Uçak kazaları daha mı sık yaşanıyor, uçaklarda en güvenli koltuk hangisi ?

Hindistan'dan Londra'ya gitmek üzere olan Boeing 787-8 Dreamliner dün Ahmedabad Havalimanı'ndan kalkış yaptıktan sadece 30 saniye sonra kalabalık bir yerleşim bölgesine düştü. Air India'ya ait 90 tonluk yakıtla dolu olan uçaktaki 242 yolcudan (169'u Hindistan, 53'ü İngiltere, 7'si Portekiz, 1'i Kanada vatandaşı) sadece 1'i kurtulabildi. Kaza yerindeki kayıplarla birlikte en az 290 kişi öldü. Kaza kadar konuşulan konu ise mucize eseri hayatta Vishwashkumar Ramesh oldu. İngiliz basınındaki ifadelerle "ölüm ve kaos fırtınasının ortasında, 'dünyanın en şanslı adamı' yürüyerek çıktı. Sosyal medyada paylaşılan bir videoda Ramesh'in arka planda dumanlar yükselirken bir ambulansa doğru yürüdüğü görülüyordu. Henüz doğrulanmayan bu videoda, insanlar yürüyen kişiye diğer yolcuların nerede olduğunu soruyor. Ramesh olduğuna inanılan kişi "Hepsi içeride" yanıtı veriyor.

Acil çıkış kapısının yanında oturuyordu

Ahmedabad Emniyet Müdürü GS Malik ANI haber ajansına, kurtulan kişinin 11A numaralı koltukta oturduğunu söyledi. Bu koltuk acil çıkış kapısının yanında bulunuyor. Bu resmi açıklama sonrası uçaklarda en güvenli koltuk hangisi? sorunu tekrar gündeme geldi. Pencere kenarı mı, koridor mu? Kanat üstü mü, kuyruğa yakın mı? Uçak yolculuğu yaparken koltuk seçiminiz hayati olabilir ama uzmanlar buna ne diyor? Gelin bugüne kadar yapılan bilimsel açıklamalara ve uzman analizlerine bakalım. 

Gerçekten güvenli sayılabilecek koltuk var mı?

Embry-Riddle Havacılık Üniversitesi'nden Doçent Anthony Brickhouse'a göre; bu tür olaylar ne kadar olağandışı olsa da meydana geldiklerinde nasıl sonuçlanacağı önceden bilin(e)mez. Benzer uçak kazaları sonrası “Oturmak için gerçekten 'en güvenli' yer diye bir şey yok" diyen Brickhouse'a göre ancak uçağın nasıl düşeceği bilinirse hangi koltuğun güveli olduğu tespit edilebilir. 

Arka bölüm ve kanatlara yakın koltuklar daha güvenli

Brickhouse’a göre güvenli olarak adlandırılabilecek kısımların uçağın arka kısmı ve kanatlara yakın olan koltuklar. Kanatların güçlü yapısal bileşenlerinin uçağın o kısmının çarpmaya dayanıklı yaptığını söyleyen Brickhouse, ekstra bacak mesafesi ve acil durumlarda hızlı kaçış şansı için çıkış kapısına yakın koltukları tercih ettiğini söyledi. Acil bir durumda bu kapılardan ilk çıkacak kişiler siz olabilirsiniz.

Kalkıştan önce kabin görevlilerini dinleyin

Brickhouse ve diğer sektör uzmanları, güvenlik konusunda gerçekten endişe duyan yolcuların oturdukları yerden ziyade uçuş öncesi güvenlik bilgilerine odaklanması gerektiğini söylüyor. Çoğu zaman yolcular, kabin görevlilerinin güvenlik brifinglerini görmezden gelir. Brickhouse, yolcuların uçağın ön kısmındaki çıkışlara doğru giderken arkalarındaki acil çıkışı gözden kaçırdıkları olayların yaşandığını söyledi. Pilotlardan uçağın hangi tarafının tahliye edilmesinin güvenli olduğuna dair talimatlar alıyorlar veya çıkışı ne zaman ve nerede açmanın güvenli olduğunu kendileri belirliyorlar.

FAA araştırmaları da aynı koltukları gösteriyor

Federal Aviation Administration (FAA) ve çeşitli havacılık güvenliği araştırmalarına göre; uçak kazalarında hayatta kalma oranı en yüksek olan koltuklar genellikle uçağın arka kısmında yer alıyor. Özellikle kuyruk bölümüne yakın olan koltuklarda oturan yolcuların, kaza durumunda hayatta kalma ihtimalinin daha yüksek olduğu gözlemlenmiş.

Kanat üstünde oturmak neden riskli olabilir? 

Uçağın tam ortasında, yani kanat hizasında oturmak genellikle daha az sarsıntı hissedilen bir alan olsa da yakıt tanklarının da bu bölgede bulunması nedeniyle kaza anlarında ekstra risk taşıyabiliyor. Yangın veya patlama durumlarında, bu bölümdeki yolcular daha fazla tehlike altında kalabiliyor. Acil çıkış kapılarına yakın koltuklar, tahliye sürecinde büyük avantaj sağlar. Ancak bu koltuklar çoğu zaman sorumluluk gerektirir ve belirli kurallara tabidir. Fiziksel olarak acil durumda kapıyı açabilecek yolcuların oturması tercih edilir.

