ABD’de Nvidia çiplerinin gizlice Çin’e satıldığı iddiası
ABD’de bu ayın başlarında sunulan iddianameye göre ABD merkezli bir iş insanı ve Nvidia ortağı, çip devinin en güçlü yapay zeka işlemcilerini ve HP süper bilgisayarlarını Çinli müşterilere yasa dışı olarak sattı. Alabama, Huntsville merkezli yapay zeka altyapı şirketi Bitworks’ün kurucusu Brian Raymond’un, Hong Kong’da kayıtlı ismi açıklanmayan Çinli şirketlere çip satmak için üç diğer kişiyle birlikte çalıştığı iddia ediliyor. Suç ortakları arasında iki Çin vatandaşı ve Hong Kong doğumlu bir ABD vatandaşı bulunuyor. ABD Adalet Bakanlığı’na göre bu kişiler toplamda 350’ye kadar Nvidia çipi ve on HP süper bilgisayarını yaklaşık 4 milyon dolara sattı.
ABD eski Başkanı Joe Biden yönetimi 2022’de, yapay zeka sistemleri ve süper bilgisayarlar için çip satan herkesin Sanayi ve Güvenlik Bürosu’ndan lisans almasını zorunlu kılan yasalar çıkarmış, Nvidia’nın en güçlü çiplerinin Çin’e ihracatını neredeyse imkansız hale getirmişti. Bakanlığa göre dört kişi H100, H200 ve A100’ler dahil olmak üzere bir dizi Nvidia grafik işlem birimini (GPU) sattı. Bu çipler yapay zeka ve süper bilgisayar uygulamalarında oldukça popüler hale gelmiş olup Çin’e ihracatı fiilen yasaklanan ürünler arasında yer alıyor. Bakanlık, iddia edilen yasa dışı satışların 2023’te başladığını ve bu aya kadar devam ettiğini söyledi.
"Teknik ve ekonomik olarak imkansız"
Raymond ve diğer suçlanan isimlerin hiçbiri henüz savunma yapmadı ve hepsi suçlu bulunana kadar masum. Mahkeme kayıtlarına göre yalnızca bir kişi gözaltına alındı. Nvidia sözcüsü John Rizzo, kaçak ürün kullanmanın “teknik ve ekonomik olarak imkansız” olduğunu belirterek, “Veri merkezleri devasa ve karmaşık sistemlerdir. Bu nedenle herhangi bir kaçakçılık son derece zor ve risklidir. Ayrıca kısıtlı ürünler için hiçbir destek veya tamir hizmeti sağlamıyoruz” dedi.
Nvidia çiplerinin Çin’e satışlarını kontrol etmek ABD’de önemli bir politika haline geldi. Hükümet, Çin’in güçlü yapay zeka modelleri geliştirmesini engellemeye çalışıyor. Nisan ayında ABD Başkanı Donald Trump, ABD ihracat sınırlarına uyacak şekilde özel olarak tasarlanmış Nvidia H20 çiplerinin ihracatını bile durdurdu. Nvidia CEO’su Jensen Huang, Trump’la yakın ilişkiler geliştirdi ve şirketinin çiplerindeki kontrollerin gevşetilmesi için lobi yaptı ve bazı başarılara ulaştı: Ağustos ayında Trump, Nvidia’nın daha az güçlü çiplerini yeniden ihraç etmesine izin vereceğini, bunun karşılığında gelirlerinin yüzde 15’i kadar vergi alacağını söyledi.
Huang, ihracat kontrollerinin Çinli şirketleri daha yaratıcı çözümler bulmaya ittiğini, aynı zamanda kendi şirketi için dev bir pazarı fiilen kapattığını savundu ve Trump’ın Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşmelerinden daha fazla gelişme çıkmasını umduğunu ifade etti. Ancak yakın zamanda 60 Minutes programında Trump, Huang’ın Çin ile daha açık ticaret ısrarına rağmen, daha güçlü çiplerin satışına izin vermeyeceğini söyledi.
İddianamede Adalet Bakanlığı, Pekin’in yapay zekayı askeri modernizasyon ve silah tasarımı ile “ileri düzey yapay zeka gözetim araçları” için kullandığını yazdı. Raymond’ın LinkedIn sayfasında kendisi, bir “Nvidia bulut ortağı” olan Bitworks’ün CEO’su olarak görülüyor. Şirket, teknoloji devinin sunucu ve çiplerini son kullanıcılara satıyor ve yapay zeka girişimleri, ulusal laboratuvarlar ve özel efekt şirketleriyle çalıştığını iddia ediyor. Ayrıca yapay zeka bulut şirketi Corvex’te teknoloji direktörü olduğu belirtiliyor.Ancak Corvex Forbes'a verdiği yanıtta Raymond’ın henüz şirkete katılmadığını ve iş teklifinin geri çekildiğini söyledi.
Ödemeler paravan şirkete yapıldı
Hon Ning Ho, Cham Li ve Jing Chen, çipleri isteyen potansiyel Çinli müşterileri bulmakla suçlanıyor. İddiaya göre bu kişiler, çipleri Raymond’dan temin etti. Raymond’ın, sevkiyat belgelerine ürünleri ve alıcıları gizlemek amacıyla sahte bilgiler yerleştirmek için Ho ile birlikte çalıştığı öne sürüldü. Adalet Bakanlığı, dört kişinin ihracat kontrollerini aşmak için önce üçüncü taraf ülkelerden geçme planlarını tartıştığını söyledi. Ho, Li ve Chen ayrıca Çin’e Nvidia teknolojisini sokmak için Malezya ve Tayland’daki ismi açıklanmayan kişilerle çalışmakla suçlanıyor. İddianameye göre ismi açıklanmayan Çinli şirketlerden gelen ödemeler ya Florida’daki paravan bir emlak şirketi üzerinden ya da doğrudan Raymond’ın şirket hesabına aktı. Ağustos ayında iki Çin vatandaşı, Singapur ve Malezya’yı Pekin'e giriş rotası olarak kullanarak benzer bir planla suçlanmıştı; Adalet Bakanlığı’na göre yasa dışı gönderilerden 30 milyon dolara kadar gelir elde ettikleri görülüyor.
