Zenginler özel jet koltuğu için WhatsApp gruplarında buluşuyor
New York’un LaGuardia Havalimanı’ndaki American Express Centurion Lounge’ta bekleyen Nick Molina, uçuş gecikmelerinden yakınırken tanımadığı bir yolcuyla sohbete başladı. O yolcu ona hiç özel jetle uçmayı düşünüp düşünmediğini sordu ve ardından bir WhatsApp grubundan bahsetti. 57 yaşındaki eski girişimci Molina, kısa süre sonra “S. Florida<->NY/Northeast” adlı bu özel gruba dahil oldu.
Bu grup, sadece davetlilerin katılabildiği, binlerce üyenin bulunduğu kapalı sohbet kanallarından yalnızca biri. Zenginlerden milyarderlere kadar birçok kişi, özel jetlerdeki koltukları bu gruplar aracılığıyla paylaşıyor. Özellikle New York’tan Palm Beach’e, Aspen’den Güney Kaliforniya’ya, Teksas’tan Cabo’ya uzanan “altın güzergahlar” bu sistemin en yoğun olduğu hatlar.
Özel jet kiralama şirketi Priority One Jets’in sahibi Peter Minikes, “Biri gruba yazıyor: ‘1 Ağustos’ta Aspen’e gidiyorum, uçağı paylaşmak isteyen var mı?’” diyerek sistemin işleyişini özetliyor.
Kendi jetini bir yıl önce satan emlak yatırımcısı Enrico Scarda da aynı grupta. Dassault Falcon 50 ve Hawker 800 gibi jetlerle uçuş yapan Scarda, “Başta uçakta yabancı birini görmek garipti ama üç-dört denemeden sonra alıştım. Aynı profildeki insanlar dönüp duruyor" diyor.
Bazı kullanıcılar kendi jetlerindeki boş koltukları satarken, bazıları charter uçak kiralayıp masrafları paylaşacak yolcu arıyor. Kimileri ise sadece TSA güvenlik kontrollerini atlamak istiyor. Aralarında özel jet brokerları da var. Bu kişiler, “dead-leg” diye bilinen — yolcu almak üzere boş uçan — jetlerdeki koltukları duyuruyor.
20 yaşındaki özel jet brokerı Kaden Green, bu grupların çoğunda aktif. “Bedava pazarlama bu. Reklam vermek gerekmiyor" diyor. Green’e göre işlerinin yüzde 30’a yakını bu gruplardan geliyor. Yakın zamanda Avrupa-ABD hattına özel bir grup kurduğunu belirtiyor.
Ancak herkes bu paylaşım sisteminden memnun değil. Molina, “Uçuşu önceden planlamak zorunda olmak özel jetle uçmanın anlamını ortadan kaldırıyor" yorumunu yapıyor.
Bir diğer grup olan “Turks Private Jet Group” ise yatırımcı Arik Kislin tarafından, sahip olduğu Turks ve Caicos adasına seyahat eden 23 kişi için kuruldu. Kislin, “Bazen 25.000-30.000 dolar vermek istemiyorsun ama 3-4 bin dolar ödemek sorun değil" diyerek sistemin mantığını açıklıyor.
New York ile Güney Florida arasında koltuklar genellikle en az 2.000 dolara satılıyor. Bu güzergahta ticari uçaklarla uçmak ise bazen bunun onda birine mal oluyor. Minikes’e göre, pandemi öncesinde bu koltuklar çoğunlukla tanıdıklara ücretsiz sunuluyordu. Ancak özel havacılık pazarının büyümesi ve WhatsApp'taki “gölge ekonomi”nin doğmasıyla birlikte ücretli paylaşım yaygın hale geldi.
Peki tüm bunlar yasal mı? Havacılık avukatı Steve Taber, uçak sahibi kişinin masrafların üzerinde bir ödeme alması durumunda FAA'nın Part 135 lisansına sahip olması gerektiğini söylüyor. Bu lisans, tarifesiz uçuş yapan operatörler için özel kurallar getiriyor. Uyum sağlanmazsa para cezası dahil çeşitli yaptırımlar uygulanabiliyor. FAA, Instagram ve Facebook gruplarını da takip altında tutuyor.
Bazı rahatsızlıklar ise parayla bile çözülemiyor. Kislin, paylaşımlı jetlerin çoğu zaman yolcuların geç kalkmak istemesi nedeniyle geciktiğini, bunun da programını altüst ettiğini anlatıyor.
Yine de bu gruplarda kalmak prestijli sayılıyor. Green, “Aspen çevresindeki birçok kişi bu gruplarda. Bu yüzden sohbet başlatmak için bile işe yarıyor" diyor.
