Sürekli “Ben yardım ederim” demenin kariyeriniz için yarattığı riskler

Başkalarına yardım etmek, iş yerinde güven inşa etmenin en hızlı yollarından biridir. Her zaman “Evet” diyen çalışan, güvenilir bir ortak, sorun çözücü ve yaklaşan teslim tarihleri öncesinde herkesin başvurduğu kişi haline gelir. Ancak güçlü bir yönmüş gibi başlayan şey, hızla bir zayıflığa dönüşebilir. Zamanını fazlasıyla cömertçe kullanan profesyoneller; tükenmişlik, terfi edilmeme ve bizzat katkıda bulundukları iş kültürüne karşı sessiz bir kırgınlık yaşama riskiyle karşı karşıya kalır.

Gerçek şu ki, “evet” demek her zaman bağlılık göstergesi değildir. Bazen bu, bir korkunun işaretidir. Başkalarını hayal kırıklığına uğratma korkusu, fırsatları kaçırma korkusu veya daha az adanmış görünme korkusu. Çok az çalışan “yardımsever değil” etiketiyle anılmak ister. Ancak sürekli “evet” deme alışkanlığı, çoğu kişinin fark ettiğinden daha fazla kariyeri şekillendiren gizli bedeller taşır.

Cömertliğin aşırı yük haline gelmesi

Başta “evet” demek ödüllendirici hissettirir. İş arkadaşları minnettarlık gösterir. Yöneticiler sizi güvenilir olarak görür. Takımlar daha sorunsuz ilerler çünkü siz başkalarının bıraktığı boşlukları doldurursunuz. Ancak zamanla bu düzen, dengesiz bir yük yaratır. Paylaşılması gereken işler, hep aynı birkaç kişinin omuzlarında toplanır. Bu dengesizlik genellikle kasıtlı değildir. Çoğu iş arkadaşı avantaj sağlamaya çalışmaz. Sadece kimin işi tamamlayacağını bilirler. Sonuç olarak, en güvenilir çalışanlar en ağır yükü taşır. Cömertlik olarak başlayan şey, bir beklentiye dönüşür.

Sonunda, performans düşer. Tek bir kişinin üstlendiği iş fazlalığından dolayı teslim tarihleri kaçar. Derin düşünmeye zaman kalmadığı için yaratıcılık azalır. Yardım eden ama asla ilerlemeyen kişi olmanın verdiği sessiz bir hayal kırıklığıyla tükenmişlik oluşur.

İtibar üzerindeki gizli bedel

İronik bir şekilde, her zaman “evet” demek sadece yorgunluk yaratmaz. Başkalarının sizi nasıl gördüğünü de olumsuz etkiler. İş arkadaşları sizi lider değil, yardımcı olarak görmeye başlar. Yöneticiler strateji değil, sadece uygulama için size güvenir. Sonuçta insanlar, sınırlarını koruyan kişileri ödüllendirme eğilimindedir; sürekli ekstra işleri üstlenenleri değil.

Psikologların buna verdiği ad yeterlilik tuzağı. Yardım etmede fazla iyi olursanız, bu becerinizle tanımlanırsınız. Öngörü veya yaratıcılığınız yerine işleri yürüten kişi olarak görülürsünüz. Bu değerli bir iştir ama nadiren terfi getirir. Ayrıca kırgınlık riski de var. Her şeye “evet” dediğinizde, diğerleri sizin kendi önceliklerinizin olmadığını varsayabilir. Zamanınızı bilinçsizce daha az değerli görebilirler. Bağlılık göstergesi olarak başlayan şey, saygının aşınmasına neden olabilir.

Neden “Hayır” demek daha fazla etki yaratır? 

Tersini çağrıştırıyor gibi görünse de kariyerde en etkili stratejilerden biri istekleri geri çevirmeyi öğrenmektir. “Hayır” demek bencil olmakla ilgili deği. En iyi şekilde iş çıkarabilme kapasitenizi korumakla ilgi. Net sınırlar çizdiğinizde, iş arkadaşlarınız hem zamanınıza hem de kararlarınıza daha fazla saygı duymaya başlar. Sonuçta, seçici bir “evet”, sürekli bir “evet”ten daha değerlidir. Sadece gerçekten önemli olduğunda yardım etmeyi kabul ederseniz, katkınız daha çok fark edilir. İnsanlar sizi önceliklerini iyi yöneten biri olarak görür; önüne gelen her şeyi üstlenen biri olarak değil. Ayrıca bu, bir sinyal etkisi yaratır. Uygun şekilde “hayır” diyebilen liderler özgüven sergiler. Odaklarını korumaktan çekinmediklerini gösterirler. Bu da güvenilirliklerini artırır ve daha üst düzey sorumluluklarla ödüllendirilmelerini olası kılar.

Köprüleri yakmadan sınır koymak

Zorluk şu ki talepleri reddetmek riskli hissettirebilir. Hiç kimse işbirliğine açık olmayan biri gibi görünmek istemez. Ancak sınırlarınızı koruyup ilişkileri zedelememek mümkün. Anahtar nokta, cevabınızı nasıl çerçevelediğiniz. Yollardan biri, önceliklerinizi açıkça ifade etmek. Düz bir reddediş yerine, “Bu işe hak ettiği dikkati vermek isterim ama şu anda başka bir teslim tarihine odaklanmış durumdayım. Bunu önümüzdeki hafta yeniden ele alabilir miyiz?” diyebilirsiniz. Bu hem saygıyı hem de sınırları ifade eder.

Bir başka strateji de alternatif sunmak. Talebi, yardım etmeye daha uygun birine yönlendirmek, hala destekleyici olduğunuzu gösterir. Sonuçta zamanınızı korumak, başkalarını ortada bırakmak anlamına gelmez. Son olarak, proaktif olmak işe yarar. Ne üzerinde çalıştığınızı ve gerçekçi olarak ne kadar daha iş üstlenebileceğinizi paylaşmak, iş arkadaşlarınızın sınırlarınızı anlamasını kolaylaştırır. Şeffaflık, yanlış anlamaların riskini azaltır. Zamanla bu yaklaşımlar, başkalarının sizi nasıl algıladığını değiştirir. Her zaman “evet” diyen kişi olmak yerine, neyi ne zaman seçeceğini bilen bir profesyonel olursunuz. Bu fark, sizi yardımcı biri olarak görmekle lider biri olarak tanımak arasındaki farkı yaratabilir.