Fransa Cumhurbaşkanı Macron rakipleri tarafından köşeye sıkıştırıldı
Fransa’da siyasi spektrumun her kesiminden Emmanuel Macron’un rakipleri, Fransız Cumhurbaşkanına baskı yaparak, kendi seçtikleri başbakanı atamasını, erken seçim çağrıları yapmayı ve hatta istifasını istemeyi sürdürüyorlar. Krizle başa çıkmak için seçeneklerinin sınırlı olduğu görünüyor, çünkü bu kaos ortamında bile siyasi manevralar Macron’un kendi saflarını bile etkisi altına almış durumda.
Macron, Başbakan Sebastien Lecornu'nun pazar günü yeni kabineyi açıkladıktan sadece birkaç saat sonra istifa etmesiyle yeniden bir kargaşanın içine sürüklendi. Lecornu, İçişleri Bakanı Bruno Retailleau ile yaptığı gerilimli bir görüşmenin ardından istifa etti. Yaklaşık iki saat süren görüşmede Retailleau, Lecornu'yu hükümetin gündemi hakkında zor sorulardan kaçmakla ve belirsiz planlar sunmakla suçladı.
Retailleau, hayal kırıklığına uğramıştı ancak hala göreve devam etmeye istekliydi. Elysee Sarayı’nın Bruno Le Maire’i savunma bakanı olarak atadığını açıklaması, Retailleau’nun partisinin şaşkınlıkla karşılaştığı bir gelişme oldu. Macron’un finans bakanı olarak yedi yıl görev yapan Le Maire, Fransa'nın büyüyen açığından sorumlu tutulan, özellikle de Retailleau’nun muhafazakarları tarafından eleştirilen bir figür. Le Maire'in atanması, Macron’un Ulusal Meclis'teki bazı sadıklarının bile tepkisini çekti. Bu atama, çoğu partinin geçmişten kopma talebine karşılık, bir sürekliliği simgeliyor olarak değerlendirildi.
Ulusal Birlik seçim çağrılarını artırdı
Lecornu'nun istifasının ardından geçen 24 saat içinde, muhalefet figürleri hızla kaos ortamından yararlanarak erken seçim çağrılarını yinelediler. Bunlar arasında en öne çıkan isim, geçen yılki erken seçimde partisinin kazançlarını artıran aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi lideri Marine Le Pen oldu.
Macron için daha da endişe verici olan, uzun süredir ittifak kurduğu isimlerin, kendi siyasi geleceklerini güvence altına almak amacıyla kendisinden uzaklaşmaya başlamasıydı. Pazartesi akşamı, Macron’un eski başbakanı ve merkezci Renaissance partisinin lideri Gabriel Attal, ulusal televizyonda yaptığı açıklamada, artık Cumhurbaşkanının kararlarını anlamadığını belirtti. Bu açıklamalar, Macron’dan açık bir kopuşu işaret ediyor ve Attal’ı 2027 Cumhurbaşkanlığı yarışına hazırlıyor. Macron, anayasaya göre yeniden aday olamayacak.
Attal, Macron’un geçen yıl sürpriz bir şekilde parlamentoyu feshetme ve erken seçim çağrısında bulunma kararını eleştirerek, "Güce yapışma konusunda bir tür inatçılık" gösterdiğini söyledi. Macron’un en sadık müttefiklerinden biri olan Attal, daha önce Eğitim Bakanı olarak görev yapmış, ardından Ocak 2024’te Fransa'nın en genç başbakanı olmuştu.
Lecornu’nun acil görevi
Lecornu’nun istifasını kabul ettikten birkaç saat sonra Macron, görevinden ayrılan başbakana, çarşamba akşamına kadar karşıt partileri bir araya getirerek Fransa'ya "istikrar" sağlamak amacıyla son bir fırsat tanıdı. Çünkü bütçe, artan borç yükünü hafifletmek ve yatırımcıları rahatlatmak için acilen gerekiyordu. Lecornu’nun acil görevi, bir hükümetin işlevsel olabilmesi için yeterli parlamento desteğini sağlayacak bir siyasi program hazırlamaktı. Macron’a yakın bir kaynağa göre Lecornu'dan yeni bir kabine listesi oluşturmak yerine, politika önerilerine odaklanması istendi. Şu ana kadar, sürdürülebilir bir yol gibi görünen bir şey yok.
Sosyalist Parti ve müttefikleri, 2024 yılındaki erken seçimde sol koalisyonunun en fazla sandalye kazanmasının ardından, Macron’dan kendi saflarından bir başbakan atamasını istiyorlar. Hem solun hem de merkez sağ Cumhuriyetçilerin birleşik bir kabineye katılmayı reddettiği belirtiliyor ancak Retailleau'nun iki üst düzey müttefiki Bloomberg’e özel konuşarak, aşırı sol Boyun Eğmeyen Fransa partisi dışlanırsa, Sosyalistler liderliğindeki bir hükümeti devirmemeye karar verebileceklerini belirtti. Bazı Macron destekçisi yasama üyeleri, anonimlik şartıyla, ulusal istikrar uğruna ılımlı sol ile sınırlı bir işbirliğine açık olduklarını söylediler. Hatta bir Macron’cu milletvekili, servet vergisi için bir Sosyalist önerisini desteklemeyi düşündüklerini belirtti.
Kalıcı ittifak olasılığı zayıf
Yine de derin ideolojik bölünmelerin kalıcı bir ittifak olasılığını zorlaştırdığı ifade ediliyor. Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nin Paris ofisinin başkanı Célia Belin, "Ya Macron, başka birine çoğunluk kurma şansı verir ya da yine erken seçim çağrısında bulunur" dedi. Şu ana kadar Macron, Le Pen’in partisinin baskılarına rağmen başka bir erken seçimi kararını görmezden geldi. Macron küresel belirsizlik ortamında istikrar ihtiyacına sürekli vurgu yaparken, aynı zamanda potansiyel bir feshe de kapı bırakıyor.
2026’daki belediye seçimleri ve olası erken bir yasama seçiminden önceki siyasi manevralar, rakiplerinin taviz vermeme kararlılığını pekiştiriyor ve Macron’un istikrar sağlama çabalarını daha da zorlaştırıyor. INSEAD İşletme Okulu Ekonomi Profesörü Antonio Fatas, "Artık taviz verme isteği giderek azalıyor ve insanlar geri saymaya başlıyor” dedi. 2027’de yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi, bazı Macron rakipleri için giderek daha yakın bir hedef haline gelmiş durumda.
Bir başka erken seçim, yine çözümsüz bir parlamento ile sonuçlanırsa, politik bir krizi rejim krizine dönüştürebilir. Macron’un istifası olasılık dışı görünse de bu durum başkanlığının her döneminden daha açık bir şekilde tartışılmaya başlandı. Hatta eski Başbakanı Edouard Philippe 2026 bütçesinin onaylanmasının ardından Cumhurbaşkanının erken seçim yapmasını önerdi. Philippe, "Bu durumun 18 ay daha devam etmesi çok uzun” dedi.
