çağrıştırır.
Moulton’ın bölgesindeki yerel milletvekili, bayrakların bazı kişiler tarafından “başkalarının haklarını bastırmak ve nefret suçu işlemek” için kullanıldığını belirterek, İngiliz ya da Britanya bayrağı fark etmeksizin hepsinin kaldırılmasını talep etti. Şehir konseyi, tüm bayrakları kaldırmanın 250 bin sterlin’e mal olacağını tahmin etti ve yalnızca birkaçını kaldırabildi.
Irkçılık tartışması
Bazı insanlar, bayrak kampanyasının ırkçı ve yabancı düşmanı görüşleri cesaretlendirdiğini söylüyor. Lucky John, Nijerya’dan beş yıl önce İngiltere’ye taşınan ve Rugby’de yaşayan 35 yaşında bir bakım evi çalışanı: “Bayrak, Britanyalıların yabancılara bakış açısını gösteriyor. Güçlü bir mesaj veriyor ve çatışma yaratıyor” diyor.
Londra yakınlarındaki Kent’te yaşayan ve Kenya ile Uganda kökenli olan 23 yaşındaki restoran süpervizörü Sharée Stephenson ise bölgesine asılan bayraklar nedeniyle korku ve tedirginlik hissediyor. Stephenson, “İnsanların yurtsever olmasına karşı değilim. Ama Aziz George bayrağının aşırı uçlarla bağlantısı var ve siyah ve kahverengi topluluklara yönelik bir mesaj gibi geliyor” dedi.
Tansiyon yükseliyor
Bu ay, Plymouth’ta Aziz George bayraklarının belediye tarafından kaldırılmasına karşı 150 kişilik bir protesto düzenlendi. Karşı göstericiler, eylemin aşırı sağcı gruplarla bağlantısı olduğunu iddia etti, polis iki tarafı ayırmak zorunda kaldı. Birmingham Belediyesi, sağlık ve güvenlik gerekçesiyle “izinsiz eklentileri” kaldıracağını duyurdu. Ancak toplu bir bayrak kaldırma operasyonundan kaçındı; aksi takdirde protesto olabileceği belirtiliyor. Belediye ayrıca, İsrail-Hamas savaşı başladığında Filistin bayraklarına izin verdiği için çifte standartla suçlanıyor. Reform UK partisinin güç kazandığı Warwickshire ve Worcestershire gibi bölgelerde ise bayraklar kaldırılmıyor.
