Trump-Zelenskiy görüşmesinden çıkarılabilecek 5 sonuç

ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Avrupalı liderler dün gerçekleşen görüşmeden sonra nispeten birleşik bir cephe sergilediler. Liderler Ukrayna ile Rusya arasındaki çatışmaları durdurma çabalarında atılacak sonraki adımlar konusunda anlaşmaya vardılar. Ancak birçok konu hala çözüme kavuşturulamadı.

Trump pazartesi günü Beyaz Saray'da Zelenskiy ve Avrupalı liderlerle bir araya geldi. Toplantı, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşını sona erdirmek için samimi ancak sonuçsuz bir girişimdi. Toplantının büyük bir kısmı, Zelenskiy’nin çatışmayı sona erdirmek için bir anlaşmaya varması halinde Avrupa ülkeleri ve ABD'nin Ukrayna'ya ne tür güvenlik garantileri vereceği konusuna odaklandı. Trump ayrıca, Zelenskiy ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında olası bir doğrudan görüşme ayarlamaya başlamak için Putin ile görüştü, ancak böyle bir görüşmenin ne zaman gerçekleşeceği veya gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belli değil. İşte görüşmeden çıkarılabilecek beş sonuç:

1. Liderler ortak bir tutum sergilediler

Trump, Alaska'daki toplantıda Putin'e tam anlamıyla kırmızı halı sererek karşıladıktan ve önceden belirlediği birkaç önemli pozisyondan vazgeçtikten üç gün sonra, Amerika'nın geleneksel müttefikleriyle bir toplantı düzenledi ve katılımcılar büyük ölçüde ortak noktalara vurgu yaptı. Bazı farklı tutumlar da vardı. Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Rusya ile müzakerelere devam etmeden önce ateşkesin sağlanması gerektiğini savundu ancak Trump tarafından nazikçe reddedildi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Putin'in iyi niyetle hareket ettiğinden şüpheli olduğunu belirtti. Macron, basın toplantısında gazetecilere “Putin'in de barış istediğinden emin değilim” dedi.

Ancak Zelenskiy’nin Beyaz Saray'a yaptığı önceki ziyaretin sonunu getiren türden bir patlama yaşanmadı. Tüm katılımcılar, Ukrayna'ya verilecek güvenlik garantilerinin kesin niteliği ve Ukrayna'nın hangi toprakları terk etmeye razı olabileceği gibi diğer konular çözülürken, Zelenskiy ile Putin arasında doğrudan görüşmeler düzenlenmesi planına katılıyor gibi görünüyordu.

2. Trump güvenlik garantileri konusunda belirsiz konuştu

Trump sosyal medyada yaptığı açıklamada, toplantıların verimli geçtiğini ve liderlerin “Ukrayna'nın güvenlik garantileri” konusunu görüştüklerini, bu garantilerin çeşitli Avrupa ülkeleri tarafından ABD ile koordineli olarak sağlanacağını belirtti. Daha önce, Oval Ofis'te gazetecilere konuşan Trump'a, ABD'nin barış gücü çabalarının bir parçası olarak Ukrayna'ya Amerikan askerleri gönderip göndermeyeceği soruldu. Trump bu soruya doğrudan cevap vermedi ancak ABD'nin “onlara yardım edeceğini” söyledi. Trump, “Biz de bu sürece dahil olacağız” dedi.

Avrupalı liderler, Trump'a NATO'nun 5. maddesine benzer bir güvenlik garantisi verilmesi konusunda baskı yaptılar. Bu, Ukrayna'ya yapılacak bir saldırının tüm NATO ülkelerine yapılmış bir saldırı olarak kabul edileceği anlamına geliyor. Trump bu öneriye, “Onlara çok iyi koruma ve çok iyi güvenlik sağlayacağız” diye yanıt verdi. Zelenskiy ise ne tür güvenlik garantileri istediği sorulduğunda,  “Her şeyi” dedi.

3. Trump’ın Putin ile mekik diplomasisi 

ABD’nin eski Başkanı Joe Biden bir keresinde Putin'i “katil diktatör” olarak nitelendirmişti ancak Trump uzun süredir Rus lidere daha olumlu bakıyordu. Pazartesi günü Trump, Putin'i başlattığı savaşı sona erdirmek için gerçekten istekli biri olarak göstermeye devam etti. Bir noktada Trump, Beyaz Saray'ın Doğu Salonu'nda Avrupa liderleriyle yaptığı toplantıyı keserek Rus lideri aradı. Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb'a göre Trump daha sonra Zelenskiy ve Avrupa liderlerini Oval Ofis'e çağırarak Putin ile yaptığı görüşmeyi anlattı.

4. Rusya ve Ukrayna, Putin-Zelenskiy arasında olası bir görüşme için çalışacak

Trump sosyal medyada yaptığı bir paylaşımda, Zelenskiy ile Rus lider arasında bir görüşme ayarlamak için Putin'i aradığını söyledi. Ardından, üçlü bir toplantıda her iki liderle de görüşmeyi hedeflediğini belirtti. Ancak tüm tarafların bu konuda hemfikir olup olmadığı belirsizdi. Putin'in dış politika danışmanı Yuri Ushakov yaptığı açıklamada, Putin ve Trump'ın Zelenskiy ve Avrupa liderleriyle Beyaz Saray'da yapılacak toplantı hakkında “samimi ve çok yapıcı” bir telefon görüşmesi yaptıklarını söyledi. Diplomatik dilde “samimi” kelimesi genellikle iki tarafın tam olarak anlaşamadığını işaret eder.

Açıklamada, Rus ve Amerikan liderlerin Rusya ile Ukrayna arasında doğrudan görüşmeler için daha üst düzey müzakereciler atamaya karar verdikleri belirtildi ancak Putin'in kendisinin görüşmelere katılıp katılmayacağına dair bir bilgi yer almadı. Putin, Zelenskiy ile görüşmeyi açıkça reddetmemiş olsa da Ukrayna lideri ne meşru ne de eşit gördüğünü açıkça belirtmedi.

5. Ukrayna 90 milyar dolarlık Amerikan silahı alacak

Trump Ukrayna'ya daha fazla yardım sağlamak istemediğini ancak Ukraynalıların Rus saldırısını püskürtmelerine yardımcı olmak için silah satmaya hazır olduğunu belirtti. Zelenskiy pazartesi günü, Rusların aralıksız füze saldırılarının yol açtığı hasarı en aza indirgemek için daha fazla Patriot hava savunma sistemi satın almaya özel ilgi gösterdi.

Zelenskiy pazartesi günü gazetecilere verdiği demeçte, güvenlik garantilerinin bir parçası olarak Ukrayna'nın Avrupa üzerinden 90 milyar dolarlık Amerikan silahı satın alacağını ve ABD'nin Ukrayna'dan insansız hava araçları satın alacağını söyledi. Resmi bir anlaşmanın henüz yapılmadığını belirtti. Ancak bu ölçekte bir anlaşma, Ukrayna güçlerinin Rusya'ya karşı savaşmaya devam etmesini ve barış anlaşması sağlanması durumunda sağlam bir savunma sistemine sahip olmasını sağlamak için önemli bir adım olacaktır.