Serin tatil trendi Norveç’i nasıl etkiliyor?
Sıcak hava ve orman yangınları Avrupa'nın birçok bölgesini vururken, daha serin iklimlere olan talep turistleri İskandinav ülkelerine çekiyor. Bu durum Norveç gibi ülkelerde sevinç kadar endişe de yaratıyor.
21 Ağustos 2025, 13:42
Avrupa'da, sıcak hava dalgaları Atina'daki Akropolis'i kapatırken İspanya ve Portekiz'de orman yangınlarına neden oluyor. Bu durum, turistleri İskandinav ülkelerine yönlendiriyor. Ancak çevresel ve sosyal sürdürülebilirlikle gurur duyan bu bölgede, bu gelişme kutlama kadar endişe de yaratıyor. Coolcation diye anılan bu turizm trendi, geleneksel yaz tatil yerlerinin sıcağından kaçınarak daha serin iklimleri tercih eden gezginlerin sayısının artmasını ifade ediyor.
Bu büyümeye, İskandinav mutfağının popülaritesi ve Rusya'ya uygulanan yaptırımlar gibi çeşitli faktörler katkıda bulundu. Bunlar, kruvaziyer gemilerinin St. Petersburg'a alternatif limanlar aramasına da neden oldu. İklim de bu konuda rol oynuyor. Avrupa Seyahat Komisyonu'nun yaptığı bir araştırmaya göre, bu yıl Akdeniz'in popüler tatil yerlerinin popülaritesi yüzde 8 azalırken, Avrupalı gezginlerin yüzde 28'i artık daha serin destinasyonlar arıyor. İskandinav havayolu şirketi SAS'a göre Fransa ve İtalya'dan İsveç'in kuzeyindeki şehirlere yapılan rezervasyonlar yüzde 50 ila 60 oranında artış gösterdi.
Coolcations bu konuda önemli bir rol oynuyor. Visit Sweden'in genel müdürü Susanne Andersson, “Coolcations trendi İsveç'te her zaman sattığımız şeyleri kapsıyor: Biraz daha serin hava, çok fazla turist olmaması ve doğanın içinde olmak” dedi. Bölgenin turizm hedefleri arasında, bisikletle gelen veya çöp toplayan ziyaretçilere ücretsiz müze girişi gibi ödüller sunan Kopenhag'ın Copenpay programı ve turistleri alışılmış rotaların dışına çıkarmayı amaçlayan Faroe Adaları'ndaki sürücüsüz gizemli yolculuk gibi sürdürülebilirlik programları yer alıyor.
56 bin nüfuslu Norveç şehri Alesund, Art Nouveau mimarisi ve fiyortlara yakınlığıyla popüler bir kruvaziyer destinasyonu olsa da turizm gelirlerini artırma ve sakinlerinin ihtiyaçlarını koruma gibi bazen çelişkili istekler arasında sıkışıp kalmış durumda. Yol koşulları ve güvenlik endişeleri nedeniyle şehir, kısa süre önce tur otobüslerinin Aksla Dağı'nın tepesindeki popüler seyir noktasına gitmesini yasakladı. Ancak bazı sakinler, belediyenin şehre binlerce yolcu getiren gemileri düzenleme konusunda yeterince önlem almadığını düşünüyor.
Elisabeth Eikrem'in güzel çiçekçisinin önünde fotoğraf çektiren turistler nadiren bir şey satın alıyorlar ve Eikrem teslimat yaparken sık sık yoluna engel olurlar. “Bazen bir günde beş kruvaziyer gemisi geliyor” diyen Eikrem, şehirlerinin bu kadar çok ziyaretçi için çok küçük olduğunu ekledi.
Hasarı sınırlamak için Norveç parlamentosu, 2018 yılında Geiranger Fiyordu'na giren tüm gemilerin sıfır emisyonlu olmasını zorunlu kılan bir yasa tasarısı üzerinde çalışmaya başladı. Ancak bu öneri, yasaların turizm sektörünün büyümesini engelleyeceğinden endişe duyan seyahat şirketleri ve diğer işletmelerin protestoları nedeniyle yıllarca ertelendi. Yasa, nihayet 2026 yılının ocak ayında yürürlüğe girdiğinde, yalnızca 10 bin tonun altındaki gemiler için geçerli olacak. Kruvaziyer gemileri de dahil olmak üzere daha büyük gemiler ise 2032 yılına kadar bu yasaya uymak zorunda olmayacak.
Rekor sayıda ziyaretçi
Bu durumun en yoğun görüldüğü yer ise Norveç. Yeni ilgiye sevinen ülke, aynı zamanda aşırı turizmi önlemek ve ulusal kimliğinin bir parçası olan doğayı korumak için çaba sarf ediyor. Pandeminin sona ermesinden bu yana İskandinavya bölgesine gelen turist sayısı hızla arttı. 2023 yılında, tüm İskandinav ülkeleri diğer yıllara göre daha fazla geceleme sayısına ulaştı; temmuz ayında Oslo ve Kopenhag havaalanları rekor sayıda yolcu ağırladı.Bu büyümeye, İskandinav mutfağının popülaritesi ve Rusya'ya uygulanan yaptırımlar gibi çeşitli faktörler katkıda bulundu. Bunlar, kruvaziyer gemilerinin St. Petersburg'a alternatif limanlar aramasına da neden oldu. İklim de bu konuda rol oynuyor. Avrupa Seyahat Komisyonu'nun yaptığı bir araştırmaya göre, bu yıl Akdeniz'in popüler tatil yerlerinin popülaritesi yüzde 8 azalırken, Avrupalı gezginlerin yüzde 28'i artık daha serin destinasyonlar arıyor. İskandinav havayolu şirketi SAS'a göre Fransa ve İtalya'dan İsveç'in kuzeyindeki şehirlere yapılan rezervasyonlar yüzde 50 ila 60 oranında artış gösterdi.
