Ülkeler kavurucu temmuz için uyarıyor: Avrupa'da can kayıpları üç katına çıktı
Avrupa'daki aşırı sıcaklar nedeniyle yüzlerce can kaybı yaşandı. Yunanistan’da bazı tarihi yerler ziyarete kapatıldı. Dünya çapında kavurucu bir temmuz ayı başlarken ABD’de de 18 eyalet için sıcak uyarısı yapıldı.
Öne çıkanlar
• ABD’de 18 eyaletin bazı bölgelerinde sıcaklık uyarısı yapılırken, Kaliforniya, Arizona ve Nevada'da sıcaklıkların yaklaşık 48 dereceye ulaşabileceği belirtilen duyurular yayınlandı.
• Ayrıca Washington, Oregon, Idaho ve Nevada'nın bazı bölgelerinde yapılan uyarılarda kuru, sıcak ve rüzgarlı havanın orman yangınına neden olabilecek koşulları yarattığı da vurgulandı.
• NWS İklim Tahmin Merkezi temmuz, ağustos ve eylül aylarında Amerika Birleşik Devletleri'nin tamamında normalin üzerinde sıcaklıklar beklendiğini açıkladı.
• Avrupa'nın bazı bölgeleri bu hafta sıcaklığın 40 derecenin üzerine ulaşacağı tahmin edilen, Yunanistan'ın Atina kentindeki Akropolis'in geçici olarak kapatılmasına neden olan başka sıcak hava dalgası yaşıyor.
• Güney Kore'de muson mevsiminin erken sona ermesi, bu hafta ülkenin büyük bölümünde sıcak hava dalgası uyarılarının yapılmasına neden oldu.
Gelecek 5 yıl boyunca devam edecek
Dünya Meteoroloji Birliği, küresel ortalama sıcaklıkların gelecek beş yıl boyunca rekor seviyelerde ya da bu seviyelere yakın seyretmesinin beklendiğini açıkladı. Mayıs ayında yayınlanan bir raporda, 2025 ile 2029 yılları arasında en az bir yılın, şu anda kayıtlara geçen en sıcak yıl olan 2024'ten daha sıcak olma ihtimalinin yüzde 80 olduğu ve önümüzdeki beş kış boyunca Kuzey Kutbu'ndaki ısınmanın küresel ortalamanın üç buçuk katından fazla olacağının tahmin edildiği belirtildi.
Avrupa'nın bazı bölgeleri geçen hafta yüzlerce kişinin ölümünden sorumlu tutulan ve popüler turistik merkezlerin kapanmasına neden olan sıcak hava dalgasıyla sarsıldı. Güçlü bir ısı kubbesi Akdeniz'de denizden gelen bir ısı dalgasıyla birleşerek kıta genelinde sıcaklıkların ortalamanın 9 derece üzerine çıkmasına neden oldu. İspanya'da (46 dereceye ulaştı) ve şimdiye kadarki en yüksek sıcaklığı (46,5 derece) kaydeden Portekiz'de sıcaklıklar rekor kırdı. Portekiz Sağlık Genel Müdürlüğü, ülkede sıcak hava dalgası sırasında çoğunluğu 85 yaş üstü kişiler olmak üzere 284 aşırı ölüm kaydedildiğini açıkladı. İtalya ve Fransa sıcak hava dalgasında ikişer ölüm ve yüzlerce hastaneye yatış vakası bildirirken İspanya'da dört kişi hayatını kaybetti.
Fransa'da Eyfel Kulesi’nin en üst katı birkaç günlüğüne turistlere kapatıldı ve İsviçre'deki Beznau Nükleer Enerji Santrali yüksek nehir suyu sıcaklıkları nedeniyle reaktörlerinden birini kapatmak zorunda kaldı. Yunanistan'ın Girit adasında, Portekiz ve İspanya'da ve Türkiye'de beş ilçede orman yangınları çıktı ve 50 bin kişi geçici olarak tahliye edildi ve onlarca kişi yaralandı.
Can kayıplarını üçe katladı
Yapılan yeni bir araştırmaya göre iklimdeki bozulma Avrupa'da haziran ayında yaşanan sıcak hava dalgasında ölü sayısını üçe katladı. Bilim insanları, 23 Haziran ve 2 Temmuz tarihleri arasında Avrupa genelinde sıcaklıkların yükselmesi nedeniyle 12 büyük şehirde 2.300 kişinin hayatını kaybettiğini tahmin ediyor. Ölümlerin 1.500'ü, gezegeni ısıtan ve en kötü aşırılıkları daha da sıcak hale getiren iklim bozulmasına bağlanıyor.
Milano, 499 sıcak ölümünden 317'sinin iklim bozulmasına atfedilmesiyle en çok etkilenen şehir olurken, onu Paris ve Barselona takip etti. Londra'da 273 sıcaktan ölüm gerçekleşti ve araştırmacılar bu ölümlerin 171'ini iklim üzerindeki insan etkisine bağladı. London School of Hygiene & Tropical Medicine'da epidemiyolog olan ve çalışmanın yazarlarından Malcolm Mistry, “Bu çalışma, sıcak hava dalgalarının neden sessiz katiller olarak bilindiğini gösteriyor. İspanya, Fransa ve İtalya'da birkaç ölüm vakası rapor edilmiş olsa da kavurucu sıcaklar nedeniyle binlerce insanın öldüğü tahmin ediliyor.
Bilim insanları, Paris, Londra, Madrid ve Roma gibi şehirlerde 10 günlük bir süre zarfında sıcaklığa bağlı ölümleri tahmin etmek için epidemiyolojik modeller kullandılar ve ölü sayısını, insanların fosil yakıtları yakarak ya da doğayı tahrip ederek gezegeni ısıtmadığı varsayımsal bir dünya ile karşılaştırdılar.
Araştırmacılar, modellerinde kullandıkları sıcaklık ve ölüm arasındaki ilişkilerin 2019 yılına kadar olan yerel ölüm verilerinden türetildiğini ve bu nedenle her şehirdeki insanların zaman içinde daha sıcak havaya nasıl adapte olduklarını tam olarak yakalayamayabilecekleri konusunda uyarıda bulundular. İklim bozulmasının bazı şehirlerde sıcaklıkları 4C'ye kadar yükselttiğini ve bunun da 1.500 ekstra ölüme yol açtığını tespit ettiler. Ölü sayısı, 2024 yılında İspanya'da 224 kişinin ölümüne neden olan seller ve 2021 yılında kuzeybatı Avrupa'da 243 kişinin ölümüne neden olan seller gibi fosil yakıt kirliliğinin daha da kötüleştirdiği diğer hava felaketlerinden daha fazlaydı.
Arka plan
Sanayi devriminin 1800'lerin ortalarında fosil yakıtların ve iklime zarar veren diğer davranışların hızla kullanılmaya başlanmasından bu yana Dünya eşi benzeri görülmemiş bir hızla ısınıyor. O zamandan bu yana atmosfer, okyanus ve biyosferde yaygın ve hızlı değişiklikler meydana geldi ve NASA, mevcut ısınma oranının son 10.000 yıldır görülmediğini söylüyor. 2023 yılında yayınlanan kapsamlı bir iklim raporu, Avrupa'yı sanayi öncesi döneme kıyasla 2,3 santigrat derece daha yüksek sıcaklıkla dünyanın en hızlı ısınan kıtası ilan etti. Küresel olarak, 2024 yılı kayıtlara geçen en sıcak yıl oldu.