Pencere mi koridor mu? 

Kaza anında çarpma etkisinden korunmak açısından pencere kenarı koltuklarının bazı avantajları olabilir. Ancak acil tahliye gerektiğinde, koridor koltuğunda oturan yolcular daha hızlı çıkış sağlayabilir. Bu, koltuk tercihinde önemli bir denge unsuru. 2015 yılında Time dergisinin yayımladığı bir analizde, 35 yıllık uçak kazaları incelendi. Sonuçlar, uçağın arka üçte birlik kısmında oturanların hayatta kalma oranının yüzde 69 olduğunu gösterdi. Bu oran, ön kısımda oturanlara göre daha yüksek.

Popular Mechanics ve Time dergilerinin 35 yıllık kaza verilerini analiz eden raporları, arkada oturan insanların uçak kazalarında istatistiksel olarak daha az yaşamını kaybettiğini ortaya koyuyor. Sorun şu ki, bu bulgular biraz eksik verilere dayanıyor. Kurbanların koltuk pozisyonları her zaman kaza raporlarına dahil edilmiyor. Bu nedenle veriler hangi kısmın en güvenli olduğuna dair tam bir resim çizemiyor.

"En cazip yer uçağın ön kısmı"

Kuzey Dakota Üniversitesi'nde havacılık güvenliği araştırmacısı olan Daniel Kwasi Adjekum, tamamen temel fiziğe dayanan bu bulguların yine de bir anlamı olduğunu söylüyor. İnişten sonra o demir yığınından olabildiğince hızlı bir şekilde kurtulmak istiyorsanız genellikle oturmak için en cazip yer uçağın ön kısmı. Adjekum, “Ön kısım tabii ki rahat çünkü motordan ve gürültüden uzakta” diyor. Ancak “Genellikle ilk çarpma noktası burası. Bu yüzden de yüksek hassasiyete sahip bir alan” diye ekliyor. Adjekum “Arka bölüm ise genellikle kopar” diyor, yani uçağın kanatlarının arkasındaki son bölümünü kastediyor. Her ne kadar feci bir kazada uçaktan ayrılma ihtimali olsa da, arka kısmın sağlam kalma ihtimali, motorlara bağlantılı ön ve orta kısımlara göre daha yüksek.

Uçak kazaları daha mı sık yaşanıyor?

Son zamanlarda uçağa binme konusunda kendinizi gergin hissediyorsanız, yalnız değilsiniz. Son aylarda ölümcül uçak kazaları ya da ölüme yakın şok edici olaylarla ilgili görüntüler ekranlarımıza yansıyor; havada çarpışma ya da iniş sırasında uçağın takla atması gibi olaylar giderek yaygınlaşıyor. Peki yolcular uçağa binmek konusunda normalden daha fazla endişelenmeli mi?

Ölümcül kazalar yüzde 68 azaldı

Conde Naste Traveler dergisine konuşan MIT Sloan School of Management istatistik profesörü ve havacılık güvenliği istatistikleri üzerine bir çalışma yayınlayan Arnold Barnett, günümüzde uçmanın “olağanüstü güvenli” olduğunu söylüyor. Barnett’e göre, ABD’de ve Kanada, İngiltere, Avustralya ve Çin gibi yüksek havacılık standartlarına sahip benzer ülkelerde, “uçağa binen yolcu başına ölüm riski şu anda yaklaşık 100 milyonda 1.” Barnett bunu anlatmak için şöyle bir benzetme yapıyor: “ABD havaalanında küçük bir çocuk görürseniz, o çocuğun büyüyüp ABD başkanı olma ihtimali, bir sonraki uçuşta hayatını kaybetme ihtimalinden beş kat daha fazladır.”

Barnett’e göre her gün 12 milyon insan dünyanın herhangi bir yerinde uçağa biniyor. Günlerin büyük çoğunluğunda, bırakın ölmeyi, tek bir yolcu bile yaralanmıyor. Aslında, küresel uçuşların sayısı sürekli artarken bile, güvenlik istatistikleri son yıllarda daha da iyiye gitmiş durumda. Embry-Riddle Havacılık Üniversitesi’nde havacılık bilimi doçenti olan Flavio A. Coimbra Mendonça, “Son elli yılda, hava yolculuğu dünya çapında büyürken bile kaza oranları sürekli olarak azaldı” diyor. Coimbra Mendonça’ya göre, özellikle son birkaç on yılda, kaza oranlarının %45 azalması, gövde kaybı oranının %58 düşmesi ve ölümcül kaza oranının %68 azalması ile güvenlikte önemli bir artış görüldü.

Coimbra Mendonça, “Yolcular havacılık güvenliğinin gelişmeye devam ettiğinden ve genel güvenlik sicilinin olağanüstü kaldığından emin olabilirler” diyor ve ekliyor: “Bilgili ve tetikte olmak önemli olsa da, hava yolculuğu bir yerden başka bir yere gitmek için hala son derece güvenli bir seçimdir.”