Daha serin hava ve daha az kalabalık
İskandinav hükümetleri turizmi canlandırmak için gayret gösteriyor. Örneğin Danimarka, 2030 yılına kadar turizm harcamalarını 200 milyar Danimarka kronuna (yaklaşık 31 milyar dolar) çıkarmayı hedefliyor. Norveç de 43 bin turizm işinin yaratılması da dahil olmak üzere büyük planlar yapıyor.Coolcations bu konuda önemli bir rol oynuyor. Visit Sweden'in genel müdürü Susanne Andersson, “Coolcations trendi İsveç'te her zaman sattığımız şeyleri kapsıyor: Biraz daha serin hava, çok fazla turist olmaması ve doğanın içinde olmak” dedi. Bölgenin turizm hedefleri arasında, bisikletle gelen veya çöp toplayan ziyaretçilere ücretsiz müze girişi gibi ödüller sunan Kopenhag'ın Copenpay programı ve turistleri alışılmış rotaların dışına çıkarmayı amaçlayan Faroe Adaları'ndaki sürücüsüz gizemli yolculuk gibi sürdürülebilirlik programları yer alıyor.
Aşırı turizm riski
Ancak havaalanlarını genişletmek, havayolu şirketlerine sübvansiyon sağlamak ve büyümeyi teşvik etmek gibi önlemler alınması, Avrupa'nın diğer bölgelerinde protestolara neden olan türden bir turist akınına yol açma riskini beraberinde getiriyor. İsveç'teki Linnaeus Üniversitesi'nde turizm araştırmaları profesörü olan Stefan Gössling, “Tüm bu yerler, GSYİH'larının giderek artan bir kısmının turizmden elde edilmesini bekleyen turizm stratejileri programlarına sahiptir. Sorun, elbette, Barselona'nın derinden pişman olduğu şeyi tekrarlamalarıdır” diye konuştu.56 bin nüfuslu Norveç şehri Alesund, Art Nouveau mimarisi ve fiyortlara yakınlığıyla popüler bir kruvaziyer destinasyonu olsa da turizm gelirlerini artırma ve sakinlerinin ihtiyaçlarını koruma gibi bazen çelişkili istekler arasında sıkışıp kalmış durumda. Yol koşulları ve güvenlik endişeleri nedeniyle şehir, kısa süre önce tur otobüslerinin Aksla Dağı'nın tepesindeki popüler seyir noktasına gitmesini yasakladı. Ancak bazı sakinler, belediyenin şehre binlerce yolcu getiren gemileri düzenleme konusunda yeterince önlem almadığını düşünüyor.
Elisabeth Eikrem'in güzel çiçekçisinin önünde fotoğraf çektiren turistler nadiren bir şey satın alıyorlar ve Eikrem teslimat yaparken sık sık yoluna engel olurlar. “Bazen bir günde beş kruvaziyer gemisi geliyor” diyen Eikrem, şehirlerinin bu kadar çok ziyaretçi için çok küçük olduğunu ekledi.
Yüzde üçlük turizm vergisi
Hükümet bu sorunu ele alıyor. Geçen yıl, turizm otoritesi çevresel etkilerle ilgili endişeler nedeniyle açık hava seyahatlerini teşvik eden bir kampanyayı iptal etti. Bu yazın başlarında, geceleme ve kruvaziyer yolcuları için yüzde 3'lük bir turizm vergisi onayladı. Bu önlemler Geiranger'deki endişeleri gidermedi. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan fiyort, 1800'lü yıllarda İngiliz buharlı gemilerinin buraya gelmeye başlamasından beri bir turistik cazibe merkezi oldu. Ancak bugün, fiyortun ağzındaki köyü dolduran çok sayıda yolcu gemisi, tur otobüsü ve karavan, hassas çevreyi tehdit ediyor.Hasarı sınırlamak için Norveç parlamentosu, 2018 yılında Geiranger Fiyordu'na giren tüm gemilerin sıfır emisyonlu olmasını zorunlu kılan bir yasa tasarısı üzerinde çalışmaya başladı. Ancak bu öneri, yasaların turizm sektörünün büyümesini engelleyeceğinden endişe duyan seyahat şirketleri ve diğer işletmelerin protestoları nedeniyle yıllarca ertelendi. Yasa, nihayet 2026 yılının ocak ayında yürürlüğe girdiğinde, yalnızca 10 bin tonun altındaki gemiler için geçerli olacak. Kruvaziyer gemileri de dahil olmak üzere daha büyük gemiler ise 2032 yılına kadar bu yasaya uymak zorunda olmayacak.
