Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde yarı kurak iklim koşullarının ağırlaşmasıyla birlikte kuraklık, su kıtlığı ve kırsal geçim kaynakları üzerindeki baskının arttığına dikkat çeken Rwanga Vakfı, birçok köyün yıllardır güvenilir elektrik altyapısından yoksun kaldığını belirtti. Vakıf, bu eksikliğin tarımsal üretkenliği, depolamayı, sulamayı ve yerel girişimciliği sınırladığını vurguladı.
Rwanga Vakfı’nın kurucusu ve başkanı İdris Neçirvan Barzani’nin, kırsal enerjiye erişimi çevresel bir başlıkla sınırlı görmediği, konuyu doğrudan kalkınma ve ekonomi gündeminin parçası olarak ele aldığı ifade edildi. Vakıf, Barzani’nin özel sektörde edindiği deneyimi eğitim, kırsal kalkınma ve çevresel sürdürülebilirlik alanlarındaki uzun soluklu çalışmalarla birleştirdiğini aktardı. Barzani, enerji erişimini bir “ekonomik özne olma” meselesi olarak tanımlarken, “Yenilenebilir enerji, toplulukların kendi gelecekleri üzerinde kontrol sahibi olmasını sağlar. Bu yalnızca elektrikle ilgili değil; onur, üretkenlik ve uzun vadeli istikrarla ilgilidir” değerlendirmesini yaptı.
Köy ölçeğinde güneş altyapısı
Rwanga Vakfı, “güneş köyleri” yaklaşımının omurgasını köy ölçeğinde kurulan güneş enerjisi sistemlerinin oluşturduğunu kaydetti. Bu sistemlerle konutların yanı sıra okul, cami, sağlık merkezi ve sulama altyapısına elektrik sağlanmasının hedeflendiği belirtildi.
Rwanga’ya göre güvenilir enerji erişimi, yarı kurak koşullarda sulama ve su yönetimini mümkün kılarak tarımsal faaliyetin sürekliliğini destekledi. Vakıf, süt ürünleri, bal, yün ve nar gibi ürünlerde küçük ölçekli işleme faaliyetlerinin gelişebileceğini, okul ve sağlık merkezleri ile yerel işletmelerin çalışma saatlerinin uzayabileceğini ifade etti. Rwanga, dizel jeneratörlere ve yakıt ithalatına bağımlılığın azalmasını da modelin önemli çıktılarından biri olarak gösterdi.
Türkiye ile ticari kesişim
Rwanga Vakfı, Türkiye’nin Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin en büyük ticari ortakları arasında yer aldığını hatırlatarak, inşaat, enerji hizmetleri, tarım, lojistik ve tüketim ürünleri alanlarında sınır ötesi bağların güçlü olduğuna işaret etti. Vakıf, Türk şirketlerinin bölgede altyapı projelerinde halihazırda aktif rol aldığını da not etti.
Rwanga, güneş enerjisi sistemleri, mühendislik hizmetleri ve bakım faaliyetlerinin Türk KOBİ’leri ve müteahhitleri için iş fırsatları doğurabileceğini, enerji erişimiyle güçlenen tarımsal değer zincirlerinin Türkiye bağlantılı ticaret ağlarına entegre olabileceğini belirtti. Vakıf ayrıca iklime dayanıklı kırsal kalkınmanın, Türkiye’nin özellikle Güneydoğu Bölgesi ile yakından ilişkili komşu bir ekonomide uzun vadeli pazar istikrarını destekleyebileceğini ifade etti.
Rwanga Vakfı, Türk iş dünyası açısından hedefin hayırseverlik sembolizmi olmadığını, iklim baskısı altında dahi ticaretin, yatırımın ve yerel satın alma gücünün sürdürülebileceği koşulların oluşmasına katkı vermek gerektiğini vurguladı.