Silikon Vadisi patlamasının ortasında Builder.ai nasıl iflas etti?
Builder.ai, medya bilgisiyle donanmış bir CEO'ya, üç kıtada prestijli yatırımcılara, Microsoft ile bir ortaklığa ve küçük işletmeler için uygulama geliştirebildiği iddia edilen ürünü olan bir yapay zeka şirketiydi. İki yıl önce, Fast Company dergisi Builder'ı yapay zeka alanında en yenilikçi üçüncü şirket olarak sıraladı, OpenAI ve Google’ın DeepMind’ının hemen arkasında.
Unicorn'dan iflasa
Geçen kış her şey ters gitmeye başladı. Builder’ın yönetim kurulu, şirketin satışlarının önemli ölçüde abartıldığını keşfetti. CEO istifa etti. Birkaç ay içinde, Londra merkezli ve Hindistan ile Kaliforniya'da operasyonları bulunan Builder 1,5 milyar dolarlık bir unicorn'dan iflasa dönüştü. Şu anda Delaware mahkemesinde tasfiye ediliyor. Mart ayında CEO olarak atanan ve şirketi kurtarmaya çalışan Manpreet Ratia, "Builder yatırımcılar, çalışanlar ve yöneticiler için bir uyarı işareti olmalı. Ne olduğunu iddia ettiğiniz konusunda dikkatli olun. Bir noktada bu, size geri döner" dedi.
Yapay zekanın hayali sayesinde, Silikon Vadisi şu anda en büyük patlamasını yaşıyor. Şirketler, bu teknolojiyi insanlığın kurtarıcısı olarak tanıtıyor. Yapay zeka patronunuz, çalışanınız, öğretmeniniz, en iyi arkadaşınız, terapistiniz olacak. Teknoloji camiası, panik sınırına yakın bir aciliyetle coşmuş durumda. Eğer dünya bu anda tamamen değişiyorsa, kaybedecek bir saniye bile yok.
Yapay zeka şirketi mi?
Builder’ın çöküşü, bu çılgınlık arasında büyük ölçüde fark edilmedi. Çöken en büyük yapay zeka şirketi olmasına rağmen, aslında bir yapay zeka şirketi olarak adlandırılmasının gerekip gerekmediği tartışmaya açık. Yapay zeka, belirsiz bir terim. Bir girişime yapay zeka etiketi takmak, önemli ölçüde umut ve varsayım, bazen de açıkça aldatmaca içerebilir. Bu yılın başlarında, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), San Francisco’lu bir çiftin, yapay zeka sohbet şirketlerinde yatırımcıları dolandırdıklarını iddia etti. New York’ta ise savcılar, bir girişimciyi, yapay zekasının aslında Filipinler'deki yükleniciler tarafından sağlandığı alışveriş uygulamasında yatırımcıları dolandırmakla suçladı.
Pivot to A.I.’yi yöneten David Gerard, "Yapay zeka, Silikon Vadisi’nde uzun zamandır yaygın ama balonla birlikte gerçekten hız kazandı. Eğer yatırım almak istiyorsanız, sadece bir sürü yapay zeka kelimesi söylüyorsunuz; makine öğrenmesi, büyük dil modelleri ve 'gelecek bu' vs. Gerçekten yapay zeka kullanmanıza gerek yok" diye konuştu.
Builder, 2016'da Engineer.ai olarak kuruldu ve işletmelerin kendilerine uygulamalar ve diğer yazılım araçları yaptırabilecekleri bir platform sundu. İlk birkaç yıl boyunca yapay zeka konusunda agresif bir satış yapmadı. CEO Sachin Dev Duggal, 2018 yılında şirketine yönelik tanıtım yaparken 150 kelime kullandı. "Yapay zeka" bunlardan biri değildi.
O yıl, ".ai" ile biten web adreslerinin sayısı 15 binin altındaydı. Başlangıçta Karayipler’in Anguilla adası için geliştirilmiş olan .ai üst seviye alan adı, yapay zeka anladıkları izlenimini vermek isteyen start-up'lar arasında popülerleşti.
Domain Name Stat'a göre bu yaz, günde yaklaşık 1.500 yeni .ai adresi oluşturuluyordu. Karşılaştırma yapmak gerekirse, 1990'ların sonundaki dot-com döneminde kurulan çevrimiçi girişimlerin sayısı yaklaşık 10 bin olarak tahmin ediliyor. Builder’ın dördüncü ve aslında son finansman turunu, 2023 yılında Katar Yatırım Otoritesi liderliğinde gerçekleşti. Bu kez, basın bülteni şirketin adından sonra gelen üçüncü kelime "Yapay Zeka"ydı.
Yatırımcılar şirkete toplamda 450 milyon dolar yatırım yaptı. Katar dışında, SoftBank'in DeepCore inkübatörü, Microsoft, Hollywood yatırımcısı Jeffrey Katzenberg, Palo Alto Networks CEO’su Nikesh Arora ve New York’tan girişim firması Insight Partners da yatırımcılar arasındaydı.
