Yaş sınırlamasından zaman kısıtlamasına: Çocukların sosyal medya kullanımı çalışmaları

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu çocukların sosyal medya kullanımına ilişkin çalışmalar yapıldığını, yaş sınırlamasından zaman kısıtlamasına kadar birçok tedbirin tartışıldığını anlattı. Uraloğlu açıklamasında yükümlülüğün sosyal medya platformlarına ait olacağını belirtti.

“Yapay zeka o kadar gelişti ki, gelen kişinin yönelimlerinden, kullanımlarından yaşını tahmin edecek, ona göre diyecek ki sen bu yaşta değilsin. Ona göre engelleyecek” diyen Bakan Uraloğlu, yaş sınırlaması için ise şunları söyledi:

“Sansür demek istemiyoruz, demiyoruz da. Belli önlemler olacak. 13, 16 belki 15 yaşın altındaki kişiler için şu şu şu erişimler sağlamasın diyeceğiz.”

Bununla birlikte Uraloğlu çocukların internet kullanımı saatlerine de kısıtlama getirilebileceğini “Gece 11’le sabah 6 arasında o hizmeti verme diyeceğiz” ifadeleriyle anlattı.

Türkiye’de çocukların sosyal medya kullanımına ilişkin tartışma ve çalışmaların temeli Avustralya’da Senato’nun onayladığı 16 yaş altındakilerin sosyal medya kullanımının kısıtlanması kararına dayanıyor.

Avustralya hükümeti söz konusu kararda sosyal medya şirketlerinden “yaş doğrulama için makul adımlar atmasını” istiyor. Ancak bu makul adımların ne olduğu henüz belirsiz.

Öte yandan Avustralya hükümeti, biyometrik özellikler veya resmi kimlik bilgileri üzerinden bir doğrulama sistemi üzerine çalışmalar yapıyor.

Yalnızca Türkiye değil

Birleşik Krallık hükümeti de çocuklar için sosyal medya yasağını tartışan ülkelerden. Medya denetleme kurumu Ofcom, sosyal medya şirketlerini çocukların internette yetişkin taklidi yapması sorunu konusunda adım atılmaması halinde ceza uygulacağı konusunda uyardı.  Ülkedeki yasaya göre, söz konusu aksiyon 2025 yılının ortasına kadar alınmadı. Aksi takdirde şirketler küresel gelirlerinin yüzde 10’una kadar ceza alabilir.

Haziran 2023’te Fransa’da sosyal medya platformlarının kullanıcıların yaşlarını kontrol etmesi ve 15 yaş altı için ebeveyn izni alınması zorunluluğunu getirdi. Yasa uyarınca, bu kurallara uymayan şirketlere küresel cirolarının yüzde 1’ine kadar ceza verilmesi öngörülüyor.

Norveç’te sosyal medyaya erişim için minimum 13 yaş şartı var. Ancak ülkede dokuz yaşındakilerin yarısından fazlası sosyal medya uygulamalarını yaşları hakkında yanlış bilgi vererek kullanıyor.

İspanya’da da hükümet 16 yaş altına sosyal medya yasağı öngören bir tasarıyı gündeme getirdi. Ancak yaş doğrulamanın nasıl yapılacağı belirsiz ve ne zaman oylanacağına yönelik bir tarih belirlenmedi.

2011’de de Güney Kore, 15 yaş altının gece yarısı ve 06:00 arasında internette oyun oynamasını yasaklayan bir yasa geçirdi. Ancak 10 yıl sonra hükümet kararı geri aldı ve anne babaların oyun saatlerini belirleyeceği bir sistem getirdi.

Çin’de ise 14 yaş altındakiler, TikTok’un Çin’deki versiyonu Douyin’de 40 dakikadan fazla kalamıyor. Küçük yaştakilerin internette oyun oynaması da kısıtlanıyor.