Ürün geliştirmeye değil, tanıtıma para harcadı
Yapay zekanın hayatı değiştiren doğasına rağmen, genellikle başarıyı tetikleyen şey, eski usul tanıtım. Hindistanlı bir danışmanlık şirketi olan One Little Web, "Yapay zeka sohbet botları yarışında tutarlı medya kapsama sadece gürültü değil, benimseme ve büyüme için yakıt" dedi. Builder bu anlayışı benimsemişti. Ürün geliştirmeye değil, tanıtıma para harcadı. Çeşitli etkinliklerde, şirket Natasha'yı tanıttı ki bu, "ilk yapay zeka program yöneticisi" olarak tanıtıldı. Ürün, bir web sitesi veya uygulama yapmayı pizza siparişi vermek kadar kolay hale getirmeyi vaat ediyordu. Natasha'ya ne istediğinizi söylüyorsunuz, o da yaratıyordu. Bir reklamda Natasha şöyle diyordu: Ne düşündüğünü biliyorum: Bütün bunlar nasıl mümkün oluyor? Bu temelde sihir.
New York Times tarafından incelenen iç belgelerine göre 2024’te yapay zeka çılgınlığı büyüdükçe Builder, kendi tanıtımına yaklaşık 42 milyon dolar harcadı. Bu da gelirinin yüzde 80'ine denk geliyor, Marka harcamaları yıl boyunca dört katına çıkarken, çalışan sayısı bin 500’e yükseldi. CEO Duggal, kendisini Builder’ın "başbüyücüsü" olarak tanımlıyordu. Konferanslarda ve televizyonda, kişisel markasını pekiştiren, hatırlanabilir çok renkli şanslı kazakla tanınan bir figürdü.
2024’te Duggal, Birleşik Krallık’ta EY Yılın Girişimcisi Ödülü’nü aldı. Organizatörler, bu ödülü, "büyük engelleri aşmak için cesaret, azim ve direncini gösterenlere" verdiklerini belirtti. Duggal daha sonra global yarışmaya katıldı ki bu yarışma, Oscar ödüllerini andıran bir ihtişamla düzenleniyor. Ancak kazanamadı.
Duggal, Britanyalı bir girişimciydi. 20 yıl önce masaüstü görselleştirme yazılımı ile başladı, bir fotoğraf paylaşım uygulaması yarattı ve ardından 2016'da Engineer.ai'ı kurdu. 2018’de, işin başına Amerikalı bir yönetici olan Robert Holdheim’i getirdi. Holdheim yalnızca birkaç ay görevde kaldı. Şubat 2019'da, Los Angeles'ta Engineer.ai ve Duggal’a karşı dava açtı, şirketin başlangıçtaki sorunlarını belirttiği için işten çıkarıldığını iddia etti.
Sahte sayılarla iki ayrı muhasebe kaydı
Dava, şirketin yatırımcılar için sahte sayılarla iki ayrı muhasebe kaydı tuttuğunu öne sürdü; Engineer.ai’ın sadece birkaç müşterisi vardı ve çoğu üründen memnun değildi. Dava, Elizabeth Holmes ve Theranos'u açıkça örnek göstererek, şirketin tamamen "duman ve aynalardan" ibaret olduğunu söyledi. Holdheim, Duggal’a bu konuda karşı çıktığını belirtti. CEO, herkesin böyle yaptığını söyleyerek cevap verdi.
Dava ayrıca, Duggal’ın start-up’ların geleneksel tutumluluğunu bir kenara bırakıp şirketin parasıyla lüks bir yaşam sürdüğünü, Los Angeles’a yaptığı bir ziyarette Yunanistan'dan bir aşçı getirdiğini iddia etti. Engineer.ai suçlamaları reddetti. Ekim 2019’da şirket, adını Builder.ai olarak değiştirdi. Holdheim, kendisine bir tazminat ödendiğini ancak koşullarının gizli olduğunu söyledi. Ne dava ne de 2019’daki Wall Street Journal makalesi, Builder’ın yapay zeka yeteneklerini sorgulayan bir yazı, şirketin sonrasında yükselmesini engellemedi.
Builder’a yardımcı olan faktörlerden biri de Covid pandemisi ve getirdiği kısıtlamalardı. Şu anki CEO Ratia, "Normalde yatırım yaptığınızda, şirketle zaman geçirirsiniz. Covid, bunun imkansız hale gelmesine yol açtı. Builder.ai'ın hikayesi pandemi sırasında yükseldi" dedi.
2023 yılında, Microsoft Builder’a 30 milyon dolar yatırım yaptı. Microsoft, işbirliğinin "her iki şirketin birleşik gücünü dünya çapındaki işletmelere sunacağını" söyledi. Builder’ın küçük işletme müşterileri Microsoft’un bulut depolamasını kullanacaktı.
Geçen kış, Builder’ın yönetim kurulu, şirketin hızla büyüdüğü iddialarına rağmen kasada neden para olmadığına dair bir soruşturma başlattı ve gelirlerin büyük ölçüde abartıldığını keşfetti. İç belgeler ve ismini açıklamayan iki kişiye göre 2023 mali yılı için raporlanan gelir 157 milyon dolar ancak gerçekte 42 milyon dolardı. 2024 mali yılı için ise raporlanan gelir 217 milyon dolar, ancak gerçek gelir 51 milyon dolardı. Ayrıca Builder, borçlarını ödemiyordu. Amazon Web Services’a 75 milyon dolar borcu vardı.
2022’de OpenAI ChatGPT’yi tanıttığından beri, şirketlerin bir şeyleri yapay zeka olarak tanımlama baskısı ya da belki de cazibesi çoğu zaman karşı konulamaz hale geldi. Ratia, "Yapay zeka satıyor, otomasyon ise satmıyor" dedi.
